Εκ πρώτης όψεως μοιάζει παράδοξο: Μετά από μία τετραετία που κατέγραψε αποτυχίες σε μια σειρά από τομείς η κυβέρνηση διατηρεί πρωτοφανή πολιτική κυριαρχία, ενώ η δυνητική αμφισβήτηση προς το παρόν διαφαίνεται περισσότερο από το εσωτερικό της, από τη δεξιά πτέρυγα, και από το ακροδεξιό φάσμα του πολιτικού συστήματος.
Το ερώτημα στην αυγή του νέου έτους είναι εάν η πολιτική κυριαρχία της θα επεκταθεί ή εάν το 2024 θα είναι η χρονιά καμπής για τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη. Μέσα από αυτό το πρίσμα οι ευρωεκλογές αποκτούν χαρακτήρα ορόσημου. Κρίσιμο είναι εάν θα υπάρξει ηρεμία στα Ελληνοτουρκικά τους επόμενους μήνες. Ανοιχτό είναι και το πώς θα επιδράσουν οι διεθνείς εξελίξεις με τις δύο εστίες πολέμου στην Ουκρανία -όπου ο Πούτιν δείχνει να κερδίζει το παιχνίδι και ο Ζελένσκι να οδηγείται σε έναν επώδυνο συμβιβασμό- και στη Γάζα, όπου συνεχίζονται οι εκατόμβες άμαχων Παλαιστινίων προς όνειδος της διεθνούς κοινότητας. Στο ευρωπαϊκό περιβάλλον διαφαίνεται άνοδος της Ακροδεξιάς, η οποία έχει στην κορυφή της ατζέντας της το Μεταναστευτικό και τη σύνδεσή του με ταυτοτικά ζητήματα. Το εάν καταγραφεί αντίστοιχη άνοδος στην Ελλάδα, όπου η κυβέρνηση άνοιξε το Μεταναστευτικό, έχει σε εξέλιξη την ελληνοτουρκική προσέγγιση με πιθανές υποχωρήσεις που προκαλούν αναταράξεις στο εσωτερικό της και διατηρεί σε εκκρεμότητα τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών που αντιστρατεύεται τον συντηρητικό πυρήνα της, είναι ανοιχτό. Το βέβαιο είναι, πάντως, ότι οι ρηγματώσεις στο εσωτερικό της κυβερνητικής παράταξης είναι πλέον εμφανείς.
Εκτεταμένη ανασφάλεια
Η κυβέρνηση απέτυχε παταγωδώς στην αντιμετώπιση της ακρίβειας που κατατρώει τα λαϊκά εισοδήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από δύο χρόνια ακρίβειας ο νέος χρόνος μπαίνει με αυξήσεις κατά 4,5% σε βασικά προϊόντα των σούπερ μάρκετ. Η διακηρυχθείσα μείωση των φόρων μεταφράζεται σε αυξημένα φορολογικά έσοδα 450 εκατ. ευρώ μέσα στο 2023, ενώ η κυβέρνηση αφήνει την αισχροκέρδεια στο ρεύμα να οργιάζει. Η δήθεν δημιουργία ανταγωνισμού με τα χρωματιστά τιμολόγια που θα ρίξει τις τιμές είναι απλώς ένα κακόγουστο αστείο που ταλαιπωρεί τους καταναλωτές. Η εγκληματικότητα γνωρίζει έξαρση επί διακυβέρνησης του κόμματος του νόμου και της τάξης, όπως δείχνουν και οι θάνατοι των δύο αστυνομικών την τελευταία εβδομάδα. Η κατάσταση στην Υγεία έχει επιδεινωθεί, αν δεν είναι υπό διάλυση. Το επιτελικό κράτος, αφού αποδείχθηκε αναχρονιστικό και πελατειακό στα Τέμπη, στη συνέχεια κατέρρευσε στις πυρκαγιές και στις πλημμύρες. Η ψηφιακή μεταρρύθμιση εξελίχθηκε σε ψηφιακή γραφειοκρατία, εφιάλτη για τις μεγαλύτερες ηλικίες.
Προπαγανδιστική υπεροπλία
Ωστόσο οι εμφανείς αποτυχίες της κυβέρνησης και η αντίστοιχη κοινωνική δυσαρέσκεια που καταγράφεται σε όλες τις μετρήσεις δεν μεταφράζονται σε πολιτικές απώλειες και ενίσχυση των αντιπολιτευτικών δυνάμεων. Η απάντηση στο παράδοξο είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την προπαγανδιστική υπεροπλία του δημιούργησε την εντύπωση ότι είναι ο μόνος που διαθέτει σχέδιο για την οικονομική ανάπτυξη -έστω άνιση και κοινωνικά άδικη- και τη σταθερότητα της χώρας και του πολιτικού συστήματος.
Σε αντίστιξη, η αντιπολίτευση κινήθηκε αποσπασματικά και περιπτωσιολογικά, και κυρίως δεν δημιούργησε την πεποίθηση σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού ότι διαθέτει ένα συνολικό και πειστικό σχέδιο για τη χώρα. Η εικόνα αδικεί τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. που είχε καταθέσει προτάσεις σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα, αλλά αυτό δεν πέρασε στην κοινή γνώμη. Ευθύνες υπάρχουν και στο ότι εγκλωβίστηκε στην αντίφαση ανάμεσα στο κυβερνητικό παρελθόν του και στον αριστερό, ιδεολογικό και προγραμματικό, λόγο του, η οποία έθρεψε την εσωτερική παθογένεια. Τον αποφασιστικό ρόλο, όμως, στην παραμορφωμένη εικόνα της πραγματικότητας έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει ο θηριώδης προπαγανδιστικός μηχανισμός, σύμπραξη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, που ήταν και η πρώτη μέριμνα του Κυριάκου Μητσοτάκη ήδη από το 2016 ώστε να κάνει πόλεμο καθημερινά στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και στον Αλέξη Τσίπρα, αναπαράγοντας ακόμη και fake news. Όλα ξεκίνησαν από συμφωνίες κορυφής με ιδιοκτήτες και διευθυντές και έφθασε μέχρι την τοποθέτηση συντακτών στα ΜΜΕ και τον αποκλεισμό ενοχλητικών δημοσιογράφων από τα τηλεοπτικά παράθυρα.
Τα στοιχήματα της Αριστεράς
Οι ευρωεκλογές θα είναι ορόσημο και για την Αριστερά και Κεντροαριστερά. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. οικοδομεί με συνέπεια το δικό του προφίλ, αναδεικνύοντας κοινωνικά ζητήματα και αξιοποιώντας τα κοινωνικά δίκτυα, και το επενδύει με πολιτικές θέσεις απέναντι στην κυβέρνηση αλλά και παίρνοντας, ενίοτε, αποστάσεις από το παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ. Κυρίως, όμως, προβάλλει την ανάγκη μίας εναλλακτικής οικονομικής πολιτικής με ριζικά διαφορετικό ρόλο του δημόσιου τομέα και του κοινωνικού κράτους που μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διακυβέρνησης σε αντιπαραβολή με τη νεοφιλελεύθερη αποδόμηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το Συνέδριο του Φεβρουαρίου αποτελεί ευκαιρία για συστηματοποίηση της διαφορετικής πολιτικής και προγραμματικής πρότασής του. Αν και οι δημοσκοπήσεις συγκυριακά δείχνουν δεύτερο το ΠΑΣΟΚ, το σύστημα Μητσοτάκη εξακολουθεί να θεωρεί αντίπαλο τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και τον Στέφανο Κασσελάκη. Το ΠΑΣΟΚ δείχνει να έχει εξαντλήσει όποια οφέλη από την κρίση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το ΚΚΕ εξακολουθεί να πυροβολεί σε κάθε ευκαιρία τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., όπως έδειξε με τις ανοίκειες για πολιτικό αρχηγό δηλώσεις του ο Δημήτρης Κουτσούμπας. Παράλληλα η Νέα Αριστερά -που κινείται κάτω από το 2,5%-, όπως έδειξε η πρόσφατη συνέντευξη στο Βήμα του προέδρου της Κοινοβουλευτικής της Ομάδας, έχει στόχο τον ΣΥΡΙΖΑ και τον αρχηγό του αντί της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ακόμη και αν δεν το θέλουν, με τη στάση τους συμβάλλουν στη διαιώνιση της πολιτικής κυριαρχίας της Ν.Δ.
