Η χώρα βρίσκεται στην καρδιά του τέταρτου κύματος της πανδημίας του κορωνοϊού, με χιλιάδες κρούσματα, εκατοντάδες διασωληνωμένους και δεκάδες θανάτους καθημερινά. Η εμφάνιση της νέας παραλλαγής Όμικρον και στην Ελλάδα εντείνει την ανησυχία για την εξέλιξη της πανδημίας και κάνει ακόμη πιο απαραίτητο τον εμβολιασμό, επισημαίνει στην ΑΥΓΗ η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα. Σημειώνει ότι θέση της κυβέρνησης είναι ότι τα εμβόλια πρέπει να αποτελούν παγκόσμιο δημόσιο αγαθό, καθώς ο εμβολιασμός είναι το κυριότερο όπλο κατά της πανδημίας και κατά της βαριάς νόσου. Η Μ. Γκάγκα τονίζει ότι χρέος της κυβέρνησης είναι να διασφαλίσει ότι όταν ο πολίτης χρειαστεί υπηρεσία Υγείας θα την έχει, ενώ κάνει ξεκάθαρη την αδιαπραγμάτευτη στάση τής κυβέρνησης στο θέμα των αναστολών εργασίας για τους ανεμβολίαστους υγειονομικούς.
Είναι λογικό η κυβέρνηση να μην επιθυμεί το κλείσιμο της οικονομίας που θα έφερνε ένα νέο lockdown. Ως γιατρός θεωρείτε ότι ένα lockdown θα συνέβαλε στον ταχύτερο και πιο αποτελεσματικό περιορισμό της διασποράς του ιού; Υπάρχει στο τραπέζι μετά και την εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον;
Δεν είναι μόνο η οικονομία διακύβευμα σε ένα lockdown. Ήδη έχουμε δει ότι η μακροχρόνια κοινωνική απομάκρυνση αλλά και ο φόβος της πανδημίας έχουν ένα πολύ σοβαρό αποτύπωμα στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων και ένα σοβαρό ψυχικό αποτύπωμα σε όλους. Σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας η κυβέρνηση, με τις εισηγήσεις της επιτροπής των ειδικών, έχει λάβει μέτρα ανάσχεσης τα οποία αναπροσαρμόζονται ανάλογα με την επιδημιολογική κατάσταση και την πίεση στο ΕΣΥ. Το lockdown επιβλήθηκε αρχικά, όταν κινούμασταν σε αχαρτογράφητα νερά, όταν δεν είχαμε σαφή εικόνα για το τι αντιμετωπίζουμε και πώς θα εξελιχθεί, ούτε ήμασταν όλοι γνώστες των μέτρων για την αποφυγή της διασποράς. Αρχικά δε δεν υπήρχε και εμβόλιο. Και όπως θυμάστε, το lockdown τηρήθηκε αυστηρά την πρώτη φορά, λιγότερο τη δεύτερη και ελάχιστα την τρίτη.
Σε ό,τι αφορά την παραλλαγή Όμικρον, η διεθνής και η ελληνική επιστημονική κοινότητα βρίσκεται στη φάση συλλογής δεδομένων. Παρακολουθούμε όλες τις σχετικές εξελίξεις, τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και όλων των αρμόδιων φορέων. Ένα κρούσμα έχει καταγραφεί στη χώρα μας, εντοπίστηκε έγκαιρα σε πύλη εισόδου, ιχνηλατήθηκε και τηρούνται όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες καραντίνας.
Είναι ακόμη πρώιμο να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα. Μέσα στις επόμενες μία ή δύο εβδομάδες πιθανώς να υπάρξει πληρέστερη εικόνα για τη δυναμική, τη μεταδοτικότητα και τη νοσηρότητα της νέας παραλλαγής του κορωνοϊού.
Σε κάθε περίπτωση, με την εμφάνιση άλλης μίας μετάλλαξης σήμερα, είναι ακόμη πιο απαραίτητος ο εμβολιασμός τόσο με την πρώτη δόση για εκείνους που δεν εμβολιάστηκαν ακόμη όσο και με την αναμνηστική δόση για εκείνους που συμπληρώνουν εξάμηνο από τον εμβολιασμό τους.
