Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
WOM.A στην «Α» / Ο σκοπός μας είναι να είμαστε παρούσες, ορατές και ελεύθερες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

WOM.A στην «Α» / Ο σκοπός μας είναι να είμαστε παρούσες, ορατές και ελεύθερες

1334175photo1.jpg

Η πρωτοβουλία WOM.A (Women In Arts) έχει προκύψει από γυναίκες εργαζόμενες στον χώρο του Πολιτισμού με σκοπό να συνεισφέρει στην καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων στον χώρο της Τέχνης. Μιλήσαμε με τρία από τα επτά μέλη της ομάδας, την Εριφύλη Γιαννακοπούλου (λυρική τραγουδίστρια και σκηνοθέτρια), την Κατερίνα Φώτη (χορεύτρια, χορογράφος και δικηγόρος) και τη Μαντώ Παπαρρηγοπούλου (ηθοποιός) για το φεστιβάλ, την ενδυνάμωση των γυναικών στην Τέχνη, τις πρακτικές που υποτιμούν εργασιακά τις γυναίκες και την ελεύθερη έκφραση. Η φεμινιστική πρωτοβουλία οργανώνει μια τριήμερη γιορτή, που θα διεξαχθεί στις 30-31 Μαΐου και την 1η Ιουνίου, από τις 6 μ.μ. ως τις 12 τα μεσάνυχτα, στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134), όπου θηλυκότητες θα παρουσιάσουν τα έργα τους. Ο λόγος τους ήταν τόσο καταιγιστικός και ορμητικός, που οι ερωτήσεις που είχα ετοιμάσει αχρηστεύτηκαν. Τις άφησα, λοιπόν, να μιλήσουν, γιατί το καλύτερο που είχα να κάνω ήταν να τις ακούσω με προσοχή.

Εριφύλη Γιαννακοπούλου: Η ιστορία ξεκίνησε γιατί μας απασχολούσαν η απουσία γυναικών σε θέσεις ισχύος και η αδυναμία να ακουστούν στα επαγγελματικά ραντεβού. Εγώ έφτασα να αμφισβητώ τον εαυτό μου και τις ικανότητές μου. Αργότερα διαπίστωσα ότι πολλές είχαμε τις ίδιες αγωνίες και όταν γνώρισα την Ιώ Βουλγαράκη, αποφασίσαμε να οργανώσουμε κάτι συλλογικό. Ήταν λίγο πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Η πρώτη συνάντηση της ομάδας, που αποτελείται από 14 μέλη, έγινε στην καραντίνα, στην ταράτσα του σπιτιού μου. Νόμιζα πως ήξερα τι θα ειπωθεί, αλλά με αιφνιδίασε η ανάγκη μου να ακούσω άλλες γυναίκες να λένε την ιστορία μου και να νιώσω λιγότερο μόνη. Σε εκείνη την ταράτσα συνέβη κάτι μαγικό.

Μαντώ Παπαρρηγοπούλου: Ηταν μια βραδιά με πολύ χιούμορ. Δεν ήταν ένας κύκλος ανθρώπων που εξέφραζαν παράπονα και μιζέρια. Ήταν μια συνάντηση τόσο πυρηνική, που ενώ το θέμα της ήταν σημαντικό, κατέληξε τρομερά αστεία. Οι ιστορίες μας σωματοποιούνταν και όλες μοιραζόμασταν αναμνήσεις προετοιμασίας, τις στιγμές πριν μπούμε σε μίτινγκ. Όταν προσπαθούμε να μην αφήσουμε περιθώριο αμφισβήτησης, είτε αλλάζοντας τη φωνή μας είτε φορώντας ένα αντρικό ταγέρ...

Ε.Γ.: Αλλη φοράει έντονο κραγιόν, άλλη έχει αντρικό στιλ, άλλη ντύνεται υπερβολικά γυναικεία. Καθεμιά έχει την πανοπλία της και όλες προετοιμαζόμαστε να μπούμε με πολεμικά, φτιάχνοντας έναν χαρακτήρα για να μας πάρουν στα σοβαρά.

Κατερίνα Φώτη: Και συνήθως αυτός ο χαρακτήρας είναι κατά κανόνα αντρικός. Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κακή πρόθεση, είναι ενδεικτικό το πώς μας απευθύνονται. Σου μιλάνε κατευθείαν στον ενικό, λέγοντας «κορίτσι μου» και «κοπελιά». Αυτό θεσμικά δημιουργεί μια θέση πολύ περίεργη στην ελεύθερη αγορά των τεχνών. Σε αναγκάζει να θωρακίζεσαι για να μπορέσεις να το αντιμετωπίσεις. Οπότε, οι ιστορίες που μοιραστήκαμε μας δυνάμωσαν. Σκεφτήκαμε πως αν αυτό το επικοινωνήσουμε με συγκροτημένο τρόπο, τότε μπορεί να έρθει ένα απτό αποτέλεσμα σε κοινωνικό επίπεδο.

