Αδύναμο και ανεπαρκές να προστατεύσει τα νοικοκυριά από τα αμόνωτα, προβληματικά και ενεργοβόρα κτήρια θεωρεί η Greenpeace το νέο πρόγραμμα “Εξοικονομώ” που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, μιλώντας για ανεπίτρεπτες και σοβαρές αστοχίες που γυρνούν την πολιτική της χώρας για την εξοικονόμηση ενέργειας δέκα χρόνια πίσω.
Όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή της, βασικά χαρακτηριστικά του νέου προγράμματος είναι: “κόφτες” στο ύψος των παρεμβάσεων, οι οποίοι λειτουργούν ως αντικίνητρα για τη σωστή μόνωση των κτηρίων, μειωμένο ποσοστό επιδοτήσεων, επιδότηση ορυκτών καυσίμων, απουσία συντελεστών για κτήρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nZEB) και εν γένει χαμηλός στόχος αναβαθμίσεων κτηρίων.
Πρωτοφανής άγνοια
Μοιάζει πρωτοφανής, σημειώνει, η άγνοια της κυβέρνησης για τις ευρωπαϊκές και εθνικές υποχρεώσεις της χώρας και τη σημασία της εξοικονόμησης για την οικονομία, την ποιότητα της ζωής των πολιτών και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Μάλιστα επικαλείται τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που κατέγραψε “τις υψηλότερες τιμές θερμοκρασίας στην άσφαλτο και σε στέγες παλαιών κτηρίων με κλιματιστικές μονάδες (άνω των 60° C) και μικρότερες τιμές στις προσόψεις νέων κτηρίων”.
Θεωρεί ότι ελλείψει συντελεστών nZEB στον ΚΕΝΑΚ, διαθέσιμων πόρων και συνεπούς εθνικής πολιτικής για την εξοικονόμηση ενέργειας και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, το ΥΠΕΝ αποφάσισε να αντιμετωπίσει την υψηλή ζήτηση για αναβαθμίσεις κατοικιών με σοβαρές εκπτώσεις στην ποιότητά τους, ενώ οι “κόφτες” των 180 ευρώ / τετραγωνικό μέτρο, 0,9 ευρώ / εξοικονομούμενη kWh / τετραγωνικό και ανώτατο όριο επιλεγμένου προϋπολογισμού τις 28.000 ευρώ, συνδυαστικά, αναμένεται να οδηγήσουν σε επιφανειακές αναβαθμίσεις για τη συντριπτική πλειονότητα των επιλέξιμων αιτήσεων.
Φτωχά ημίμετρα
Όπως τόνισε η Σ. Φαμελιάρη, υπεύθυνη προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, “το υπουργείο κατάφερε να μας γυρίσει δέκα χρόνια πίσω, τότε που το 'Εξοικονομώ' σήμαινε απλώς αλλαγές στα κουφώματα των κατοικιών”.
Ωστόσο, τόνισε, ούτε ο καύσωνας ούτε το κρύο τον χειμώνα και σίγουρα ούτε η ενεργειακή φτώχεια αντιμετωπίζονται με ημίμετρα και ανεπαρκή επιδόματα κατανάλωσης. Μίλησε δε για εκατομμύρια νοικοκυριά που θα οδηγηθούν στην ανέχεια αν περάσει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για φόρο θέρμανσης στα κτήρια που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, σημειώνοντας ότι "ο ελληνικός κτηριακός τομέας χρειάζεται βαθιές και άμεσες παρεμβάσεις, μα πάνω από όλα χρειάζεται τολμηρά μέτρα και πολιτικές”.
Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας έχει υποχρέωση στόχου για κτήρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (nearly-Zero Energy Buildings - nZEB) έως το 2050, ήτοι ετήσιο ρυθμό ανακαινίσεων περίπου 150.000 κατοικιών / χρόνο. Τα κριτήρια nZEB έπρεπε να είχαν τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2021, κάτι που δεν έχει συμβεί και παραμένει αδιευκρίνιστο πότε θα συμβεί. Επιπλέον, το νέο υπό διαπραγμάτευση πακέτο μέτρων της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή “fit for 55” έχει προτείνει να ενταχθούν τα κτήρια που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα για θέρμανση (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) σε ένα σύστημα αγοράς δικαιωμάτων ρύπανσης, όταν και το νέο “Εξοικονομώ” συνεχίζει την επιδότηση εγκαταστάσεων συστημάτων θέρμανσης με ορυκτό αέριο...
Αμφίβολα αποτελέσματα
Για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες η Greenpeace αναφέρει ότι αν και το νέο “Εξοικονομώ” προβλέπει θετικά μέτρα, εντούτοις είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι και αυτό το πρόγραμμα με τα δεδομένα προβλήματα και τις αστοχίες θα έχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, καθώς οι δυσκολίες παραμένουν με την εύρεση αρχικού κεφαλαίου -ακόμα και με μηδενικό επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού- και με το γεγονός ότι δεν έχουν δική τους ιδιοκτησία.
Η Greenpeace ζητεί από την κυβέρνηση ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια και την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας μέσω της αξιοποίησης των εσωτερικών πόρων της οικονομίας και την εμπλοκή του υπουργείου Οικονομικών.
