Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
17.0°C19.5°C
3 BF 52%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.9°C19.3°C
2 BF 52%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.6°C22.0°C
3 BF 54%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
19.1°C21.0°C
5 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Ακρόπολη / Ανησυχία του Ελληνικού Icomos για τις νέες επεμβάσεις
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ακρόπολη / Ανησυχία του Ελληνικού Icomos για τις νέες επεμβάσεις

ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Φωτογραφία Αρχείου/(ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/ EUROKINISSI)

Νέο κύκλο ανησυχίας για την Ακρόπολη προκαλεί στο ελληνικό τμήμα του Icomos η πρόσφατη επίσκεψη της Διευθύντριας της Ουνέσκο και η ξενάγησή της στην Ακρόπολη. Πηγή της ανησυχίας δεν είναι άλλη από τις νέες σοβαρές επεμβάσεις που έχουν προγραμματιστεί  στο Μνημείο με την "ανακατασκευή" της Ρωμαϊκής κλίμακας στα δυτικά των Προπυλαίων ετούτη την περίοδο.

Παρ' ότι τα χρονοδιαγράμματα για τις δράσεις και τις αποφάσεις  του υπουργείου Πολιτισμού, που είχε προαναγγελθεί ότι θα ολοκληρωθούν το φθινόπωρο του 2024, δηλαδή τώρα, δεν φαίνεται να τηρούνται, το ελληνικό τμήμα του επίσημου τεχνικού συμβούλου της Ουνέσκο, ανησυχεί ότι "φαίνεται πως καλλιεργούνται προϋποθέσεις που αποβλέπουν στην δημιουργία ενός ευνοϊκού κλίματος στις σχέσεις με την Unesco".

Όπως επισημαίνει ρητά "μόνον έτσι μπορεί να ερμηνευτεί η πρόσφατη έγκριση Έκτακτης Εθελοντικής Εισφοράς της Ελλάδας για το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και η, ακόμη πιο πρόσφατη ξενάγηση της Διευθύντριας της Unesco στην Ακρόπολη. Προφανής στόχος, η ευμενής κρίση από την Unesco και τους Διεθνείς Συμβουλευτικούς Οργανισμούς, σε περίπτωση κατάθεσης των μελετών, ή στην χειρότερη περίπτωση, της εφαρμογής των δομικών επεμβάσεων στην δυτική πρόσβαση, πριν την ολοκλήρωση των διαδικασιών, δηλαδή  καταστρατηγώντας πλήρως τις συστάσεις της Έκθεσης της Συμβουλευτικής Επιτροπής UNESCO / ICOMOS και, συνεπώς, και τις οδηγίες διαχείρισης που προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Εξ άλλου, το γεγονός ότι, παρά την επί τετραετία συνεχή πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης και Διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, η Διεθνής Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς δεν έχει συμπεριλάβει στην ατζέντα της το θέμα της Ακρόπολης, δείχνει επίσημη παρέμβαση της Ελλάδας" σημειώνει στην ανακοίνωσή του το ελληνικό τμήμα του Icomos, κάνοντας λόγο διαρκώς για "έλλειψη διαφάνειας" ενώ ταυτόχρονα αναρωτιέται τι γίνεται με τις "δραστικές οικοδομικές παρεμβάσεις" που έχουν προγραμματιστεί για την Ακρόπολη.

Γι' αυτό το λόγο, και για την προστασία "του μοναδικού συνόλου φύσης και τέχνης" που είναι η Ακρόπολη, από "παρόμοιες βλαπτικές παρεμβάσεις" καλεί τους υπεύθυνους, την Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΠΟ, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης και την Επιτροπή Συντηρήσεων Μνημείων Ακροπόλεως, "να αναλογισθούν τις ευθύνες τους, και ζητά τη συμπαράσταση της κοινωνίας των πολιτών και των διεθνών οργανισμών πολιτιστικής κληρονομιάς". 

Σε συνδυασμό με αυτό  το νέο καμπανάκι κινδύνου που εκπέμπει το ελληνικό τμήμα του Icomos, επαναβεβαιώνει ότι η "αναμόρφωση" της δυτικής πρόσβασης προβλέπει "δραστικές" επεμβάσεις. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει "οι προτεινόμενες επεμβάσεις είναι αντίθετες με τη Χάρτα της Βενετίας του 1964 και τη Χάρτα Αρχών του Ιcomos του 2003".

Υπενθυμίζει επίσης τη ρητή οδηγία της της Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς στην έκθεση που συνέταξαν οι εκπρόσωποι της Ουνέσκο και του Icomos ως μέλη της Συμβουλευτικής Αποστολής μετά την αυτοψία τους στην Ακρόπολη το 2022, τότε δηλαδή που είχαν προκληθεί οι έντονες αντιδράσεις διεθνώς για το "τσιμέντωμα" της Ακρόπολης, ότι πριν από κάθε παρέμβαση στο μνημείο το υπουργείο Πολιτισμού πρέπει να καταθέτει στο Κέντρο Διεθνούς Κληρονομιάς της Ουνέσκο  τον ολοκληρωμένο φάκελο μελετών όπως και τα Σχέδια Διαχείρισης της Ακρόπολης και Διαχείρισης Τουρισμού, στα οποία να ενταχθούν και οι μελλοντικές επεμβάσεις στο μνημείο. Αυτό είναι "το ελάχιστο που οφείλει να κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού" επισημαίνει το ελληνικό τμήμα του Icomos.

Την ίδια ώρα υπογραμμίζει ότι "αυτή τη στιγμή παρά την έλλειψη διαφάνειας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι οι μελέτες δεν έχουν ακόμη προωθηθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και δεν έχουν ολοκληρωθεί Σχέδια Διαχείρισης της Ακρόπολης και Διαχείρισης Τουρισμού. Παράλληλα, μέσα και γύρω από την Ακρόπολη έχουν προστεθεί πολλές και ογκώδεις κατασκευές ασύμβατες με τις αρχές της Διεθνούς Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς, στις οποίες παραπέμπουν η Έκθεση της Συμβουλευτικής Αποστολής UNESCO/ICOMOS, τη Χάρτα της Βενετίας του 1964 και τη Χάρτα του ICOMOS του 2003". 

Ολόκληρη η ανακοίνωση του Ελληνικού Τμήματος του ΙCOMOS

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ;
Τον Απρίλιο τρέχοντος έτους το Ελληνικό Τμήμα του ICOMOS δημοσίευσε ανακοίνωση για το οδυνηρό πρόβλημα των δραστικών
δομικών επεμβάσεων στην Ακρόπολη, συνοψίζοντας το ιστορικό τους από το 2020, που έγινε η διάστρωση του φυσικού βράχου της
Ακρόπολης με μπετόν αρμέ και εξαγγέλθηκε το πρόγραμμα κάλυψης του συνόλου της Ακρόπολης με επιχώσεις και κατασκευές από νέα υλικά. Το 2021, εγκρίθηκε η «ανακατασκευή» της Ρωμαϊκής κλίμακας στα δυτικά των Προπυλαίων, επίσης με νέα υλικά. Διεθνείς
αντιδράσεις είχαν ως αποτέλεσμα την αποστολή Συμβουλευτικής Αποστολής εκπροσώπων της UNESCO και του ICOMOS το 2022.

Στην έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2023, η Αποστολή συμβιβάζεται με τα τετελεσμένα έργα αναγκαστικά, προτείνοντας μόνον
διορθώσεις και βελτιώσεις. Αντίθετα, για τα προγραμματισμένα έργα κάλυψης του βράχου της Ακρόπολης και «ανακατασκευής»
κλίμακας στη δυτική πρόσβαση, συνιστά στην ελληνική πλευρά να συμμορφωθεί, στο εξής, με τις οδηγίες των UNESCO / ICCROM /
ICOMOS / ITCN (2002) και άλλων οδηγιών διαχείρισης της Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Πριν από κάθε παρέμβαση 1. Να συμπληρώνονται μελέτες σε τρία στάδια: α. Προμελέτη, β. Οριστική Μελέτη, γ. Μελέτη
Εφαρμογής. 2. Να ακολουθεί Μελέτη Αξιολόγησης των Επιπτώσεων στην Κληρονομιά, με λεπτομερή επιχειρήματα, κατόψεις και σχέδια.

3. Να κατατεθούν τα από μακρού οφειλόμενα Σχέδια Διαχείρισης της Ακρόπολης, και Διαχείρισης Τουρισμού, στα οποία και να
ενταχθούν και οι μελλοντικές επεμβάσεις στην Ακρόπολη. 4. Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου αποφάσεων από τις Ελληνικές αρχές, ο πλήρης φάκελος να αποσταλεί στο Κέντρο Διεθνούς Κληρονομιάς της UNESCO προκειμένου να μελετηθεί από το σύνολο των
Συμβουλευτικών Oργανισμών.

Το Υπουργείο Πολιτισμού παρουσίασε την έκθεση ως υμνητική, υποβαθμίζοντας τις συστάσεις για συμμόρφωση με τις οδηγίες
της Σύμβασης Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και κάθε κριτικής στάσης. Στην πράξη, η οικοδομική δραστηριότητα του
Υπουργείου Πολιτισμού δεν παύει να καταστρατηγεί με κυνικό τρόπο όλες τις διεθνώς αποδεκτές οδηγίες, στις οποίες παραπέμπει η
πρόσφατη έκθεση της Αποστολής.

Ογκώδεις κατασκευές από μπετόν αρμέ επάνω στην Ακρόπολη, στους πρόποδες του βράχου και την περιβάλλουσα περιοχή, κατασκευάζονται με την πρόφαση ότι εξυπηρετούν χρηστικές ανάγκες (δίκτυο αποχέτευσης ομβρίων, εκδοτήρια εισιτηρίων κτλ). Απόδειξη του κυνισμού είναι το γεγονός ότι, αντί της επιβεβλημένης μεθόδου των συστηματικών ανασκαφών, η προεργασία γίνεται, κατά κανόνα, με μηχανικά μέσα εκσκαφής.

Επί πλέον, με συνοπτικές διαδικασίες μελετών και εγκρίσεων, σημαντικά μνημεία «στερεώνονται», όπως το Βάθρο του Αγρίππα, ή
«αναστηλώνονται» με ανορθόδοξο τρόπο. Παράδειγμα (ακολουθούν και άλλα), εννέα μαρμάρινες πλίνθοι με δύο πολύτιμες επιγραφές, παρά τον κανόνα ότι οι φορητές επιγραφές αξίας πρέπει να εκτίθενται σε εσωτερικό χώρο, θα «αναστηλωθούν» στο ύπαιθρο, σε θέση τυχαία, με χρήση νέου υλικού πάνω από 60%.

Η προκλητική απαξίωση των διεθνών αρχών διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, τον σεβασμό των οποίων συνιστά και η
Έκθεση της Αποστολής, διατρανώνεται από το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως εξέφρασε δημόσια την αποδοκιμασία του για την Συμβουλευτική Επιτροπή και την Έκθεσή της, καταλήγοντας πως ό,τι και να έλεγε η Έκθεση της Αποστολής, ο ίδιος και η ομάδα του θα εξακολουθούσαν να κάνουν το δικό τους,

Ο πρωτοφανής συνωστισμός το 2023, που έφτασε τα 22.000-23.000 άτομα ημερησίως, απέδειξε τον επιτακτικό χαρακτήρα της
ολοκλήρωσης των Σχεδίων διαχείρισης της Ακρόπολης και του Τουρισμού, μετά από ενδελεχή μελέτη εξειδικευμένων
εμπειρογνωμόνων. Αντιθέτως, το ΥΠΠΟ δήλωσε ότι το πρόβλημα θα λυθεί με άμεσες δομικές παρεμβάσεις στη δυτική πρόσβαση και στο εσωτερικό των Προπυλαίων. Στη θέση αυτή, αξίζει να επαναλάβουμε την περιγραφή των παρεμβάσεων αυτών, όπως συνοψίζονται στην ανακοίνωσή μας του Απριλίου 2024, γιατί η περαιτέρω σύμπτυξή τους δεν θα επέτρεπε να διαφανεί το μέγεθος και το μη αντιστρέψιμο των παρεμβάσεων. Εξ άλλου, παρά την έλλειψη διαφανείας που απαγορεύει πρόσβαση στις διαδικασίες των φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού, υπάρχουν πληροφορίες ότι οι συζητήσεις στην Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως δεν επέφεραν αλλαγές στη βασική γραμμή των μελετών, που συνοψίζεται ακολούθως.

Η «αναμόρφωση» της δυτικής πρόσβασης προβλέπεται να καλύψει πρακτικά όλη την περιοχή μεταξύ Προπυλαίων, πύργου της
Νίκης και βάθρου του Αγρίππα, καθώς και το νότιο μισό της κάτω περιοχής, έσω της πύλης Beulé. Οι αρχικές ρωμαϊκές μορφές δεν θα αποκατασταθούν πλήρως, μάλιστα στην κεντρική διάβαση θα εφαρμοστεί νέα μορφή βαθμίδων. Τα σκαλοπάτια θα είναι από μάρμαρο, αλλά σε άλλες περιπτώσεις από χαλύβδινο πλέγμα ή τσιμέντο. Θα υποβαστάζονται κυρίως από μεταλλικούς στύλους στηριγμένους στον βράχο και σε αρχαιότητες. Τα υποκείμενα αρχαία θα είναι πρακτικά απρόσιτα. Ηλεκτροκίνητο αναβατόριο με πλατφόρμα για αμαξίδια θα κινείται επάνω σε κεκλιμένες τροχιές στη βόρεια πλευρά του κεντρικού διαδρόμου, ενώ παρόμοιος μηχανισμός θα λειτουργεί κατά μήκος κεκλιμένων μονοπατιών ή κλιμάκων που θα συνδέονται με τη νότια πλαγιά της Ακρόπολης.

Παρόμοιος μηχανισμός θα συνδέει την περιοχή στους πρόποδες του βάθρου του Αγρίππα με την πλαγιά, δυτικά της πύλης Beulé.
Τα Προπύλαια προβλέπεται να λειτουργούν ως σταθμός οχημάτων ατόμων με αναπηρία. Τα έδρανα κατά μήκος των τοίχων της
ιωνικής αίθουσας θα ανακατασκευασθούν για να εξυπηρετούν άτομα με αναπηρία. Τα Προπύλαια θα λειτουργούν ταυτόχρονα ως
πέρασμα για τους τουρίστες κατά την είσοδο/έξοδο στο χώρο και ως επισκέψιμο μνημείο. Για την προστασία του κρηπιδώματος, των
στυλοβατών και των βαθμίδων του θυραίου τοίχου, προβλέπονται χαλύβδινες πλάκες, ενώ «διαπνέοντες» τάπητες προτείνονται για την προστασία των δαπέδων των Προπυλαίων. Τα μέτρα αυτά εγγυώνται μόνον βλάβες και παραμόρφωση της αρχιτεκτονικής του μνημείου.

Η δυτική πλαγιά της Ακρόπολης θα μοιάζει με εκθεσιακό κέντρο σύγχρονης τεχνολογίας. Οι προτεινόμενες επεμβάσεις είναι αντίθετες με τη Χάρτα της Βενετίας του 1964 και τη Χάρτα Αρχών του ICOMOS του 2003 κλπ. Επιπλέον, προϋποθέτουν μεγάλες αναδιατάξεις στους αρχαιολογικούς χώρους βόρεια, δυτικά και νότια της Ακρόπολης, που απαιτούν πολυετείς συστηματικές ανασκαφές και μελέτες, πριν από οποιαδήποτε εφαρμογή.
Το ΥΠΠΟ έχει από καιρού ανακοινώσει ότι ο κύκλος μελετών και λήψης αποφάσεων θα ολοκληρωθεί το φθινόπωρο του 2024,
δηλαδή τώρα. Αυτή την στιγμή, παρά την έλλειψη διαφανείας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι οι μελέτες δεν έχουν ακόμη προωθηθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και δεν έχουν ολοκληρωθεί Σχέδια Διαχείρισης της Ακρόπολης και Διαχείρισης Τουρισμού.