Πολλοί επιστήμονες, πολιτικές ηγεσίες, μέχρι και ο Πρόεδρος Μπάιντεν, εκφράζουν την άποψη ότι η άρση της πατέντας των εμβολίων θα απέτρεπε τη δημιουργία νέας μετάλλαξης. Θεωρείτε ότι πρέπει να ανοίξει η κουβέντα προς αυτή την κατεύθυνση, δεδομένου ότι οι ανεμβολίαστοι πληθυσμοί λειτουργούν ως εργαστήριο μεταλλάξεων;
Η συζήτηση για άρση της πατέντας εξελίσσεται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι τόσο η τιμή των εμβολίων που είναι απαγορευτική όσο η παραγωγή τους σε σωστές συνθήκες. Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση πιστεύει ότι τα εμβόλια πρέπει να αποτελούν παγκόσμιο δημόσιο αγαθό, επικροτεί όλες τις σχετικές διεθνείς πρωτοβουλίες και συμμετέχει μέσω του μηχανισμού Covax σε δωρεές προς τρίτες χώρες ώστε πράγματι τα εμβόλια να είναι παγκόσμιο αγαθό. Αυτό κάνουν και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, γιατί στην Ευρώπη πιστεύουμε ότι η υγεία είναι αδιαπραγμάτευτο αγαθό για όλους.
Η πανδημία είναι μια παγκόσμια κρίση. Ωστόσο, στο πρώτο κύμα τα είχαμε καταφέρει εξαιρετικά σε σχέση με άλλες χώρες. Γιατί δεν προετοιμάσαμε επαρκώς το ΕΣΥ για τα επόμενα κύματα παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις που υπήρξαν;
Το ΕΣΥ ετοιμάστηκε σε χρόνο ρεκόρ, με ταχύτητες που ποτέ πριν δεν υπήρξαν στον χώρο αυτό. Υπερδιπλασιάστηκαν οι κλίνες ΜΕΘ, έγιναν 2.000 και πλέον προσλήψεις μόνιμων γιατρών, ενώ προσελήφθησαν και 12.000 επικουρικοί υγειονομικοί διαφόρων κλάδων. Στον ίδιο χρόνο εφοδιάσαμε τα νοσοκομεία με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό, εξασφαλίσαμε επάρκεια σε μέσα ατομικής προστασίας για τη θωράκιση τόσο των υγειονομικών όσων και των πολιτών. Μέχρι και σήμερα η ενίσχυση του συστήματος συνεχίζεται με ανθρώπινους και άλλους πόρους, ώστε να καλύπτονται όλες οι έκτακτες ανάγκες που δημιουργεί η πανδημία και οι πολίτες να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τις υπηρεσίες για κάθε πρόβλημα υγείας.
Η εικόνα και οι μαρτυρίες από τα νοσοκομεία δείχνουν ότι το σύστημα Υγείας μετατρέπεται σε μονοθεματικό με τη μείωση των χειρουργείων έως και 80%. Δεν σας προβληματίζει το γεγονός ότι θα αυξηθεί η νοσηρότητα στις λοιπές ασθένειες; Τι απαντάτε στους συναδέλφους σας που αντιδρούν;
Μας προβληματίζει όλους το γεγονός ότι δύο χρόνια ζούμε σε συνθήκες πανδημίας και αυτή τη στιγμή τα συστήματα Υγείας σε όλες τις χώρες πιέζονται. Ας θυμηθούμε ότι η Γερμανία χρειάστηκε να διακομίσει ασθενείς στην Ιταλία. Το ΕΣΥ δεν υπήρξε μονοθεματικό σε καμία φάση της πανδημίας και όλα τα επείγοντα προβλήματα αντιμετωπίζονται.
Το πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα ογκολογικά νοσοκομεία της χώρας, που συνέχισαν και συνεχίζουν τη μάχη κατά του καρκίνου. Ακόμη και στα νοσοκομεία αναφοράς Covid-19 όλα τα κρίσιμα τμήματα θεραπειών για σοβαρά χρόνια νοσήματα λειτουργούν απρόσκοπτα. Κανένα επείγον περιστατικό δεν έχει μείνει και δεν μένει αφρόντιστο, κανένα επείγον χειρουργείο δεν αναβάλλεται, καμιά θεραπεία δεν μένει πίσω.
Την ίδια στιγμή, σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που έχει δημιουργήσει παγκοσμίως η πανδημία, οφείλεις να κάνεις γρήγορες και αποτελεσματικές κινήσεις. Χρέος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι όταν ο πολίτης χρειαστεί υπηρεσία υγείας, θα την έχει. Αυτό το κάνουμε με κάθε τρόπο από το υπουργείο, παροτρύνουμε παράλληλα τους πολίτες να προσπαθούν και αυτοί να μειώσουν τη μετάδοση, για να προστατευτούν οι ίδιοι και να προστατεύσουν τους άλλους με τήρηση των μέτρων και εμβολιασμό.
Για δεύτερη φορά συνάδελφοί σας δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του υπουργείου Υγείας, με αποτέλεσμα να προχωρήσετε στην επιστράτευση. Πώς το σχολιάζετε; Εξετάζεται η επίταξη ιδιωτικών κλινικών;
Θα ξεκινήσω από το τελευταίο: Η συνεργασία μας με τον ιδιωτικό τομέα είναι άριστη, όπως και στις προηγούμενες φάσεις της πανδημίας. Μετά την πρόσφατη επίσκεψή μου στην κεντρική Ελλάδα, και με τη βοήθεια της Περιφέρειας Θεσσαλίας, εξασφαλίσαμε πάνω από 400 ιδιωτικές κλίνες για την υποστήριξη των δημόσιων νοσοκομείων. Ανάλογη είναι η ανταπόκριση των ιδιωτικών κλινικών και στη βόρεια Ελλάδα, όπου διατίθενται επίσης εκατοντάδες κρεβάτια νοσηλείας. Τώρα δε, μετά την τελευταία μου επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη, δίνονται επιπλέον απλές κλίνες αλλά και κλίνες ΜΕΘ τόσο από ιδιωτικές κλινικές όσο και από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Όπου υπάρχουν συνεννόηση, συζήτηση και συνεργασία δεν υπάρχει λόγος επίταξης.
Σε ό,τι αφορά τους γιατρούς, σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε επαρκής ανταπόκριση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Μαγνησίας, όπου έντεκα γιατροί στηρίζουν οικειοθελώς το νοσοκομείο του Βόλου. Στις περιπτώσεις και σε περιοχές που δεν υπήρξε ανταπόκριση ικανή να στηρίξει το σύστημα χρειάστηκε να προχωρήσουμε στην επίταξη ώστε ο δημόσιος τομέας να ενισχυθεί και να ανταποκριθεί στις έκτακτες ανάγκες του νέου πανδημικού κύματος.
Είναι χιλιάδες τα κενά λόγω της αναστολής εργασίας στους ανεμβολίαστους υγειονομικούς. Υπάρχει η σκέψη επιστροφής τους με αρνητικό τεστ; Έχει συζητηθεί αυτό το ενδεχόμενο;
Τα κενά είναι πολύ συγκεκριμένα, σε ορισμένους κλάδους και ειδικότητες. Οι ανεμβολίαστοι υγειονομικοί πρέπει πρώτα απ' όλα τα προστατευτούν οι ίδιοι και δεν μπορούν να εργάζονται σε χώρους υψηλού κινδύνου χωρίς να έχουν θωρακιστεί. Στα εργοτάξια δεν επιτρέπεται να μπεις χωρίς κράνος και δεν μπαίνεις αν αποφασίσεις ότι δεν θέλεις να το φορέσεις. Προστατεύουμε τους υγειονομικούς μας και τους ασθενείς που εμπιστεύονται και απευθύνονται στο δημόσιο σύστημα Υγείας. Η αναστολή εργασίας για τους ανεμβολίαστους υγειονομικούς είναι μια κεντρική κυβερνητική απόφαση την οποία συνεχίζουμε να στηρίζουμε.
Είναι σαφές ότι δεν βρισκόμαστε στην εμβολιαστική κάλυψη που θα θέλαμε. Τι έφταιξε και μετά από σχεδόν δώδεκα μήνες εμβολιασμών μένουμε καθηλωμένοι λίγο πάνω από το 60%;
Δεν μένουμε καθηλωμένοι. Οι εμβολιασμοί συνεχίζονται. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα με σημαντικά αυξητική τάση. Πλέον 75% του πληθυσμού άνω των 12 ετών είτε έχει εμβολιαστεί είτε έχει κλείσει ραντεβού για πρώτη δόση. Στο πλαίσιο αυτό ενισχύουμε και τα εμβολιαστικά κέντρα, τα οποία έχουν δυνατότητα για πάνω από 100.000 εμβολιασμούς καθημερινά.
Την ίδια ώρα, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός για όσους είναι πάνω από 60 ετών αποφασίστηκε διότι όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι αυτή η ηλικιακή ομάδα παραμένει η πιο ευάλωτη στον ιό. Η μεγάλη πλειονότητα των νοσηλευόμενων και βαριά ασθενών είναι άνω των 60. Τα στοιχεία δείχνουν ακόμη ότι και η θνητότητα είναι υψηλότερη σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία. Εννέα στους δέκα θανάτους αφορούν ασθενείς άνω των 60 ετών.
Είναι ορθή επιστημονικά η φράση «πανδημία των ανεμβολίαστων»; Από τη στιγμή που ο ιός μας αφορά όλους, ενώ και οι εμβολιασμένοι νοσούν και μεταδίδουν, αν και σαφώς σε μικρότερο βαθμό.
Ο ιός μας αφορά όλους, αλλά είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητο ότι είναι πολύ πιο επικίνδυνος για τους ανεμβολίαστους. Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι οι ανεμβολίαστοι κινδυνεύουν περισσότερο από τις επιπλοκές της νόσου, κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν βαριά και να βρεθούν στην Εντατική. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει αντίστοιχα και τον κίνδυνο θανάτου εξαιτίας της Covid-19. Επιπλέον, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας η εμβολιαστική κάλυψη επηρεάζει ευθέως τον αριθμό των κρουσμάτων: όσο χαμηλότερη η κάλυψη σε μια περιοχή τόσο περισσότερα τα κρούσματα. Αυτό βλέπουμε τώρα στη βόρεια Ελλάδα. Είναι, λοιπόν, σαφές και αποδεδειγμένο ότι ο εμβολιασμός είναι το κυριότερο όπλο κατά της πανδημίας και κατά της βαριάς νόσου.
Για τους εκτός ΜΕΘ
Η συνέντευξη με την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας προηγήθηκε των δηλώσεων Μητσοτάκη για τους ασθενείς εκτός ΜΕΘ, έτσι η συνέντευξη δεν περιλαμβάνει ερώτηση για το συγκεκριμένο σοβαρό ζήτημα. Στην ενημέρωση του υπουργείου Υγείας την Πέμπτη η αναπληρώτρια υπουργός απάντησε μεταξύ άλλων σε σχετικό ερώτημα το εξής:
Στο ΑΧΕΠΑ λειτουργεί μία Μονάδα που δεν είναι καταγεγραμμένη σαν Μονάδα [...] έχει πλήρεις αναπνευστήρες, πλήρεις αντλίες και είναι δώδεκα ασθενείς εκεί με τηλεμετρία, δηλαδή μία Μονάδα πραγματικά εξαιρετική. Δεν είναι καταγεγραμμένη σαν Μονάδα και τους αρρώστους που νοσηλεύονται εκεί τους θεωρούν εκτός Μονάδας.
Υπάρχουν και άρρωστοι που νοσηλεύονται πραγματικά σε θαλάμους.
Η προσπάθεια είναι μέχρι να διακομιστούν. Γιατί κάποιοι δεν μπορούν, όπως έχουμε πει, γιατί είναι βαρύτερα κλινικά, χρειάζονται σταθεροποίηση με αγγειοσυσπαστικά. Αυτοί οι άρρωστοι δεν μπορούν να μετακινηθούν και μοιραία μένουν σε θάλαμο αν δεν υπάρχει στο δικό τους νοσοκομείο κενή ΜΕΘ.
Και να σας δώσω έναν αριθμό τώρα, σε δύο ώρες μπορεί να είναι τελείως διαφορετικός.
Για να δώσουμε σωστά στοιχεία, πρέπει να μετράμε από την αρχή. Πότε έφτασε ο ασθενής. Πόσο σοβαρό ήταν. Πόσες πιθανότητες έχει να βγει. Τι άλλα συνυπάρχοντα νοσήματα έχει. Δεν είναι κάτι που μπορεί να δοθεί μια απάντηση. Μπορώ να σας δώσω απαντήσεις, αλλά είναι πάρα πολλοί οι παράγοντες που πρέπει να μετρήσουμε.
