Στο σφυρί βγαίνει ένα ιστορικής αξίας κομμάτι της μουσικής μας κληρονομιάς. Πρόκειται για σπάνια τεκμήρια και αρχειακό υλικό που συγκροτούν τη συλλογή του Μουσείου της ΑΕΠΙ, η οποία εκπλειστηριάζεται από τον σύνδικο της πτώχευσης για 413.117 ευρώ.
Δίσκοι 78 και 45 στροφών, μήτρες ηχογραφήσεων, παρτιτούρες, cd και dvd, μουσικά όργανα με συλλεκτική αξία, το πιάνο του Κώστα Γιαννίδη, αρχεία συνθετών όπως του Γιώργου Μουζάκη, που άφησε έντονο το στίγμα του στο ελαφρό τραγούδι και την επιθεώρηση, ενώ συνέθεσε και τον ύμνο του Παναθηναϊκού, του Σαμιώτη Μενέλαου Θεοφανίδη, που διέπρεψε στην οπερέτα, ή του Πάνου Βισβάρδη και της Νίτσας Μόλλυ, παλιές δόξες του ελαφρού τραγουδιού και οι δύο, καθώς και άλλα πολύτιμα τεκμήρια αποτελούν τη συγκεκριμένη συλλογή, η οποία στεγαζόταν στο υπόγειο του κτηρίου της ΑΕΠΙ στο Μαρούσι, σε χώρο ειδικά διαμορφωμένο και με όλες τις προδιαγραφές για την προστασία των τεκμηρίων του. Βέβαια ουδέποτε άνοιξε για το κοινό.
Αποκαλυπτική η έκθεση της εκποίησης
Σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 936/2021 περίληψη της έκθεσης εκποίησης:
"Ο εισηγητής της πτωχεύσεως της εταιρείας ΑΕΠΙ Α.Ε. παρέχει στη σύνδικο την άδεια εκποίησης απευθείας με δημόσιο πλειστηριασμό των κινητών πραγμάτων που βρίσκονται στον χώρο του 'Μουσείου' της πτωχής εταιρείας και αφορά διάφορους δίσκους 78 στροφών με συνολική τιμή πρώτης προσφοράς 175.685,00 ευρώ, δίσκους 45 στροφών με τιμή πρώτης προσφοράς 44.726,70 ευρώ, μήτρες ηχογραφήσεων με τιμή πρώτης προσφοράς 117.490 ευρώ, το 'Αρχείο Μουζάκη' με τιμή πρώτης προσφοράς 22.488 ευρώ, το 'Αρχείο Θοφανίδη Μενέλαου' με τιμή πρώτης προσφοράς 2.394 ευρώ, το 'Αρχείο Βισβάρδη και Νίτσας Μόλλυ' με τιμή πρώτης προσφοράς 1.104 ευρώ, διάφορα κινητά πράγματα (π.χ. τεύχη μηνιαίων περιοδικών, παρτιτούρες, κασέτες, cd / dvd, διάφορα LP, διάφορα μουσικά όργανα κ.λπ.) με τιμή πρώτης προσφοράς 49.229,50 ευρώ".
Η περίληψη της έκθεσης εκποίησης δημοσιεύτηκε στις 4 Οκτωβρίου και ο πρώτος πλειστηριασμός, σύμφωνα με την περίληψη της έκθεσης εκποίησης, θα πραγματοποιηθεί "μετά την πάροδο δέκα εργάσιμων ημερών από τη δημοσίευση στο παρόν Δελτίο και ώρα 11 στο Πρωτοδικείο Αθηνών και θα επαναλαμβάνεται κάθε επόμενη Δευτέρα την ίδια ώρα, μέχρι να εγκριθεί το τίμημα".
Έτσι δημιουργήθηκε το μουσείο
Η συλλογή δημιουργήθηκε από την πάλαι ποτέ αμαρτωλή εταιρεία. Κάποια τεκμήρια είχε αγοράσει η εταιρεία, ωστόσο η πλειονότητά τους προήλθε από δωρεές συνθετών. Για τη δημιουργία του μουσείου, σύμφωνα με πληροφορίες, χρησιμοποιήθηκαν κονδύλια από ΕΣΠΑ, τα οποία αντλήθηκαν για την καταγραφή και ταξινόμηση αρχειακού υλικού, η οποία όμως ουδέποτε ολοκληρώθηκε.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η εταιρεία διέθετε ποσά για την αγορά σπάνιου αρχειακού υλικού για το μουσείο, όπως δίσκους 45 και 78 στροφών, με τις πρώτες ηχογραφήσεις που έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα από Έλληνες ρεμπέτες στην Αμερική.
Τα κονδύλια γι' αυτές τις αγορές παρακρατούνταν με την αιτιολογία της πραγματοποίησης πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Κανείς δεν γνωρίζει αν όσα καταγράφονται στην περίληψη της έκθεσης εκποίησης αποτελούν το σύνολο της αρχικής συλλογής ή ενδεχομένως ένα μέρος της έχει ήδη αφαιρεθεί από το μουσείο.
Γεγονός είναι πάντως ότι αυτή η συλλογή ουσιαστικά προήλθε, εν πολλοίς, από τα δικαιώματα των Ελλήνων δημιουργών που επί δεκαετίες απομυζούσε η αμαρτωλή εταιρεία, και κυρίως ότι μετά την πτώχευση της ΑΕΠΙ θα έπρεπε να αποτελεί περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου.
"Αυτό το πολύτιμο αρχείο αποτελεί έκφανση της ελληνικής μουσικής δημιουργίας και γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να προστατευτεί, να μην κατατεμαχιστεί και να περιέλθει στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Ως εκ τούτου το υπουργείο Πολιτισμού και η υπουργός θα πρέπει να αναλάβει αντίστοιχη πρωτοβουλία προστασίας και ανάδειξής του" μας λέει η Λούκα Κατσέλη, γενική διευθύντρια της Ένωσης Δικαιούχων Έργων Μουσικής.
Και το ΥΠΠΟ τι κάνει;
Αξίζει άραγε για 400.000 ευρώ να χαθεί αυτό το κομμάτι της μουσικής μας ιστορίας; Αναμφίβολα όχι. Το ερώτημα, ωστόσο, που τίθεται είναι τι κάνει το υπουργείο Πολιτισμού. Θα μπορούσε να εξετάσει τρόπους ώστε η συλλογή να περιέλθει στην κατοχή του, διότι το άρθρο 51α του νόμου 4481/17 για τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα δίνει στο Ελληνικό Δημόσιο το προνόμιο και το δικαίωμα να αποκτήσει το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό.
Από την άλλη το άρθρο 20 του αρχαιολογικού νόμου δίνει επίσης το δικαίωμα να κηρυχθεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Έχει ιδιαίτερη σημασία η συλλογή να παραμείνει ενιαία, τόσο για ερευνητικούς σκοπούς όσο και διότι θα ήταν κρίμα να τη δούμε κατακερματισμένη να πουλιέται σε παλιατζίδικα στο Μοναστηράκι.