Μ.Π.: Πολλές βρισκόμασταν σε διαφορετικές φάσεις ζωής, με διαφορετικές καριέρες, από άλλο περιβάλλον.

Κ.Φ.: Και αυτή η αντιμετώπιση είναι κοινή. Διαπερνά τις ζωές όλων μας και δεν τελειώνει ποτέ. Συνέχεια καλείσαι να αντεπεξέρχεσαι, ακόμα κι όταν έχεις αποδείξει την όποια αξία σου.

Ε.Γ.: Το πρώτο ζήτημα που συζητήθηκε ήταν η ανάγκη να αποδεικνύουμε ότι μπορούμε, γιατί δεν μας παίρνουν a priori στα σοβαρά. Το άλλο ήταν πως στην προσπάθεια να κερδίσουμε τον σεβασμό ξοδεύαμε πολλή ενέργεια. Και το τρίτο ήταν το δικαίωμα στην τρυφερότητα. Προκειμένου να επιβιώσουμε ή για να κάνουμε τη δουλειά μας, θα πρέπει να σκληρύνουμε στη συμπεριφορά. Γιατί αν είμαι ευγενική, θα πρέπει αυτομάτως να θεωρούμαι αδύναμη ή ανίκανη;

Κ.Φ.: Η διαχείριση της συμπεριφοράς αρχίζει και διαπερνά και τις προσωπικές μας σχέσεις. Όταν πρέπει να επιβιώσεις ως επαγγελματίας, γίνεται δεύτερη φύση σου κάτι που δεν είχες οργανικά και αναγκάστηκες να το φτιάξεις. Σε αλλοιώνει χωρίς να θες.

Ε.Γ.: Θέλαμε να μιλήσουμε συνολικά και όχι αμιγώς για την εργασιακή αντιμετώπιση ή μόνο για την κακοποίηση ή μόνο για την εκπροσώπηση. Θέλαμε να μιλήσουμε για τη θέση της γυναίκας όταν είναι καλλιτέχνης και πώς αυτό αντιμετωπίζεται στη χώρα μας.

Μ.Π.: Συνέχεια προσθέταμε κι άλλα ζητήματα, όπως την ενόχλησή μας με τους χαρακτηρισμούς «και καλλιτέχνης και μαμά» ή «και γυναίκα σκηνοθέτις και νέα». Θεωρείται υπέρβαση να τα συνδυάζεις. Εκτός αν θεωρούν ότι κάνεις παιδικό θέατρο.

Ε.Γ.: Αν το σκεφτείς, τα παιδικά θέατρα στην Ελλάδα γίνονται συνήθως από γυναίκες. Διότι... ξέρουν οι γυναίκες από παιδιά, εφόσον γίνονται μανούλες.

Κ.Φ.: Και προφανώς αυτό είναι ένα τεράστιο στερεότυπο. Όλα αυτά ξεκινήσαμε να τα επικοινωνούμε. Δεν βρεθήκαμε, δηλαδή, για να οργανώσουμε φεστιβάλ, αλλά δημιουργήθηκε η ανάγκη. Κάναμε την καταγραφή αυτών και συγκροτήσαμε την πρωτοβουλία.

Ε.Γ.: Μόλις δύο μέρες μετά έσκασε η έκρηξη του ελληνικού MeToo στο θέατρο. Ξαφνικά είχαμε να διαχειριστούμε και μηνύματα από γυναίκες που όταν μας έμαθαν, άρχισαν να μας στέλνουν τις εμπειρίες τους. Ξαφνικά νιώσαμε μεγάλη ευθύνη για ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα.

Μ.Π.: Επρεπε, λοιπόν, να ανασυγκροτηθούμε και να δούμε πως θα προχωρήσουμε με τα νέα δεδομένα.

Ε.Γ.: Οφείλαμε να κάνουμε σαφές ότι ενώ θέλαμε να βοηθήσουμε, δεν ήμασταν ένας οργανισμός για την κακοποίηση. Εμείς θέλαμε να εντοπίσουμε σημεία πατριαρχίας που δεν είναι τόσο ορατά. Η βία είναι κάτι εμφανές στην κοινωνία, ελπίζουμε τουλάχιστον. Οι διακρίσεις στη δουλειά και το «αγαπούλα μου» στον χώρο εργασίας δεν είναι και τόσο. Και αν αντιδράσεις, τότε αυτομάτως θεωρείται ότι σε χαρακτηρίζει μια υστερία.

Κ.Φ.: Με τα νέα δεδομένα, έγινε μια ανακατεύθυνση. Κάναμε μια έρευνα για τα ποσοστά γυναικών δημιουργών στις θεατρικές παραστάσεις, στη Λυρική και στην Επίδαυρο. Οι αποκλίσεις είναι τεράστιες και τα αποτελέσματα θα τα παρουσιάσουμε στο φεστιβάλ.

Ε.Γ.: Ακόμα και στον χορό, όπου οι γυναίκες χορογράφοι είναι πολλές, πάντα οι διευθυντές και όσοι παίρνουν τις αποφάσεις είναι άντρες.

