Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
Κριτική βιβλίου / Η παλάμη της συμπόνιας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κριτική βιβλίου / Η παλάμη της συμπόνιας

Τα οκτώ διηγήματα που απαρτίζουν τη συλλογή «Ο ουρανός της παλάμης» της σκηνοθέτιδας και σεναριογράφου Σταυρούλας Θεοδωράτου, παρ’ ότι αποτελούν την πρώτη της εμφάνιση στη λογοτεχνία, δεν αφήνουν καμία εντύπωση κειμένων πρωτόλειων. Το αντίθετο. Πρόκειται για μια ώριμη και κατασταλαγμένη δουλειά, που μας μεταφέρει σε έναν κόσμο πόνου και μόχθου: αυτός είναι ο κόσμος των ηρώων της. Οκτώ διασταυρούμενες ιστορίες, ήρωες που μπαινοβγαίνουν σε αυτές άλλοτε ως πρωταγωνιστές, άλλοτε ως δευτεραγωνιστές, άλλοτε ως κομπάρσοι, σε ένα φόντο αστικό, το ίδιο για όλους, μέσα σε μία κοινή καταλυτική ατμόσφαιρα.

Βρισκόμαστε στην Ελλάδα της κρίσης, στην Αθήνα της κρίσης. Μιας κρίσης που έχει επηρεάσει με ποικίλους τρόπους τις ζωές των ηρώων και έχει καθορίσει τη δύσκολη καθημερινότητά τους έστω κι αν αυτοί δεν είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν ούτε το «πόσο» ούτε το «πώς». Οι ήρωες της Θεοδωράτου δεν είναι μονόχορδοι, ούτε στατικοί. Αντιθέτως, είναι άνθρωποι με πορεία πίσω τους, πολύπλοκοι, αντιφατικοί. Ήρωες που, καθώς η αφήγηση της ιστορίας τους προχωρά, μοιάζει να εξελίσσονται και οι ίδιοι, μοιάζει να αλλάζουν. Είναι εύθραυστοι, ηττημένοι, απελπισμένοι, μοναχικοί αλλά δεν έχουν απολέσει κάθε ικμάδα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Εκεί που φαίνεται πως τα πάντα έχουν χαθεί, είτε γιατί η ζωή έχει επιδείξει αφάνταστη σκληρότητα, είτε γιατί οι ίδιοι έχουν αφεθεί στο σκοτάδι που κουβαλάνε μέσα τους, ενεργοποιούν το πιο βαθύ, το πιο ουσιαστικό κομμάτι της ύπαρξής τους και δείχνουν αλληλέγγυοι, συμπονετικοί.

Για τη συγγραφέα δεν έχει σημασία τόσο ή μόνο η πορεία των γεγονότων όσο το να αφηγηθεί την εσωτερική διεργασία, τις σκέψεις και τον ψυχισμό των ηρώων της. Και το κάνει με ακρίβεια, με διάσπαρτες καίριες παρατηρήσεις και, κυρίως, με μεγάλη ευαισθησία. Όπως στο συγκινητικό «Φέτος δεν θα πάω στη θάλασσα», ένα από τα ωραιότερα διηγήματα της συλλογής, όπου η ηλικιωμένη αριστερή γυναίκα προσπαθεί ματαίως να πάρει τα οστά της συναγωνίστριάς της, τα οποία δεν δικαιούται γιατί δεν είναι συγγενείς. «Είμαι συναγωνίστρια, πιο στενή συγγένεια. Κάποτε μάλιστα μοιραστήκαμε την ίδια σφαίρα». Αυτή η κοινή ιστορία, η κοινή αντίληψη ζωής, η κοινή σφαίρα είναι ο μίτος που ενώνει τους ήρωες. «Γι’ αυτούς πολεμήσαμε, Μαριγούλα μου; Γι’ αυτούς; Και γι’ αυτούς, Ελενίτσα μου, και γι’ αυτούς». Γι’ αυτούς πολεμήσαμε; Άξιζε που πολεμήσαμε; Άξιζε που σακατευτήκαμε; Για να απαντήσει η ίδια πως «Ναι, άξιζε». Πολεμά κανείς γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, γιατί αυτό του επιτάσσει η συνείδηση και το πάθος του.

Στο τελευταίο διήγημα με τον τίτλο «Η λουίζα», το μοναδικό στο οποίο η δράση τοποθετείται στην Κεφαλονιά και όχι στην Αθήνα -η πόλη, άλλη μία πρωταγωνίστρια του βιβλίου-, στο πλαίσιο της παράδοσης που θέλει να δίνει τον λόγο στον ήρωα, παραμερίζοντας σχεδόν τον συγγραφικό εαυτό και με έντονο το στοιχείο της προφορικότητας, έχουμε μια διήγηση - ποταμό για τους δύσκολους χαμένους αγώνες του παρελθόντος, για ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Γενικότερα οι ήρωες της Θεοδωράτου αφήνουν την εντύπωση πως κρύβουν μυστικά. Μυστικά που ίσως έχουν να κάνουν με αυτή τη δεύτερη, αόρατη, εσωτερική ζωή τους.

Η γραφή της Θεοδωράτου είναι δουλεμένη, γρήγορη, πυκνή, με εικόνες και ρυθμούς κινηματογραφικούς. Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε τα περισσότερα από τα διηγήματα σε μορφή ταινιών μικρού μήκους. Η συγγραφέας ξέρει να προκαλεί συγκίνηση δίχως να την εκβιάζει. Αγαπάει τους ήρωές της και συμπορεύεται μαζί τους στην προσπάθειά της να τους κατανοήσει. Κι αυτοί όμως προσπαθούν να κατανοήσουν τη μοίρα τους, γνωρίζοντας καλά πως μόνο η συμπόνια μπορεί να την αλλάξει.

Info

Στρατούλα Θεοδωράτου, «Ο ουρανός της παλάμης»

Εκδ. Αλεξάνδρεια

216 σελ. Τιμή:12,71 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL