Πέντε χρόνια πριν τον αριστουργηματικό «Στόουνερ» και δώδεκα πριν τον βραβευμένο με National Book Award «Αύγουστο» ο σπουδαίος Αμερικανός πεζογράφος Τζον Γουίλιαμς -ο οποίος, χάρη στην εξαιρετική δουλειά των εκδόσεων Gutenberg, έγινε πρόσφατα γνωστός και στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό- γράφει «Το Πέρασμα του Μακελάρη». Μια ιστορία σκληρή, ωμή, απαράμιλλης, παρ’ όλα αυτά, ομορφιάς, όπου ο κύριος πρωταγωνιστής μοιάζει να είναι ο θάνατος και η οποία χαρακτηρίστηκε ως γουέστερν, ενώ είναι σαφές ότι ξεπερνά και αφήνει πίσω το συγκεκριμένο είδος.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο νεαρός Γουίλιαμ Άντριους, επηρεασμένος από τις διδαχές του Έμερσον και του Θορό, εγκαταλείπει τις σπουδές του στο Χάρβαρντ και μαζί μια γνώριμη και προδιαγεγραμμένη ίσως ζωή για ένα ταξίδι στο άγνωστο. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αναζήτησης της βαθύτερης φύσης του ανθρώπου, έχοντας για οδηγό του τη φράση του Έμερσον «Γίνομαι ο οφθαλμός που προσλαμβάνει το σύμπαν» και γνωρίζοντας ήδη πως αυτό που δεν μπορούσε να νιώσει «στους κοιτώνες του κολεγίου ή στους δρόμους του Κέμπριτζ» μπορούσε να το νιώσει «μέσα στον αγρό και στο δάσος», όπου ο ίδιος ήταν ένα τίποτα. Μέσα εκεί «ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του Θεού, ελεύθερος και ασυγκράτητος».
Με νεανική ορμή και άλλο τόσο πάθος βρίσκεται, από τη μια στιγμή στην άλλη, στην επινοημένη σαγηνευτική πόλη - φάντασμα με το όνομα «Πέρασμα του Μακελάρη». Γνωρίζεται με μια ομάδα κυνηγών που απαρτίζεται από άλλους τρεις -ο καθένας με τα δικά του ευδιάκριτα χαρακτηριστικά, τα οποία αποδίδονται με μεγάλη ικανότητα σκιαγράφησης, με ακρίβεια και ένταση από τον συγγραφέα- και το κυνήγι των βουβαλιών μαζί με το κυνήγι του εαυτού ξεκινά. Ένα κυνήγι δύσκολο και αιματοβαμμένο. Από κει και μετά ο Γουίλιαμς, με πυκνό λακωνικό ύφος, με περιγραφές της φύσης και των δυσκολιών της ομάδας που κόβουν την ανάσα και προκαλούν δέος με τη δύναμή τους, μας κάνει κοινωνούς μιας περιπέτειας από την οποία τίποτα εντέλει δεν μένει αλώβητο.
Υπάρχουν σελίδες όπου παρακολουθούμε με κάθε λεπτομέρεια την ανελέητη θηριωδία του αφανισμού των βουβαλιών. Ενός αφανισμού που δεν υπακούει σε καμιά λογική. Η φύση, η άγρια φύση του ανθρώπου, η πάλη του με το κακό, που όμως τελικά επικρατεί, είναι παρούσα σε κάθε κίνηση, σε κάθε πράξη, ακόμη και σε κάθε σκέψη των ηρώων. Ήρωες σε παραζάλη, αμετακίνητοι και αμετάπειστοι, οι οποίοι παρακολουθούν δίχως να αντιδρούν και δίχως να περιγράφονται τα συναισθήματά τους. Ο ρυθμός της αφήγησης είναι αργός, διαβρωτικός, μυσταγωγικός, παρασύρει τον αναγνώστη σε έναν κόσμο παραλογισμού, όπου οι νόμοι είναι αυτοί της επιβίωσης με κάθε τίμημα, όπου αυτό που κυριαρχεί είναι η οσμή του θανάτου.
Γράφει ο Γουίλιαμς για το μακέλεμα των βουβαλιών: «Όλη αυτή η ιστορία θύμιζε στον Άντριους χορό, ένα θυελλώδες μενουέτο δημιούργημα του άγριου τόπου που τους περιέβαλλε». Τόση φρίκη και τόση ομορφιά μέσα σε μία και μόνο φράση. Μια χορογραφία ακρίβειας, φρίκης και ομορφιάς είναι και η ίδια η γραφή του Γουίλιαμς. Γράφει όχι μόνο μια αλησμόνητη αγωνιώδη ξέφρενη πυρετώδη περιπέτεια, αλλά επίσης κι ένα φιλοσοφικό δοκίμιο για τη φύση του κακού, για την ανθρώπινη μοίρα, που είναι ένα συνονθύλευμα απληστίας και ματαιότητας. Σε τι ακριβώς επιθυμεί να επιστρέψει ο Άντριους; Από πού θέλει να φύγει; Σε ποια πέρατα πρέπει να εξαφανιστεί για να ανακαλύψει τα όρια ενός «εγώ» που διψάει για απαντήσεις; Ερωτήματα που διαπερνούν τις σελίδες. Και οι απαντήσεις, ένα κράμα αμφιβολιών και ρευστότητας. Ο Γουίλιαμς, άξιος απόγονος του Μέλβιλ, ανοίγει τον δρόμο για έναν άλλο σπουδαίο Αμερικανό: τον Κόρμακ ΜακΚάρθι.
Info
Τζον Γουίλιαμς
«Το Πέρασμα του Μακελάρη»
Εκδόσεις Gutenberg
Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου
Σελ.: 460
Τιμή: 16 ευρώ