Κ.Φ.: Οταν σκεφτόμασταν τα επόμενά μας βήματα, σκεφτήκαμε τι έπρεπε να τονίσουμε. Και αυτή ήταν η γυναικεία δημιουργία. Τότε έπεσε η ιδέα του φεστιβάλ από την Εριφύλη.

Ε.Γ.: Την ιδέα μού έδωσε ένα ντοκιμαντέρ για κάποιες γυναίκες εικαστικούς στη Νέα Υόρκη το ’70, που δεν κατάφερναν να βρουν χώρο να δείξουν τα έργα τους και αποφάσισαν να πάρουν μια αποθήκη για να κάνουν έκθεση μόνες τους. Θέλαμε, λοιπόν, να φτιάξουμε έναν χώρο και να δουλέψει όπως ιδανικά θα θέλαμε να δουλεύει ο κόσμος. Όχι μόνο να αναδείξουμε τις δουλειές μας, αλλά να βοηθήσουμε νεότερες ή μεγαλύτερες γενιές και να ξεκινήσει μια συζήτηση.

woma

Κ.Φ.: Οι επτά από μας συγκροτούμε έναν πυρήνα, παίρνουμε μια μικρή σχετικά επιχορήγηση και καταρίζουμε ένα πρόγραμμα. Φυσικά, αυτό το κάνουμε αφιλοκερδώς και θέλουμε μόνο να πληρωθούν οι άνθρωποι που θα εργαστούν. Και αποφασίζουμε να φέρουμε έργα γυναικών από όλους τους χώρους: θέατρο, εικαστικά, χορός, σινεμά, μουσική και performance.

Μ.Π.: Ιδανικά θα θέλαμε το φεστιβάλ στο μέλλον να κάνει αναθέσεις πρωτότυπων έργων που θα γράφονται και θα σκηνοθετούνται από γυναίκες. Για να στηρίξουμε νέες προσπάθειες.

Κ.Φ.: Το πρώτο φεστιβάλ το στήσαμε μέσα από επαφές με γυναίκες που ξέρουμε, για να γίνει ένα ξεκίνημα και να μετρήσουμε τις δυνάμεις μας.

Μ.Π.: Και κυρίως να συμβεί σε ένα περιβάλλον όπου οι διαδικασίες και οι συνεννοήσεις να είναι φιλικές.

Κ.Φ.: Μας ταλαιπώρησε η εύρεση χώρου, διότι η Αθήνα δεν έχει πολλά μέρη ικανά να φιλοξενήσουν φεστιβάλ ανοιχτά και πολυθεματικά. Τότε βρέθηκε το θαύμα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Και από τον Οκτώβρη ζούμε στον πυρετό της οργάνωσης.

Ε.Γ.: Επειδή όλο αυτό γίνεται με πολύ αγνή πρόθεση, νιώθουμε καλά. Σκέφτομαι ήδη ότι μετά από καιρό κάποιοι θα λένε ότι μια παρέα γυναικών συναντήθηκε, το πήρε απόφαση και το έκανε.

Κ.Φ.: Εχουμε όλες μια σύμπνοια ιδεολογική και θέλουμε να προκύψουν τα ίδια πράγματα μέσα από τη γιορτή. Την πρώτη μέρα θα συστηθούμε. Τη δεύτερη μέρα θα εξετάσουμε το θέμα της εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις ευθύνης. Και η τρίτη μέρα αφορά όλο το φάσμα της θηλυκότητας, που εμπεριέχει ζητήματα, όπως η μητρότητα, η συμπερίληψη των τρανς γυναικών, οι διακρίσεις στις μεγάλες ηλικίες, η κακοποίηση και άλλα ευαίσθητα ζητήματα.

Ε.Γ.: Για τις δύο πρώτες μέρες έχουμε όλες τις απαντήσεις και τις έρευνες να αποδείξουμε τις θέσεις μας. Όμως η τρίτη είναι η πιο δύσκολη γιατί κι εμείς νιώθουμε πως δεν τα έχουμε καταλάβει όλα. Αυτή η συζήτηση θα είναι μόνο η αρχή του παγόβουνου και θέλουμε κι εμείς να καταλάβουμε όλα όσα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει. Γιατί αυτολογοκρινόμαστε διαρκώς στις ιδέες μας, στο πώς θέτουμε τους όρους μας, στο πώς θέλουμε τις πρόβες μας από συνήθεια επιβίωσης.

Μ.Π.: Γιατί έτσι έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε και να μας φέρονται. Γιατί αυτό που βάλλεται από το σύστημα είναι η ίδια η θηλυκότητα σε όλες τις εκφάνσεις της.

Κ.Φ.: Ο σκοπός μας είναι να είμαστε παρούσες, ορατές και ελεύθερες ώστε να σπάσουν τα κοινωνικά στερεότυπα με τα οποία μας αντιμετωπίζουν.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL