Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Πόλεμνος στην Ουκρανία / Η Ουάσιγκτον στον αστερισμό της real politik
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Πόλεμνος στην Ουκρανία / Η Ουάσιγκτον στον αστερισμό της real politik

Στην αρχή ήταν οι ιαχές για τον «εγκληματία πολέμου» Πούτιν που «θέλει να καταστρέψει το ουκρανικό έθνος» και γι’ αυτό «δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία». Στον χορό και τα δυτικά ΜΜΕ, με επικλήσεις «πληροφοριών» από μυστικές υπηρεσίες και «ειδικούς» που προεξοφλούσαν το τέλος του «σοβαρά άρρωστου» Πούτιν και του «εξαφανισμένου» υπουργού του της Άμυνας που έπαθε... καρδιακή προσβολή.

Μετά ήρθε μια πιο μετρημένη τοποθέτηση από τον Πρόεδρο Μπάιντεν, ότι δηλαδή ο Πούτιν δεν είναι ο εκ πεποιθήσεως κακός της ιστορίας, αλλά ένας «ορθολογικός παράγοντας» που έγινε κακός εξαιτίας των δικών του λανθασμένων υπολογισμών, πιστεύοντας ότι θα μπορούσε να καταλάβει εύκολα όλη την Ουκρανία.

Στη συνέχεια «έσκασε» η καθυστερημένη, αλλά μάλλον σκόπιμη, «αποκάλυψη» ότι ο Μπάιντεν έγινε έξω φρενών με τον Ζελένσκι το καλοκαίρι, φωνάζοντάς του απ’ το τηλέφωνο να μην είναι αχάριστος όταν εκείνος άρχισε να του ξεδιπλώνει όλη τη λίστα με τη βοήθεια που ήθελε.

Τώρα ήρθαν οι προτροπές να μην είναι τόσο απορριπτικός στην ιδέα της διαπραγμάτευσης με τη Μόσχα, γιατί το δυτικό στρατόπεδο που τον υποστηρίζει μπορεί να σπάσει, αφού είναι δύσκολο ν’ αντέξει για πολύ ακόμη την ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση. Ακολούθησαν οι αποκαλύψεις για τη μυστική αμερικανική διπλωματία με τη Ρωσία «για να μην κλιμακωθεί ο πόλεμος»...

Ταυτόχρονα, CIA και λοιπές σχετικές υπηρεσίες «διευκρίνισαν» ότι το πυρηνικό χτύπημα στην Ουκρανία που υποτίθεται πως συζητούσαν μεταξύ τους οι Ρώσοι στρατηγοί -και έγινε πρωτοσέλιδο πριν λίγες ημέρες- είναι... «ανάλυση» και όχι γεγονός. Η σχετική έκθεση που συντάχθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών δεν είναι προϊόν πρωτογενούς μυστικής πληροφόρησης, αλλά μάλλον μια ανάλυση, είπαν στο CNN πολλοί άνθρωποι που διάβασαν το κείμενο. Για τον λόγο αυτόν, ορισμένοι αξιωματούχοι του Μπάιντεν πιστεύουν ότι οι συνομιλίες που έχουν καταγραφεί στο έγγραφο μπορεί να έχουν γίνει of the record και δεν υποδηλώνουν απαραίτητα ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο στην Ουκρανία.

Λιώνει ο πάγος (;)

Κι έπειτα, η πολύ σοβαρή εξέλιξη της περασμένης Τρίτης προς την κατεύθυνση του λιώσιμου του πάγου ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Μόσχα εν μέσω συνεχιζόμενου πολέμου, με την κατ’ αρχήν συμφωνία για διμερείς συνομιλίες με σκοπό την παράταση της μοναδικής, ισχύουσας σήμερα, συνθήκης ελέγχου των πυρηνικών οπλοστασίων των δύο χωρών. Η αποκαλούμενη νέα Start, η μόνη που έχει απομείνει να ρυθμίζει τα δύο μεγαλύτερα πυρηνικά οπλοστάσια του κόσμου, παρατάθηκε κατά πέντε χρόνια τον Φεβρουάριο του 2021, στις πρώτες εβδομάδες της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν.

Απαιτεί από τις δύο χώρες να επιτρέπουν τις επιτόπιες επιθεωρήσεις της μίας από την άλλη σε εγκαταστάσεις όπου υπάρχουν πυρηνικά όπλα. Οι επιθεωρήσεις διακόπηκαν τον Μάρτιο του 2020 λόγω της πανδημίας και η επανέναρξή τους αναμένεται να αποτελέσει θέμα συζήτησης στις επόμενες διμερείς διαπραγματεύσεις. Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν μάλιστα το γεγονός ως «θετική εξέλιξη» και διευκρίνισαν ότι οι αμερικανικές κυρώσεις και τα άλλα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί κατά της Μόσχας είναι «πλήρως συμβατά» με τη δρομολογημένη προσέγγιση.

Μοιάζει, λοιπόν, να αναθεωρεί κάπως την αρχική άτεγκτη στάση του ο Μπάιντεν και να αναζητά διέξοδο μέσα από μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων; Δεν αποκλείεται να συμβαίνει αυτό όταν λίγο-πολύ η κατάσταση έχει παγιωθεί: καμία πλευρά δεν μπορεί πλέον να κερδίσει τον πόλεμο.

Οσα όπλα κι αν στείλουν οι Αμερικανοί στον Ζελένσκι, οι υποδεέστερες αριθμητικά ουκρανικές δυνάμεις δεν θα μπορέσουν ποτέ να απωθήσουν ολοκληρωτικά τους Ρώσους από το Ντονμπάς και την Κριμαία, πόσο μάλλον να διατηρήσουν τον έλεγχο των περιοχών αυτών.

Από την άλλη, είναι επίσης αδύνατο για τον Πούτιν να εκπληρώσει τον αρχικό στόχο του, να πετύχει κάτι σημαντικό στην Ουκρανία που θα τον τοποθετούσε σε ισχυρότερη θέση απέναντι στο αμερικανονατοϊκό στρατόπεδο, πόσο μάλλον να καταλάβει το Κίεβο και να εκδιώξει τον Ζελένσκι. Η ρωσική πολεμική μηχανή έχει αποδυναμωθεί, η μάχιμη ικανότητα των Ουκρανών έχει ενισχυθεί και, το κυριότερο, ο πόλεμος έχει δημιουργήσει τετελεσμένα.

Η απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από τη Χερσώνα, υπό την έμμεση παραδοχή ότι οι Ουκρανοί κατόρθωσαν να διασπάσουν τις γραμμές ανεφοδιασμού τους, αποτελεί σημείο καμπής στη σύγκρουση και σίγουρα ακόμη μία ήττα γοήτρου για το Κρεμλίνο.

Μακρινές αποστάσεις

Η ανακατάληψη της περιοχής έχει τεράστια συμβολική και υλικοτεχνική αξία για την Ουκρανία, καθώς η Ρωσία χρειάζεται τη Χερσώνα προκειμένου να εξασφαλίσει υδάτινους πόρους για την προσαρτημένη Κριμαία αλλά και μια χερσαία «γέφυρα» προς το ηπειρωτικό τμήμα της χώρας. Μερικά εικοσιτετράωρα πριν την ανακοίνωση της απόσυρσης, η κατοχική διοίκηση της περιοχής έκανε λόγο για «τρομοκρατική επίθεση» που κατέστρεψε τρεις γραμμές υψηλής τάσης, με αποτέλεσμα να διακοπούν ηλεκτροδότηση και υδροδότηση, σε μια ένδειξη του πόσο κοντά έχει φτάσει στον στόχο του ο ουκρανικός στρατός.

Αλλά αυτό ίσως να μην λέει και πολλά πράγματα. Ο Πούτιν έχει λάβει τα μέτρα του για να στοιχίσει όλη τη ρωσική οικονομία πίσω από την πολεμική προσπάθειά του στην Ουκρανία, γεγονός που σε συνδυασμό με τη μερική επιστράτευση που κήρυξε δείχνει ότι προετοιμάζεται για… μακρινές αποστάσεις.

Τον Οκτώβριο, ο Ρώσος Πρόεδρος σύστησε ένα κυβερνητικό όργανο, το λεγόμενο «συντονιστικό συμβούλιο», σκοπός του οποίου είναι να εξασφαλίζει τις απαραίτητες προμήθειες για τον ρωσικό στρατό. Έχει επιφορτιστεί με τον «μετασχηματισμό» των οικονομιών των περιφερειών της Ρωσικής Ομοσπονδίας που γειτνιάζουν με την Ουκρανία ώστε να καλύψουν κατά προτεραιότητα τις ανάγκες του στρατού.

Σύμφωνα με τον Guardian, η προσπάθεια του Κρεμλίνου να εξοπλίσει και να αναπληρώσει τον στρατό του είναι το πρώτο μιας στρατηγικής με δύο σκέλη, που έχει σχεδιαστεί για να ανακτήσει η Ρωσία το πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης και να κηρύξει την πολυπόθητη νίκη της επί του Κιέβου.

Το δεύτερο σκέλος της στρατηγικής περιλαμβάνει την «απενεργοποίηση» των πολιτικών υποδομών της Ουκρανίας. Τον τελευταίο μήνα η Ρωσία στοχεύει συστηματικά την ενεργειακή υποδομή τής χώρας και δεκάδες σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, υποσταθμοί και άλλες εγκαταστάσεις του ενεργειακού συστήματός της έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές από επανειλημμένες ρωσικές επιθέσεις. Οι ουκρανικές αρχές αναγκάζονται να θέσουν σε εφαρμογή προγραμματισμένες διακοπές σε όλη την επικράτεια για να σταθεροποιήσουν το δίκτυο.

Ενα ολοκληρωτικό μπλακ άουτ θα σήμαινε μεταξύ άλλων και διακοπή της επεξεργασίας των λυμάτων, οπότε οι αρχές θα αναγκάζονταν να ζητήσουν από τους 3 εκατομμύρια κατοίκους της πόλης να φύγουν, εξήγησε στους New York Times ο Ρομάν Τκατσούκ, διευθυντής Ασφαλείας της δημοτικής Αρχής του Κιέβου. Οι αξιωματούχοι στην ουκρανική πρωτεύουσα έχουν ενημερωθεί ότι σε περίπτωση που το ηλεκτρικό δίκτυο βρεθεί στα πρόθυρα της κατάρρευσης, πιθανότατα θα έχουν δώδεκα ώρες στη διάθεσή τους για να αντιδράσουν και να οργανώσουν μια «έξοδο» των κατοίκων. Ασχέτως του κατά πόσο όλο αυτό είναι μια ρεαλιστική προοπτική, δεν παύει να δείχνει την κρίσιμη κατάσταση στην οποία μπορεί να βρεθεί από τη μια στιγμή στην άλλη η ουκρανική πρωτεύουσα στην περίπτωση που οι Ρώσοι κλιμακώσουν την ασύμμετρη στρατιωτική πίεσή τους στις πολιτικές υποδομές.

