Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
ΚΑΠ / Ζητούμενο μια γεωργία φιλική στο περιβάλλον
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΚΑΠ / Ζητούμενο μια γεωργία φιλική στο περιβάλλον

ΑΓΡΟΤΕΣ

Την ώρα που αποφασίζεται το μέλλον της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στην Ευρωπαϊκή  Ένωση με ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της τον περιβαλλοντικό της προσανατολισμό, αναδεικνύονται ζητήματα σε σχέση τόσο με τις στρατηγικές και τον σχεδιασμό όσο και με την κατανομή χρηματοδοτήσεων και κινήτρων για την επίτευξη των στόχων του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με βάση την εμπειρία της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου.

Μέσω μιας αποτίμησης της ΚΑΠ της περιόδου 2014 - 2020 γίνεται σαφές ότι δεν έλειψαν τα κονδύλια για δράσεις υπέρ του κλίματος, όμως οι επιδόσεις των κρατών - μελών ήταν μάλλον φτωχές, κάτι που φαίνεται πως αποτυπώνεται ως αποτυχία τελικά της ΚΑΠ να συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με τις αγροτικές δραστηριότητες.

Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, λίγο πριν καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις για τη νέα ΚΑΠ, κάνει μια συνολική αξιολόγηση της προηγούμενης ΚΑΠ. Συμπεραίνει ότι τα 103,2 δισ. (45,5 δισ. από τον πρώτο πυλώνα των άμεσων ενισχύσεων και 57,7 δισ. από τον δεύτερο πυλώνα της αγροτικής ανάπτυξης) από τους πόρους της προηγούμενης ΚΑΠ που διατέθηκαν την περίοδο 2014 - 2020 σε δράσεις για το κλίμα είχαν μικρό αντίκτυπο στις εκπομπές της αγροτικής δραστηριότητας, οι οποίες εντέλει δεν άλλαξαν σημαντικά από το 2010. Σημειώνεται ότι το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 26% των συνολικών κονδυλίων της προηγούμενης ΚΑΠ και σχεδόν στο 50% των συνολικών δαπανών της Ε.Ε. σε δράσεις για το κλίμα.

Η παραγωγή τροφίμων συνολικά ευθύνεται για το 26% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, ενώ μόνο οι αγροτικές δραστηριότητες στην Ε.Ε. είναι υπεύθυνες για το 10,3% των εκπομπών αυτών, με περίπου 70% εξ αυτών να προέρχεται από την εκτροφή ζώων, την εφαρμογή χημικών λιπασμάτων και κοπριάς, την καλλιέργεια οργανικών εδαφών και τη μετατροπή καλλιεργήσιμων εκτάσεων και λιβαδιών.

Δεν μειώθηκαν οι εκπομπές από την κτηνοτροφία

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα ειδικής έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (21.06.2021), οι εκπομπές από τα ζώα, περιλαμβανομένων και των εκπομπών από τη χρήση γης και τις μεταφορές από καλλιεργήσιμες εκτάσεις και λιβάδια, παρέμειναν αμείωτες την περίοδο 2010 έως 2018.

Οι εκπομπές από την κτηνοτροφία αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ των εκπομπών του γεωργικού τομέα και παραμένουν αμείωτες από το 2010. Οι εκπομπές αυτές συνδέονται άμεσα με το μέγεθος του κτηνοτροφικού τομέα και τα βοοειδή ευθύνονται για τα δύο τρίτα αυτών. Το μερίδιο των εκπομπών που αποδίδεται στην κτηνοτροφία αυξάνεται περαιτέρω αν ληφθούν υπόψη οι εκπομπές από την παραγωγή ζωοτροφών (περιλαμβανομένων των εισαγωγών). Ωστόσο, η ΚΑΠ δεν επιδιώκει να θέσει όρια στον πληθυσμό του ζωικού κεφαλαίου, ούτε προσφέρει κίνητρα για τη μείωσή του. Στα μέτρα της ΚΑΠ για τη στήριξη της αγοράς περιλαμβάνεται η προώθηση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων, η οποία δεν έχει μειωθεί από το 2014. Αυτό συμβάλλει στη διατήρηση των επιπέδων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και όχι στη μείωσή τους.

Αυξήθηκε η επιβάρυνση από τα λιπάσματα

Παράλληλα, οι εκπομπές από τη χρήση χημικών λιπασμάτων και κοπριάς, που υπολογίζεται σε ένα τρίτο των εκπομπών της Ε.Ε. στον αγροτικό χώρο, αυξήθηκαν την περίοδο 2010 - 2018 κατά 5%, άνοδος που προέρχεται πρωταρχικά από την αύξηση της χρήσης λιπασμάτων. Οι εκπομπές από τη χρήση χημικών λιπασμάτων και κοπριάς αυξήθηκαν σε 8 κράτη - μέλη, σε 5 εκ των οποίων η άνοδος ξεπέρασε το 30% (Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία). Στην Ελλάδα και την Κύπρο μειώθηκαν, ενώ στις χώρες που δεν παρουσίασαν ιδιαίτερη μεταβολή περιλαμβάνονται εκείνες με τα υψηλότερα ποσοστά εκπομπών από την αγροτική παραγωγή ανά εκτάριο χρησιμοποιούμενης γης.

Η ΚΑΠ, σημειώνεται, στήριξε μια επέκταση της βιολογικής γεωργίας και της καλλιέργειας οσπρίων, όμως ο αντίκτυπος τέτοιων πρακτικών στις εκπομπές είναι ασαφής, ενώ προσέφερε μικρή ή και καθόλου στήριξη σε αποτελεσματικές πρακτικές μετριασμού, όπως αναστολείς νιτροποίησης ή τεχνολογίας αζώτου μεταβλητού βαθμού κ.τ.λ. Επίσης, η ΚΑΠ στήριξε πρακτικές με αρνητικό αντίκτυπο στο κλίμα, π.χ. καταβάλλοντας ενισχύσεις σε γεωργούς που καλλιεργούν αποστραγγισμένους τυρφώνες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν λιγότερο από 2% των γεωργικών εκτάσεων της Ε.Ε., αλλά ευθύνονται για 20% των εκπομπών του γεωργικού τομέα. Η στήριξη της ΚΑΠ για μέτρα παγίδευσης άνθρακα (δάσωση, γεωργοδασοκομία, μετατροπή αρόσιμων εκτάσεων σε χορτολιβαδικές) δεν αυξήθηκε έναντι της περιόδου 2007 - 2013.

Τέλος, σημειώνεται ότι προς το παρόν το δίκαιο της Ε.Ε. δεν εφαρμόζει την αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει” στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου γεωργικής προέλευσης, ενώ, παρά τις αυξημένες φιλοδοξίες της Ε.Ε. για το κλίμα, οι κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης και τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης τροποποιήθηκαν ελάχιστα έναντι της προηγούμενης περιόδου.

Προτάσεις

Στο πλαίσιο αυτό οι ελεγκτές προτείνουν στην Κομισιόν τα εξής:

* Να αναλάβει δράση ώστε η ΚΑΠ να μειώνει τις εκπομπές από την αγροτική δραστηριότητα (χρονικό πλαίσιο Δεκέμβριος 2023).

* Να κάνει βήματα για τη μείωση των εκπομπών από καλλιεργούμενα στραγγιζόμενα οργανικά εδάφη (Σεπτέμβριος 2024).

* Τακτική αναφορά στη συνεισφορά της ΚΑΠ στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (Δεκέμβριος 2023).

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL