Στην «προκρούστεια κλίνη» του καθεστώτος που επιχειρεί στη ζωή μας τα πάντα κρίνονται με βάση την εμπορευματική τους αξία. Το πνεύμα και τα κοινωνικά αγαθά, ο Πολιτισμός, η Παιδεία και η Υγεία τεμαχίζονται ανάλογα με το κέρδος που αποφέρουν και μοιράζονται σε ιδιώτες. Το δίκαιο αντιμετωπίζεται ως ατομική υπόθεση των κρατούντων που περιβάλλονται με ασύδοτη ασυλία. Κι ακόμα και τα πιο ειδεχθή εγκλήματα, όπως οι βιασμοί ανηλίκων, καθαγιάζονται από τους αρμόδιους εισαγγελείς σε «συναινετικές ερωτικές σχέσεις» όταν διαπράττονται από τους υπηρετούντες τα συστημικά πρότυπα των «χρηστών νοικοκυραίων». «Ο βιοπορισμός, ο οποίος δεσμεύει όλες… τις δραστηριότητες ως απλά μέσα και ως ανταλλάξιμες, τις περιστέλλει σε αφηρημένο χρόνο εργασίας. Η ποιότητα των πραγμάτων μετατρέπεται από ουσία στην τυχαία εκδήλωση της αξίας της. Η “μορφή του ισοδύναμου” παραμορφώνει κάθε αισθητήρια αντίληψη: αυτό που δεν φωτίζεται πια από το φως της αυτοδιάθεσης ως “ευχαρίστηση από το πράγμα” ωχριά στο μάτι» γράφει ο Αντόρνο σε έναν από τους αφορισμούς του, στα «Minima Moralia», θέλοντας να διαχωρίσει την κοσμοθεώρηση των παιδιών στην «άσκοπη δραστηριότητά» τους, το παιχνίδι, από εκείνη τη μορφωμένη με τους «σκοπούς της ιδιοποίησης» των ενηλίκων.
Εικονοποιώντας την καθημερινότητα
Ο Ιωσήφ Χαλβαντζόγλου προβάλλει στην τελευταία του έκθεση στον χώρο Φωταγωγός Το Ροδακιό τα αντικείμενα που συγκροτούν τον εξωτερικό μας κόσμο απαλλαγμένα από τη χρηστική ή όποια άλλη συμβολική, θρησκευτική ή κοινωνική τους αξία. Τα διατυπώνει με την ευκρίνεια του καλού σχεδίου και με λεπτές ή αδρές πινελιές σε συνθέσεις που εντάσσονται στο είδος που εξέλιξαν σε αυτόνομο οι Ολλανδοί ζωγράφοι του 17ου αιώνα και καθιερώθηκαν με τον όρο «νεκρά φύση». Ίσως γιατί περιλάμβαναν, σε αντίθεση με το «τοπίο», μεταξύ άλλων και κομμένα λουλούδια ή φρούτα. Ο Χαλβαντζόγλου επιλέγει τα αντικείμενα που εικονοποιεί αυστηρά από την καθημερινότητά του. Μια κούπα του καφέ, ένα μπολ και ένα μικρό χάρτινο καραβάκι από αυτά που σχηματίζουμε μηχανικά για να περάσουμε την ώρα ή να χαροποιήσουμε ένα παιδάκι. Τα τοποθετεί πάνω σε μονόχρωμες επιφάνειες. Έτσι ώστε με τις γαλαζωπές, τρυφερές τονικότητες με τις οποίες τα χρωματίζει να δίνουν την αίσθηση του αυτόφωτου και να αναδεικνύονται μέσα στην απέριττη ομορφιά τους.
Προβάλλει τα εργαλεία της δουλειάς του απόλυτα τακτοποιημένα, πλην όμως σωρευμένα μέσα από μια ανορθόδοξη προοπτική, τονισμένη με τη μαύρη γραμμή που τέμνει τον χώρο, που μοιάζει να τα στριμώχνει ακόμα περισσότερο ανάμεσα στις κενές καρέκλες σε μια γωνιά του δωματίου. Φέρνοντας στο προσκήνιο τρεις γυάλινες φιάλες που τους προσδίδει όγκο με τις λευκές κηλίδες και με τον κατοπτρισμό τους πάνω στο μακρόστενο τραπέζι, εισάγει με τον τρόπο αυτόν τον θεατή του σε έναν κόσμο μαγεμένο από την παρουσία των απλών αντικειμένων που βρίσκονται καθημερινά απέναντί μας και λειτουργούν ως αποδέκτες των επιθυμιών και των ενεργειών μας. Τα συλλαμβάνει μέσα στη μερικότητα του στιγμιότυπου και στην απουσία της ανθρώπινης μορφής που θα μπορούσε να τα εργαλειοποιήσει ή να τα φετιχοποιήσει. Και τα προσλαμβάνει με τον χρωστήρα του, όπως στο σύμπαν των μικρών παιδιών, ως αυθύπαρκτες οντότητες, καθαρμένες από τον κυρίαρχο «εργαλειακό λόγο».
Info
Ιωσήφ Χαλβαντζόγλου «Αντι-κείμενα»
Φωταγωγός Το Ροδακιό, Κολοκοτρώνη 59β (στοά Κουρτάκη), Αθήνα
Διάρκεια έκθεσης: 11 Μαρτίου-13 Απριλίου 2024
Ωρες λειτουργίας: Δευτ.-Σάβ. 12 μ.-8 μ.μ.