Κατηγορηματική άρνηση

Την ώρα που η Μόσχα δηλώνει μέσω της Ζαχάροβα ότι είναι έτοιμη για διαπραγματεύσεις «με βάση τα τρέχοντα δεδομένα» -δίχως άλλες αναφορές σε «αποστρατικοποίηση» και «αποναζιστικοποίηση»-, ο Ζελένσκι επιμένει στον όρο του να αποχωρήσουν προηγουμένως οι ρωσικές δυνάμεις από όλα τα ουκρανικά εδάφη που έχουν καταλάβει ή de facto ελέγχουν, περιλαμβανομένης της Κριμαίας, και να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης οι Ρώσοι στρατιωτικοί που έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

Ακόμη ένας απαράβατος (;) όρος του Ουκρανού Προέδρου είναι ότι για να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεν θα πρέπει να βρίσκεται απέναντί του ο Πούτιν. Είναι μάλιστα τόσο κατηγορηματικός σ’ αυτό, που τον περασμένο μήνα υπέγραψε διάταγμα το οποίο ορίζει ότι η Ουκρανία θα διαπραγματευτεί μόνο με εκείνον τον Ρώσο Πρόεδρο που θα έχει διαδεχθεί τον Βλαντίμιρ Πούτιν!

Επαναλαμβάνοντας τη θέση του αυτή πριν από μερικές ημέρες, χαρακτήρισε την «προθυμία» της Ρωσίας να αφήσει τόσους πολλούς Ρώσους να πεθάνουν στο πεδίο της μάχης ως «τρελό πείσμα», που υποδηλώνει ότι η υποτιθέμενη ετοιμότητα της Μόσχας να διαπραγματευτεί είναι «ψευδής».

Αλλά πόσο ρεαλιστική είναι η στάση του; Ακόμη και οι ιθύνοντες στην Ουάσιγκτον έχουν καταλάβει ότι, τουλάχιστον για το ορατό μέλλον, ο αρχηγός του Κρεμλίνου θα παραμείνει ακλόνητος στη θέση του. Μια ολόκληρη ομάδα Δυτικών αναλυτών και ειδικών στις πληροφορίες που γνωρίζει καλά το «οικοσύστημα» του Κρεμλίνου έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κανείς δεν μπορεί ή δεν θέλει να αμφισβητήσει αυτή τη στιγμή τον Πούτιν. Μπορεί να υπάρχουν γκρίνιες και παράπονα στον κύκλο των ανθρώπων του, αποτυχίες, λάθη και άστοχες ενέργειες, όμως τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι ικανό να απειλήσει την εξουσία του.

Ετσι, με το θέμα του «αποκλεισμού» του Πούτιν να μην μπαίνει καν στο τραπέζι, οι υπεύθυνοι χάραξης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής «επιστρέφουν» στην πραγματικότητα και στον ρεαλισμό και προειδοποιούν ότι η «ουκρανική κόπωση» μεταξύ των συμμάχων μπορεί να χειροτερέψει αν το Κίεβο συνεχίσει να κλείνει τις πόρτες του στη διαπραγμάτευση.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν την περασμένη εβδομάδα στην Washington Post ότι η αρνητική στάση της Ουκρανίας στην προοπτική ενός διακανονισμού με τη Ρωσία υποστηρίζεται όλο και πιο απρόθυμα από τους Δυτικούς συμμάχους και ο λόγος δεν είναι άλλος από τις εντεινόμενες ανησυχίες τους για τις οικονομικές επιπτώσεις ενός παρατεταμένου πολέμου.

Οι ΗΠΑ έχουν δώσει μέχρι στιγμής στην Ουκρανία βοήθεια αξίας 18,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων και είναι έτοιμες να δώσουν περισσότερη, αφού άλλωστε έχουν δεσμευτεί ότι θα τη στηρίξουν για όσο διάστημα χρειαστεί. Ωστόσο, οι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον σε Ευρώπη, Αφρική, Λατινική Αμερική έχουν γίνει ιδιαίτερα ανήσυχοι για την πίεση που προκαλεί ο πόλεμος στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων καθώς και στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Αποτρέποντας το ρήγμα

«Η ουκρανική κόπωση είναι μια υπαρκτή κατάσταση σε μερικούς από τους εταίρους μας» προειδοποιούν χαρακτηριστικά Αμερικανοί αξιωματούχοι σε ένα μήνυμα με πολλούς αποδέκτες. Μόνο που η Ουάσιγκτον έχει περιπλέξει τόσο πολύ την κατάσταση, που οι επόμενες κινήσεις της θα πρέπει να είναι αυτές ενός ζογκλέρ για να κρατήσει τις ισορροπίες που επιθυμεί και να διαχειριστεί τις συνέπειες της αντιφατικής πολιτικής της.

Σύμφωνα με την Washington Post, οι Αμερικανοί ζητούν από το Κίεβο να «δείξει» ότι είναι ανοιχτό στη διαπραγμάτευση. Ως εκ τούτου, δεν θέλουν να σπρώξουν την Ουκρανία στο τραπέζι του διακανονισμού, αλλά να διατηρήσουν ακέραια την υποστήριξη των ενδιαφερόμενων συμμάχων τους.

Από την άλλη, για τους Ουκρανούς το αμερικανικό αίτημα σημαίνει πολύ απλά ότι εγκαταλείπεται η διαπρύσια ρητορική για την ανάγκη μιας αποφασιστικής στρατιωτικής ήττας της Ρωσίας προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια της Ουκρανίας μακροπρόθεσμα, ένα μήνυμα που έχει έντονη απήχηση στον ουκρανικό λαό, καθώς ο φόβος επανάληψης της ρωσικής επιθετικότητας δεν πρόκειται να εκλείψει.

Προφανώς, ένα ρήγμα στη συνοχή τού ούτως ή άλλως «ασταθούς» δυτικού οικοδομήματος στήριξης της Ουκρανίας θα ήταν ένα ισχυρό πλήγμα γοήτρου για τον Μπάιντεν, που, ασχέτως αποτελέσματος, βγαίνει «τραυματισμένος» από τις ενδιάμεσες εκλογές της Τρίτης, ενώ θα καταφέρει καίριο πλήγμα στην αφήγησή του για «επιστροφή της Αμερικής» στο παγκόσμιο προσκήνιο. Ο ίδιος, το βράδυ των εκλογών, μιλώντας στους δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο, εξιστόρησε ένα περιστατικό που εκτυλίχθηκε σε σύνοδο κορυφής του G7, όπου ένας άλλος συμμετέχων ηγέτης, το όνομα του οποίου δεν αποκάλυψε, τον ρώτησε «για πόσο καιρό;» όταν ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στην «επιστροφή της Αμερικής».

Ο βετεράνος διπλωμάτης Αλεξάντερ Βερσμπόου, βοηθός υπουργός Άμυνας στις κυβερνήσεις Ομπάμα και πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, είπε χαρακτηριστικά στην Post ότι «αν οι συνθήκες γίνουν πιο ευνοϊκές για διαπραγματεύσεις, δεν νομίζω πως η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα μείνει παθητική».

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι η Ουάσιγκτον αποπειράται μια τακτική αναδίπλωση; Ή ότι αναγκάζεται σε μια ευρύτερη αναθεώρηση της στρατηγικής της, όχι μόνο αναφορικά με τον πόλεμο, αλλά και σε ό,τι έχει να κάνει με τις νεκρές αμερικανορωσικές σχέσεις; Μάλλον θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο ότι ένα τμήμα της ηγεσίας του Λευκού Οίκου έχει αντιληφθεί ότι η σκληροπυρηνική στάση που υιοθετήθηκε αρχικά δεν οδηγεί πουθενά, πόσο μάλλον όταν ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει μπροστά του το εσωτερικό πολιτικό και οικονομικό ναρκοπέδιο, το σπάσιμο νεύρων των Σαουδαράβων με το πετρέλαιο, τον εντεινόμενο φόβο της Κίνας, μετά μάλιστα και από την παράταση της θητείας του Σι Τζινπίνγκ, κι ακόμη χειρότερα τον φόβο ενός ρήγματος στο δυτικό στρατόπεδο τη στιγμή που φουντώνουν οι αντιδράσεις των κοινωνιών για την ακρίβεια και το ενεργειακό χάος.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL