Μετά από μια μακρά διαπραγμάτευση με τους δανειστές, το δημοψήφισμα του καλοκαιριού του 2015 και την επιβολή των capital controls η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ οδηγήθηκε τελικά σε συμβιβασμό και στην υπογραφή του τρίτου Μνημονίου. Σε αντίθεση με τα δύο προηγούμενα, η νέα συμφωνία προέβλεπε ηπιότερη δημοσιονομική προσαρμογή και δέσμευση για ρύθμιση του χρέους με το τέλος του προγράμματος. Παρόλο που το τίμημα για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν βαρύ, η κοινωνία αναγνώρισε στον Αλ. Τσίπρα και στην κυβέρνησή του ότι είχαν διαπραγματευτεί έντιμα και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε ξανά πρώτο κόμμα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στην εξαιρετικά δύσκολη θέση να υλοποιήσει τις απαιτήσεις του τρίτου Μνημονίου και παράλληλα να διαχειριστεί την τεράστια προσφυγική κρίση που ξέσπασε εκείνη την περίοδο. Στο επίπεδο της υλοποίησης του τρίτου Μνημονίου και σε αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις που υπέκυπταν σε κάθε απαίτηση, ο ΣΥΡΙΖΑ διαπραγματεύτηκε σκληρά. Μπόρεσε έτσι να αποτρέψει μέτρα που θα είχαν ολέθριες επιπτώσεις στην ήδη κατάκοπη ελληνική κοινωνία, όπως η μείωση των συντάξεων και η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ.
Στο Προσφυγικό κατάφερε να διαχειριστεί το πρωτοφανές προσφυγικό ρεύμα που έφτανε τους 1,5 εκατ. ανθρώπους, μένοντας συνεπής στις αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης. Στην βάση αυτών των αξιών έδωσε σκληρές μάχες απέναντι σε άλλες χώρες, που δεν ήθελαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους, καθώς και απέναντι στις εγχώριες δυνάμεις της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.
Παράλληλα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ:
* Ανέλαβε νομοθετικές πρωτοβουλίες και ψήφισε σχετικά με τα ατομικά δικαιώματα, όπως το σύμφωνο συμβίωσης, η ταυτότητα φύλου, η ιθαγένεια στα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα.
* Πήρε μέτρα για τη στήριξη της κοινωνίας, όπως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, τα σχολικά γεύματα, η πρόσβαση των πιο αδύναμων σε νερό, ενέργεια και δημόσιες συγκοινωνίες, η επαναφορά της 13ης σύνταξης.
* Κατοχύρωσε την καθολική πρόσβαση όλων των πολιτών στο ΕΣΥ, εντάσσοντας σε αυτό 2,5 εκατ. ανασφάλιστους. Περιόρισε την αδιαφάνεια στα οικονομικά των δημόσιων νοσοκομείων και θέσπισε την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, συγκροτώντας σε πολλές περιοχές της χώρας τις Τοπικές Μονάδες Υγείας.
* Θεσμοθέτησε το πλαίσιο για την ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, δίνοντας τη δυνατότητα σε πολίτες και συνεταιρισμούς να δραστηριοποιηθούν οικονομικά.
* Επιτάχυνε τη δημιουργία Κτηματολογίου και δασικών χαρτών, που κατά τη διάρκεια των προηγούμενων κυβερνήσεων είχαν λιμνάσει.
* Ολοκλήρωσε τους μεγάλους οδικούς άξονες που βρίσκονταν σε κατάσταση αδράνειας για πολλά χρόνια.
* Σημείωσε ρεκόρ απορρόφησης των ΕΣΠΑ και πήρε μέτρα για τη στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
* Θέσπισε πλαίσιο για τη χορήγηση τηλεοπτικών αδειών και πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια λειτουργίας της ιδιωτικής τηλεόρασης εισέπραξε τα προβλεπόμενα τέλη για την παραχώρηση των δημόσιων συχνοτήτων.
* Θέσπισε το μεταφορικό ισοδύναμο για τα νησιά.
* Αύξησε σημαντικά τις δαπάνες για έρευνα και καινοτομία σε όλα τα επιστημονικά πεδία.
* Πήρε σημαντικά μέτρα για τη μεταρρύθμιση της Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες. Κατοχύρωσε τα δικαιώματα των εκπαιδευτικών στην ιδιωτική εκπαίδευση, εκπόνησε προγράμματα διετούς επαγγελματικής εκπαίδευσης στα ΑΕΙ, αναβάθμισε θεσμικά τα ΤΕΙ και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για πρόσβαση σε σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης χωρίς εξετάσεις.
* Δημιούργησε ολοκληρωμένο πλαίσιο για τα πνευματικά δικαιώματα των καλλιτεχνών. Ίδρυσε το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας, που αναβάθμισε σημαντικά την οπτικοακουστική παραγωγή στην Ελλάδα, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. Αντιμετώπισε φαινόμενα διαφθοράς στο Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ δρομολόγησε λύση που επέτρεπε τη λειτουργία του μετρό της Θεσσαλονίκης χωρίς να καταστραφούν οι πολύτιμες ρωμαϊκές αρχαιότητες που βρέθηκαν στον σταθμό της Ελ. Βενιζέλου.
* Αμέσως μετά την έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια πήρε μέτρα για τη στήριξη της εργασίας, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού, η κατάργηση του «υποκατώτατου», η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων και η προστασία των δικαιωμάτων για τους εργολαβικούς εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε πρώτη φορά με αποτελεσματικό τρόπο το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας.
* Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, η μεγαλύτερη επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, που έκλεισε μια ανοιχτή πληγή δεκαετιών και ενίσχυσε τη σταθερότητα στα Βαλκάνια. Στην ιστορία θα μείνει η ανεύθυνη και πατριδοκάπηλη στάση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία συντάχθηκε ανοιχτά με τη φασιστική Ακροδεξιά προκειμένου να πετύχει την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης του Αλ. Τσίπρα και τη συγκάλυψη του σκανδάλου Novartis.
Το τέλος των Μνημονίων
Στις 26 Ιουνίου 2018, στο Ζάππειο, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε το τέλος των Μνημονίων, τη ρύθμιση του χρέους και την έξοδο της Ελλάδας από την επιτροπεία των δανειστών μετά από μια οκτάχρονη περιπέτεια. Αμέσως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πήρε σειρά μέτρων για τη στήριξη των πιο αδύναμων, την επαναφορά της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά και την αποκατάσταση των τραυμάτων που είχαν προκληθεί στην ελληνική κοινωνία.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που αναδείχτηκε στις εκλογές του Ιουνίου του 2019, κατάργησε πολλά από τα μέτρα που είχε πάρει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά αυτά που έπλητταν συγκεκριμένες κατηγορίες εργοδοτών και ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς στην Ελλάδα, και όσο οι αντιπαραθέσεις εκείνης της περιόδου εξασθενούν, οι πολίτες μπορούν να κρίνουν ποια είναι η παράταξη που, παρά τις δυσκολίες, τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις, υπερασπίστηκε σταθερά το δημόσιο συμφέρον, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη διαφάνεια και τη Δημοκρατία.