Την ώρα που η προσοχή και η ανησυχία έχουν στραφεί για άλλη μια φορά στον πόλεμο και στους άγριους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς που μαίνονται εντός και εκτός οπτικού πεδίου, την ενεργειακή και επισιτιστική ανασφάλεια, την οικονομική αβεβαιότητα και το εφιαλτικό ενδεχόμενο μιας πυρηνικής σύγκρουσης, η κλιματική κρίση συνεχίζει να κατατρώει την καρδιά του πλανήτη, συνεχίζει να υπονομεύει το κοινό μέλλον της ανθρωπότητας, συνεχίζει να «δουλεύει» στο παρασκήνιο και οι συνέπειές της μόνο τρόμο προκαλούν, ισοδύναμο με εκείνον του πολέμου.
Πόσο μάλλον όταν ο πόλεμος αυτός σηματοδοτεί ένα μεγάλο πισωγύρισμα στον αναπτυγμένο κόσμο, ειδικά στην Ευρώπη, σε σχέση με τη δρομολογημένη διαδικασία απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Αν μη τι άλλο, η ενεργειακή αβεβαιότητα και η κερδοσκοπία με όχημα την ενέργεια σπρώχνουν πάλι τις οικονομίες στην «ασφάλεια» του πετρελαίου και του άνθρακα.
Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να είναι η λύση στο πρόβλημα, αλλά το πρόβλημα που μεγεθύνει μια κρίση πλανητικών διαστάσεων, μια κρίση που έχει αποκτήσει πλέον τη δική της δυναμική και δεν φαίνεται να περιορίζεται από τα όποια μέτρα λαμβάνονται και αίρονται υπό την ψυχολογική πίεση της συγκυρίας.
Κλιματικοί «θερμοστάτες»
Οι γήινοι πόλοι, Αρκτική και Ανταρκτική, οι δύο αναντικατάστατοι, αλλά ιδιαίτερα ευαίσθητοι κλιματικοί «θερμοστάτες» του πλανήτη, που διατηρούν εσαεί τη μετεωρολογική αστάθεια εντός ονομαστικών τιμών», έχουν υποκύψει στις συνέπειες των αλυσιδωτών αντιδράσεων της κλιματικής κρίσης. Ως αποτέλεσμα, η Ανταρκτική διανύει το φθινόπωρο του νοτίου ημισφαιρίου οδεύοντας προς τον βαρύ πολικό χειμώνα, αλλά οι θερμοκρασίες τον φετινό Μάρτιο ήταν τόσο ήπιες, που θύμιζαν εκείνες κάποιων πρωτευουσών της βόρειας Ευρώπης στις αρχές της άνοιξης...
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στην ανατολική Ανταρκτική σημειώθηκαν ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες την περασμένη εβδομάδα, με τον γαλλοϊταλικό ερευνητικό σταθμό Concordia να καταγράφει ρεκόρ -11,8 βαθμών Κελσίου στις 18 Μαρτίου, δηλαδή περισσότερο από 40 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες. Σημειώνεται ότι ο σταθμός αυτός είναι εγκατεστημένος στην καρδιά της παγωμένης ηπείρου, στον Θόλο C του Ανταρκτικού Οροπεδίου, σε υψόμετρο 3.233 μέτρων απ’ την επιφάνεια της θάλασσας. Η περιοχή είναι από τα πιο ψυχρά μέρη στην επιφάνεια της Γης, με θερμοκρασίες που φτάνουν τους -80 βαθμούς Κελσίου τον χειμώνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιστήμονες του σταθμού κάνουν ειδική προετοιμασία και φορούν ολόσωμη στολή αν χρειαστεί να βγουν έξω από τα οικήματα, προειδοποιώντας ότι το παραμικρό λάθος υπό τέτοιες ακραίες θερμοκρασίες σημαίνει αυτόματα τραυματισμούς, ακόμη και θάνατο.
Οι επιστήμονες θεωρούν πως οι υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ του τελευταίων ημερών στην περιοχή αυτή της Ανταρκτικής ήταν το αποτέλεσμα της επικράτησης ενός θερμού αεροχείμαρρου στο ανατολικό τμήμα της ηπείρου, ο οποίος μετέφερε θερμές αέριες μάζες από τα βόρεια.
Συρρίκνωση και αποκόλληση
Κατά τα φαινόμενα, ως αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών, ένα τεράστιο στρώμα πάγου έκτασης όσο η Ρώμη(!) αποκολλήθηκε πλήρως στην ανατολική Ανταρκτική μέσα σε λίγες μέρες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το στρώμα στον παγετώνα Conger, το οποίο είχε επιφάνεια περίπου 1.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αποκολλήθηκε γύρω στις 15 Μαρτίου.
Τα στρώματα πάγου είναι απολήξεις των παγετώνων και επιπλέουν στον ωκεανό παίζοντας κρίσιμο ρόλο στη συγκράτηση του πάγου της ενδοχώρας. Χωρίς αυτά ο πάγος μπορεί να ρέει πιο γρήγορα στον ωκεανό, με αποτέλεσμα την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Η δρ Κάθριν Ουόκερ, επιστήμονας της NASA και του Ωκεανογραφικού Ιδρύματος Woods Hole, δήλωσε στον Guardian ότι αν και το συγκεκριμένο στρώμα ήταν σχετικά μικρό, αντιπροσωπεύει ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα αποκόλλησης στο σύνολο της Ανταρκτικής από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν είχε «σπάσει» ο παγετώνας Larsen. Κατά την ίδια, το σπάσιμο του Cogner δεν θα έχει τεράστιες συνέπειες, αλλά είναι ένα σημάδι του τι μπορεί να ακολουθήσει…
Ο παγετώνας Conger συρρικνώνεται από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, αλλά η κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται από τις αρχές του 2020. Μέχρι τις 4 Μαρτίου φέτος το στρώμα είχε χάσει περισσότερο από το ήμισυ της επιφάνειάς του σε σύγκριση με τις μετρήσεις του Ιανουαρίου 2020.