Παράλληλα, μέσα και γύρω από την Ακρόπολη έχουν προστεθεί πολλές και ογκώδεις κατασκευές ασύμβατες με τις αρχές της Διεθνούς Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς, στις οποίες παραπέμπουν η Έκθεση της Συμβουλευτικής Αποστολής UNESCO/ICOMOS, τη Χάρτα της Βενετίας του 1964 και τη Χάρτα του ICOMOS του 2003.
Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, το ελάχιστο που οφείλει να κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού είναι, μετά την ολοκλήρωση του
κύκλου των αποφάσεων από τις Ελληνικές Αρχές, ο πλήρης φάκελος με τις Μελέτες Εφαρμογής, Μελέτες Επίπτωσης της εφαρμογής τους, και της ένταξης τους στο πλαίσιο των Σχεδίων Διαχείρισης Ακρόπολης και Διαχείρισης Τουρισμού, να αποσταλεί στο Κέντρο Διεθνούς Κληρονομιάς της UNESCO, προκειμένου να μελετηθεί από το σύνολο των Συμβουλευτικών Oργανισμών.

Μολονότι είναι φανερό ότι οι δράσεις του Υπουργείου Πολιτισμού έχουν μείνει πίσω από τις προβλεπόμενες διαδικασίες, φαίνεται
ότι καλλιεργούνται προϋποθέσεις που αποβλέπουν στην δημιουργία ευνοϊκού κλίματος στις σχέσεις με την UNESCO. Μόνον έτσι μπορεί να ερμηνευθεί η πρόσφατη έγκριση Έκτακτης Εθελοντικής Εισφοράς της Ελλάδας για το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και η, ακόμη πιο πρόσφατη, ξενάγηση της Διευθύντριας της UNESCO στην Ακρόπολη.

Προφανής στόχος, η ευμενής κρίση από την UNESCO και τους Διεθνείς Συμβουλευτικούς Οργανισμούς, σε περίπτωση κατάθεσης των μελετών ή, στην χειρότερη περίπτωση, της εφαρμογής των δομικών επεμβάσεων στην δυτική πρόσβαση, πριν την ολοκλήρωση των διαδικασιών, δηλαδή καταστρατηγώντας πλήρως τις συστάσεις της Έκθεσης της Συμβουλευτικής Επιτροπής UNESCO / ICOMOS και, συνεπώς, και τις οδηγίες διαχείρισης που προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Εξ άλλου, το γεγονός ότι, παρά την επί τετραετία συνεχή πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης και Διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, η Διεθνής Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς δεν έχει συμπεριλάβει στην ατζέντα της το θέμα της Ακρόπολης, δείχνει επίσημη παρέμβαση της Ελλάδας.

Για την προστασία του μοναδικού συνόλου φύσης και τέχνης, που είναι η Ακρόπολη, από παρόμοιες βλαπτικές παρεμβάσεις, το
Ελληνικό τμήμα του ICOMOS καλεί τους υπεύθυνους, την Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΠΟ, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης και την Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως, να αναλογισθούν τις ευθύνες τους, και ζητά τη συμπαράσταση της κοινωνίας των πολιτών και των διεθνών οργανισμών πολιτιστικής κληρονομιάς.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ Κατερίνα Σακελλαροπούλου
ΑΝΑΛΥΣΗ

Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ / Πώς η εθιμοτυπική επίσκεψη του προέδρου της Γερμανίας εξελίχθηκε σε διπλωματικό φιάσκο

Η γερμανική πλευρά λειτουργεί με αλαζονικό στιλ και δεν αφήνει καν ανοιχτό το ενδεχόμενο να συζητήσει την επιστροφή του κατοχικού δανείου στην Ελλάδα

SOCIAL