Τα δανεικά και αγύριστα των κομμάτων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, καθώς επίσης και το κενό διαφάνειας στην Ελλάδα, βρίσκονται στο επίκεντρο μεγάλης δημοσιογραφικής έρευνας «Follow the Money», με τη συμμετοχή του Reporters United και 25 ακόμη δημοσιογραφικών ομάδων από όλη την Ευρώπη όπως Guardian, El Pais, ZDF, Der Spiegel.
Η νέα έρευνα ρίχνει φως στους οικονομικούς απολογισμούς των πολιτικών κομμάτων που συμμετέχουν στις Ευρωεκλογές και αποκαλύπτει το τεράστια έλλειψη ενημέρωσης για τα οικονομικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ΕΕ.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές ενώ στην «ιστοσελίδα της, η ΝΔ δηλώνει πως “το λειτουργικό αποτέλεσμα του κόμματος είναι θετικό από το 2016 και μετά» και ότι η κυβερνητική παράταξη «δεν δημιουργεί νέα χρέη τα τελευταία 4 χρόνια» καθώς «εξορθολόγησε τα λειτουργικά έξοδα της». Μάλιστα επισημαίνει ότι «τα οικονομικά αποτελέσματα είναι ευνοϊκά από το 2016 και έπειτα».
Ωστόσο όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές δημοσιογράφοι τα παραπάνω αποτελούν «κατάφωρο ψέμα» καθώς οι απολογισμοί οικονομικής χρήσης της ΝΔ «την τελευταία τετραετία (2019 - 2022) είναι όλοι αρνητικοί ενώ και το έλλειμμα στα αποτελέσματα διαρκώς αυξάνεται.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με την έρευνα το έλλειμμα της ΝΔ από το 2019 έως το 2022 έχει ως εξής:
- 2019: 30.704.592,90 ευρώ
- 2020: 30.284.967,70 ευρώ
- 2021: 34.120.065,25 ευρώ
- 2022: 44.591.660,80 ευρώ
«Η αύξηση του ελλείμματος είναι ανάλογη της έκθεσης του κόμματος σε τραπεζικά δάνεια, που έφτασαν το 2022 στο ποσό των 425.600.611,17 ευρώ από 381.296.262,32 ευρώ το 2021» τονίζεται στη δημοσιογραφική έρευνα ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι για τα εν λόγω δάνεια της ΝΔ «δεν έχουν δημοσιευθεί από το 2017 και μετά στοιχεία στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, παρότι βάσει νόμου η Επιτροπή οφείλει να δημοσιεύει “κατάλογο στον οποίο αναφέρονται όλα τα δάνεια που έχει λάβει από όλα τα πιστωτικά ιδρύματα κάθε πολιτικό κόμμα ή/και συνασπισμός κομμάτων, και έχει γνωστοποιήσει στην Επιτροπή, καθώς και αντίγραφο του κειμένου της κάθε συμφωνίας δανείου μεταξύ κόμματος ή/και συνασπισμού κομμάτων αφενός και του πιστωτικού ιδρύματος αφετέρου”».
Από τον οικονομικό απολογισμό της ΝΔ, μαθαίνουμε μάλιστα ότι το 2022 η κυβερνητική παράταξη ξόδεψε 47.170.525,55 ευρώ σε «έξοδα Τόκων και Δανείων Τραπεζών».
Το αντίστοιχο ποσό για το ΠΑΣΟΚ ήταν 42.516.922,11 ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή παραμένει άγνωστό πώς το ΠΑΣΟΚ εξυπηρετεί το σύνολο των δανείων του, που το 2022 ήταν 398 εκατ. ευρώ από 356 εκατ. ευρώ το 2021.
Επισημαίνεται ότι και το κόμμα της Χαρ. Τρικούπη παρουσιάζει σταθερά έλλειμμα στους απολογισμούς του. Ενδεικτικά 43.761.564 ευρώ το 2022, από 38.733.276 ευρώ το 2021.
«Στην Ελλάδα έχουμε νόμους για τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Ωστόσο, δεν μπορεί να μετρηθεί η αποτελεσματικότητά τους σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαφάνεια. Άρα, είτε όλα συμβαίνουν όπως θα έπρεπε ή υπάρχει ένα τεράστιο κενό διαφάνειας. Το οποίο είναι μεγαλύτερο όταν εξετάζουμε πώς χρησιμοποιούν τα κόμματα τους πόρους τους, σ’ αυτόν τον τομέα δεν υπάρχει φανερά λογοδοσία», παρατηρεί ο συνιδρυτής και διευθυντής του VouliWatch Στέφανος Λουκόπουλος.
