Τέσσερα χρόνια μετά τον τελευταίο δίσκο τους, οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω επιστρέφουν με μια εργασία που αποτελείται από δύο μέρη, το πρώτο μια σειρά τραγουδιών τα οποία είναι μελοποιήσεις στίχων αρχαίων ιαμβικών ποιητών και το δεύτερο μερικά τολμηρά και «ανήσυχα» οργανικά. Ο Χάρης Καβαλλιεράτος, μαζί με τον Γιώργο Φιλιππάκη -το ιδρυτικό δίδυμο του σχήματος και εδώ και πολλά χρόνια άτυπη ηγετική φυσιογνωμία τους-, μας εξήγησε με τον γλαφυρό τρόπο του γιατί οι ίαμβοι έχουν θέση και μάλιστα σημαντική και στην εποχή μας.
Καταρχάς αυτή είναι μια εντελώς νέα εργασία, ενώ το «Χρονικό ενός θιάσου» ήταν, όπως περίπου έλεγε και ο τίτλος, ένας αποθησαυρισμός για την επιστροφή μετά από σχεδόν δέκα χρόνια απουσίας;
Είναι νέα εργασία το «Ιάμβη - Σπονδές», με την έννοια ότι έχει εμπλουτιστεί με καινούργια στοιχεία η σειρά τραγουδιών που είχε φτιάξει ο Γιώργος Φιλιππάκης σε στίχους αρχαίων Ελλήνων ιαμβογράφων. Τα τραγούδια αυτά τα παρουσιάσαμε σε μουσικές σκηνές της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όπου και ηχογραφήθηκε ένα μέρος τους. Η ανανεωμένη και εμπλουτισμένη εκδοχή τους βρίσκεται σε αυτό το βιβλίο - cd.
Ο ίαμβος είναι η άλλη όψη του νομίσματος της ελεγείας;
Θα μπορούσαμε να το πούμε αυτό, αφού το απύλωτο στόμα, τα βακχικά, τα περιπαιχτικά, τα σκωπτικά, τα εύθυμα, είναι χαρακτηριστικά στοιχεία της γλώσσας των iαμβογράφων. Φέρεται δε ως μια από τις ετυμολογίες της ιαμβικής ποίησης ότι με τους χοντρούς αστεϊσμούς της η θεράπαινα Ιάμβη έκανε ως και την, απαρηγόρητη για τον χαμό της κόρης της Παρσεφόνης, θεά Δήμητρα να χαμογελάσει!
Τι σας ελκύει περισσότερο στο περιεχόμενο αλλά και στη φόρμα του ίαμβου και έγινε η αιτία να μελοποιήσετε αρκετούς από αυτούς;
Το ύφος των ιαμβογράφων, η γλώσσα τους, τα διεισδυτικά τους κεντρίσματα στην κριτική της ζωής της ελληνικής πόλης, η διαχρονικότητα της εκφραστικής τους, η αντισυμβατική συμπεριφορά που απηχούν. Και για να φτάσουμε σε όλα αυτά (και πολλά άλλα), η καθ΄ όλα γήινη διερμήνευσή τους από τον ποιητή Γιάννη Δάλλα.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες αλλά κυρίως προκλήσεις στο να μελοποιήσετε αυτά τα αρχαία ποιήματα;
Οι δυσκολίες παρακάμπτονται συνήθως και ξεχνιούνται χωρίς να το καταλάβει κανείς όταν μπαίνει στον χορό. Πρόκληση θα έλεγα ότι είναι η ίδια τους η γλώσσα. Το ακομπανιαμέντο της, που είναι γεμάτο «εγκαταλείμματα», εποχές και κλίματα, σε σπαράγματα, όπως μας έχει παραδοθεί, γίνεται ακόμα πιο αινιγματικό, αστείρευτο και αποκαλυπτικό.
Η γλώσσα και η μετρική τους σας υπέβαλαν να ακολουθήσεις μια συγκεκριμένη κατεύθυνση γραφής, περισσότερο η λιγότερο «ελληνοκεντρική», ή αφεθήκατε στην έμπνευσή σας για κάθε σύνθεση;
Η αρχιτεκτονική της γλώσσα μας, πιστεύω, είναι δομημένη με τέτοιους ρυθμούς ώστε να οδηγεί τα βήματά μας στο κατάφωτο ελληνικό τοπίο, σε ό,τι υπάρχει μέσα του από μεσογειακή πίστη, σε λάμψη του μεσημβρινού ουρανού, όχι στην καταθλιπτική εσωτερική νεοελληνική δόμηση.
Η δομή αυτών των κειμένων οδηγεί σε ένα συγκεκριμένο ύφος και τρόπο ερμηνείας ή όχι απαραίτητα;
Έχω την αίσθηση ότι η καλύτερη τακτική είναι αυτή της ελεύθερης ματιάς και προσέγγισης σε ένα κείμενο.
Η συνθήκη της μελοποίησης αυτών των αρχαίων κειμένων στη σημερινή εποχή υπό μιαν έννοια έθεσε μόνη της το ενορχηστρωτικό πλαίσιό της ή όχι;
Συλλαμβάνω, όχι λίγες φορές, τον εαυτό μου να τουρτουρίζει, όπως ακριβώς το γράφει ο Ιππώνακτας, κατά τους δριμείς χειμώνες, ενώ δεν παύω ολοένα να παρατηρώ τους περασμένους χειμώνες να... ξανάρχονται. Δεν βλέπω λοιπόν τον λόγο να γίνω αρχαϊκός για να δώσω φωνή σε μια ιαμβική στροφή. Μου φτάνει τόσο δα που τη νιώθω, μου φτάνει που θέλω πολύ να συνομιλήσω μαζί τους.
Πες μου μερικά πράγματα για το χωριστό, οργανικό μέρος αυτής της εργασίας, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε δίσκο σας, αν δεν απατώμαι. Πώς και γιατί προέκυψε ένα ολόκληρο δεύτερο μέρος; Και πώς εξηγείς ο ίδιος το γεγονός ότι είναι όχι απλά ό,τι πιο «rock» αλλά πιο προωθημένο, πειραματικό ακόμα, που έχετε κάνει και μάλιστα τόσα πολλά χρόνια μετά το ξεκίνημα σας, σε μια φάση δηλαδή που άλλοι εφησυχάζουν και επαναπαύονται στα κεκτημένα τους;
Οι «Σπονδές», το οργανικό μέρος της συλλογής «Ιάμβη», έχουν τη θέση καλαντίσματος. Το κάλαντο ως χαιρετισμός στο πνεύμα της βλάστησης, άμα και ευχή για την ευκαρπία της γης, υπήρξε καθοριστικό στοιχείο στο τελετουργικό της γονιμικής λατρείας και άσκησε ιδιαίτερη επιρροή στο γλωσσικό ιαμβικό ιδίωμα. Δεν μας έμενε λοιπόν παρά η συναγωγή μουσικών φράσεων -για δυο κιθάρες, εκ του συστάδην- προκειμένου να αποδώσουμε κάτι από αυτήν τη μοναδική καθιέρωση των εορταστικών μας κύκλων! Το είδαμε λοιπόν αυτό σαν προοίμιο για τα μεγάλα «Καλήμερα». Συμπαίκτης, συνομιλητής, συμπαραστάτης σε όλο αυτό υπήρξε ο γιος μας, ο Κόνραντ, ο οποίος είχε τη γενική εποπτεία της παραγωγής.
Υπάρχει κάποιος μουσικός ή σχήμα, έστω και αν ξεκίνησε πολύ αργότερα από εσάς, που να αισθάνεσαι ότι είναι συνοδοιπόρος των ΧΓΡ, ακόμα και αν δεν έχετε πολλές και έντονες αισθητικές συγγένειες;
Με πολλούς αισθάνομαι συνοδοιπόρος. Υπάρχει διάχυτη η αγωνία για έκφραση, ας μείνουμε σε αυτό. Η δυναμική αυτού του πράγματος ολοένα θα υπερισχύει από τα εκάστοτε «ντυσίματα» και τις «τεχνοτροπίες» που κάποτε παίρνουν τη θέση της σοβαρής, περί μουσικού αισθήματος, βούλησης.
Η σύνθεση και η ηχογράφηση του δίσκου επηρεάστηκαν καθόλου από την πανδημία και τις καραντίνες; Προσωπικά, τόσο σαν άνθρωπος όσο και ως μουσικός, πώς βίωσες όσα έχουν συμβεί την τελευταία περίπου διετία; Και τι έχεις να πεις για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης, συνολικά και ιδιαίτερα απέναντι στους ανθρώπους του πολιτισμού, σε όλη αυτή την περίοδο;
Η μουσική μας δραστηριότητα επηρεάστηκε -ξαστοχήσαμε δηλαδή σε συναπαντήματα- για το χρονικό διάστημα που υπήρξε προβληματική η συνεύρεση μεταξύ μας. Μόνο ο συκιώνας μας, πρέπει να το πω, πήρε αυτό το διάστημα να θρασομανεί και αυτό με την ιδιαίτερη φροντίδα που του δείξαμε. Συμμερίζομαι τη στενοχώρια και την αμηχανία όλων μας, από την αναγκαστική αργία που μας επιβλήθηκε. Από την άλλη, ακούστηκε ότι, σε ένα βαθμό, αυτή η διετία της πανδημίας έφερε και ένα είδος αυτοπραγμάτωσης σε πολλούς. Σε ό,τι αφορά στα θέματα του πολιτισμού και όχι μόνο, δεν φαίνεται να υπάρχουν στοχοθεσίες από την Πολιτεία, μήτε σοβαρή κοινωνική βούληση, οπότε δεν υπάρχει λόγος να χρεώνουμε στην πανδημία τις αστοχίες μας.
Και τα προσεχή, άμεσα και ίσως και λίγο πιο μακροπρόθεσμα, σχέδια των ΧΓΡ;
Η παρουσίαση του «Ιάμβη» σχεδιάζεται προσεχώς, με την Θεοδώρα Μπάκα και τον Κωστή Ρασιδάκη να το ερμηνεύουν. Παράλληλα, βρίσκονται σε καλό δρόμο οι ηχογραφήσεις των τραγουδιών σε στίχους του Βασίλη Νικολαΐδη, παλαιά και καινούργια κομμάτια, που φιλοδοξούμε να συμπεριλάβουμε σε ένα album.
Κόντρα στον χρόνο, τη φθορά του και πολλά ακόμα πράγματα, οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω συμπλήρωσαν σαράντα (!) χρόνια που είναι δισκογραφικά παρόντες με τον ευγενή και «διακριτικό» τρόπο τους και θα συνεχίσουν να είναι για πολύ ακόμα.