Υπενθυμίζεται ότι το 2019 το VouliWatch είχε αποκαλύψει πως η ΝΔ είχε διαθέσει περίπου 1,2 εκατ. ευρώ από τη χρηματοδότηση που λαμβάνει για «ερευνητικούς σκοπούς» για την αποπληρωμή δανείων της στο διάστημα 2015-2017. Η χρηματοδότηση αυτή κανονικά θα πρέπει να χρησιμοποιείται γι αυτόν τον σκοπό ή αλλιώς να επιστρέφεται στο κράτος. Τότε η Επιτροπή Ελέγχου είχε διαπιστώσει την παρανομία, αλλά είχε κάνει απλές συστάσεις στις τράπεζες και τη ΝΔ σημειώνουν οι Reporters United.
Γενικά συμπεράσματα
Έπειτα από ανάλυση τουλάχιστον 12.000 ετήσιων οικονομικών απολογισμών από 281 κόμματα και 500.000 ιδιωτικών εισφορών προς αυτά, οι ερευνητές κατέληξαν σε μια σειρά από συμπεράσματα:
- Περίπου 7 δισ. ευρώ είναι το ποσό που συγκέντρωσαν επισήμως 281 πολιτικά κόμματα στην ΕΕ από κρατικές επιχορηγήσεις, εισφορές, συνδρομές μελών, δωρεές και άλλες πηγές εσόδων κατά την περίοδο 2019 - 2022 (χρονιές για τις οποίες είναι διαθέσιμοι οι περισσότεροι ετήσιοι οικονομικοί απολογισμοί στα κράτη-μέλη).
- Τη μερίδα του λέοντος αποτελεί η κρατική χρηματοδότηση, που αγγίζει τα 3,7 δισ. ευρώ. Σε Φινλανδία, Ρουμανία και Ιρλανδία τα κόμματα εξασφαλίζουν πάνω από το 80% της χρηματοδότησής τους από το κράτος, ενώ σε Ισπανία, Βέλγιο, Σλοβακία, Κροατία και Πολωνία αυτή ξεπερνά το 75%. Στην Ελλάδα το ποσοστό της κρατικής χρηματοδότησης υπολογίζεται σε 70,2%. Τα μόνα κράτη όπου τα κόμματα δεν λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση είναι η Μάλτα και η Ιταλία, η οποία κατάργησε το 2014 τις κρατικές επιχορηγήσεις εξαιτίας σκανδάλων διαφθοράς που μάστιζαν τη χώρα από τη δεκαετία του ’90.
- Τουλάχιστον 685 εκατ. ευρώ έλαβαν από δωρεές ιδιωτών και εταιρειών την περίοδο 2019 – 2022 τα 281 πολιτικά κόμματα που εξετάστηκαν.
- Σε απόλυτους αριθμούς, τα μεγαλύτερα ποσά δίνονται σε κόμματα της Γερμανίας (330 εκατ. ευρώ), της Ιταλίας (71 εκατ. ευρώ) και της Γαλλίας (47 εκατ. ευρώ). Ωστόσο, σε αναλογία πληθυσμού προηγούνται Μάλτα και Κύπρος.
- Το κενό διαφάνειας στην ΕΕ εκτιμάται σε 71% επί του συνόλου των εισφορών. Από το σύνολο της χρηματοδότησης μέσω εισφορών ύψους 941 εκατ. ευρώ, δεν γνωρίζουμε την προέλευση για 664 εκατ. ευρώ.
- Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει η Γερμανία που συγκεντρώνει πάνω από 60% της συνολικής ιδιωτικής χρηματοδότησης προς κόμματα στην ΕΕ. Εκεί το κενό διαφάνειας αγγίζει το 78%, αφού από τα 641 εκατ. ευρώ δωρεών προς γερμανικά πολιτικά κόμματα, παραμένει άγνωστο ποιοι έδωσαν τα 495 εκατ. ευρώ. Ένα ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας που αποτυπώνει το κενό διαφάνειας είναι ότι το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) δήλωσε έσοδα 6,4 εκατ. ευρώ από δωρεές, ωστόσο υπάρχουν ονομαστικά στοιχεία μόνο για δωρητές που συνεισέφεραν 1,3 εκατ. ευρώ, που σημαίνει ότι είναι άγνωστη η προέλευση του 80% των σχετικών εσόδων.
- Υψηλό ποσοστό διαφάνειας σημειώνει η Εσθονία, όπου ανά τρεις μήνες δημοσιεύονται τα στοιχεία όλων των δωρητών προς τα κόμματα, ακόμα κι αν η εισφορά τους περιορίζεται σε ένα ευρώ. Πολύ καλά τα πηγαίνουν επίσης η Πολωνία, η Τσεχία και η Ρουμανία. Αντίθετα, στη Γαλλία και το Βέλγιο δεν δημοσιεύονται στοιχεία χρηματοδοτών.