«Ξέρεις να βάζεις τα τεκμήρια, δεν ξέρεις πού είναι τα δικαστήρια».
Σύνθημα των δικηγόρων προς Χατζηδάκη στην πρόσφατη μεγάλη κινητοποίησή τους
Με κάποιες αλλαγές ελάσσονος σημασίας -και με στόχο τη διασκέδαση κυρίως των κοινωνικών αλλά και των εσωκομματικών αντιδράσεων- προχώρησε στην τελική διαμόρφωση του νέου φορολογικού θεσμικού πλαισίου η κυβέρνηση για τους αυτοαπασχολούμενους. Και παράλληλα συνέχισε να επικαλείται τα περί φοροδιαφυγής, τα οποία βεβαίως πόρρω απέχουν από τους μητσοτάκειους κεραυνούς κατά του ΣΥΡΙΖΑ για υπερφορολόγηση των μικρομεσαίων, κάτι που αποτέλεσε προεκλογικό πολιορκητικό κριό κατά της κυβέρνησης της Αριστεράς, αλλά και αργότερα κατά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης επί μία οκταετία.
Περιορισμένες αλλαγές (και με παγίδες…)
Υπό το βάρος των κινητοποιήσεων και των έντονων εσωκομματικών αντιδράσεων το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε μια σειρά αλλαγών στο αρχικό σχέδιο νόμου. Πλέον εντυπωσιακή αλλαγή, η δυνατότητα να μην φορολογούνται οι αυτοαπασχολούμενοι με βάση το θεσπιζόμενο τεκμαρτό εισόδημα, εφόσον δέχονται πλήρη φορολογικό έλεγχο (για μια πενταετία, σύμφωνα με πληροφορίες, κάτι που μάλλον κάνει απαγορευτική τη χρήση μιας τέτοιας διάταξης!). Πλην αυτής της δυνατότητας, προβλέπεται με τις αλλαγές στο αρχικό σχέδιο νόμου:
- Μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος από το 2024 για όλους τους επαγγελματίες, ασχέτως του αν δηλώνουν εισοδήματα υψηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό καθαρό εισόδημα (αρχικά, προβλεπόταν 100% σε όσους δηλώνουν υψηλά εισοδήματα).
- Στους λόγους που καθίσταται μαχητό το τεκμήριο προστίθενται και οι νομοθετικές ρυθμίσεις που περιορίζουν χρονικά την άσκηση της δραστηριότητας (π.χ., σχολικά κυλικεία), καταβάλλοντας το ποσό του τεκμηρίου αναλογικά με τους μήνες λειτουργίας.
- Η προσαύξηση του τεκμηρίου για τους επαγγελματίες που έχουν υψηλότερο τζίρο από τον μέσο όρο του κλάδου (ΚΑΔ) στον οποίο δραστηριοποιούνται μειώνεται σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό και προσδιορίζεται στο 5% επί της διαφοράς. Παράδειγμα: ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο τζίρο 35.000 ευρώ υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ κατά 10.000 ευρώ (ετήσιος τζίρος 35.000 ευρώ – μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών ΚΑΔ 25.000 ευρώ = 10.000 ευρώ). Η προσαύξηση 5% θα εφαρμοστεί επί του ποσού των 10.000 ευρώ. Άρα το τεκμήριο στην περίπτωση αυτή προσαυξάνεται κατά 500 ευρώ.
- Προβλέπονται νέες περιπτώσεις στις οποίες το τεκμήριο μειώνεται κατά 50%. Και ειδικότερα για όσους έχουν ποσοστό αναπηρίας 67%-79% (από 80% και πάνω υπάρχει πλήρης απαλλαγή), για τους μονογονείς με ανήλικα τέκνα, για γονείς με εξαρτώμενα τέκνα που έχουν νοητική ή σωματική αναπηρία τουλάχιστον 67% και για γονείς πολύτεκνων οικογενειών.
- Ορίζεται ότι οι δαπάνες για ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτηρίων έως 16.000 ευρώ θα εκπίπτουν για μια πενταετία από τον φόρο εισοδήματος. Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπόψη μέχρι ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών (αλλάζει, δηλαδή, επί τα χείρω η αρχική ρύθμιση).
Η πλειονότητα των επιστημόνων και των ελεύθερων επαγγελματιών, οι σύλλογοί τους και τα επιμελητήριά τους θεωρούν ότι τα περισσότερα μέλη τους αδυνατούν να ανταποκριθούν σε βασικές υποχρεώσεις και είναι υπερχρεωμένα σε ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ, κάτι που αποδεικνύεται με αντικειμενικό τρόπο από τα στοιχεία των φορολογικών και των ασφαλιστικών οφειλών, όσων, δηλαδή, έχουν υπαχθεί στις 120 δόσεις και στις αντίστοιχες ρυθμίσεις, στοιχεία που είναι γνωστά στην κυβέρνηση, αλλά αποκρύπτονται επιμελώς. Σύμφωνα με στοιχεία των δικηγορικών συλλόγων και κατά τα στοιχεία του ΕΦΚΑ, το 33% των δικηγόρων βρίσκεται σε καθεστώς ρύθμισης των ασφαλιστικών οφειλών του, ενώ σημαντικό τμήμα τους έχει και οφειλές εκτός ρύθμισης.
Ποιος δεν φοβάται τους μικρομεσαίους;
Η κυβέρνηση «δείχνει να αγνοεί» τις πολιτικές συνέπειες που μπορεί να προκύψουν από μια τέτοια πολιτική. Υπάρχουν ιστορικά τρεις περιπτώσεις, καθεμία από τις οποίες αφορά διαφορετικά κόμματα που υπέστησαν μεγάλες συνέπειες ως προς την πολιτική τους επιρροή εξαιτίας της μαζικής φοροεπιδρομής κατά αυτοαπασχολουμένων και πάσης φύσεως μικρομεσαίων:
1. Η κυβέρνηση Σημίτη με τα «αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης» των μικρομεσαίων, προκειμένου να μειώσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα και να εντάξει τη χώρα στο ευρώ, παρά τις άλλες της επιτυχίες (ένταξη στον στενό πυρήνα της Ευρωζώνης, μεγάλα έργα ενόψει Ολυμπιάδας 2004, είσοδος Κύπρου στην Ε.Ε., εξάρθρωση 17 Νοέμβρη) ηττήθηκε κατά κράτος από τη Ν.Δ. το 2003.
2. Η συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ με την επιβολή δεκάδων επιβαρύνσεων σε μικρομεσαίους (και όχι μόνο…) και τη φτωχοποίηση σε συνθήκες πρώτου και δεύτερου Μνημονίου εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων, με τα δεκάδες χιλιάδες λουκέτα και την υπερχρέωση, οδήγησε σε ρευστοποίηση και του ΠΑΣΟΚ (μονοψήφια ποσοστά σε αλλεπάλληλες εκλογικές διαδικασίες) και της Ν.Δ. (ποσοστό κάτω από 20% στις εκλογές του 2012 στον πρώτο γύρο).
3. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με την υποχρεωτικά μεγάλη φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση των μικρομεσαίων κατά την περίοδο της διακυβέρνησής της (2015-2019) οδηγήθηκε σε ήττα το 2019 και περαιτέρω συρρίκνωση (και για άλλους λόγους, βεβαίως…) το 2023.
Στην πολιτική ιστορία των τελευταίων σχεδόν 60-70 χρόνων οι κοινωνικές και οι οικονομικές ιδιομορφίες της χώρας οδήγησαν στη δημιουργία μιας ενδιάμεσης κοινωνικής κατηγορίας επαγγελματιών, που (μαζί με τις οικογένειές τους…) αποτέλεσαν το πολυπληθέστερο και άρα το πλέον καθοριστικό -εκλογικά- τμήμα της. Ο Ανδρέας Παπανδρέου συνέλαβε εγκαίρως τη δυναμική της και τη μετέτρεψε σε ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής του επί μακρόν. Παρά την πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία του ΠΑΣΟΚ, τελικά η οικονομική κρίση και τα Μνημόνια οδήγησαν στην πολιτική ρευστοποίηση του συγκεκριμένου χώρου.
Τώρα η Ν.Δ. με το 41% στις τελευταίες εκλογές και το 56% (βάσει των exit polls) στους μικρομεσαίους και στους αυτοαπασχολούμενους θεωρεί ότι η κατάσταση είναι παγιωμένη υπέρ της; Και μπορεί η βίαιη (οικονομικά) προλεταριοποίηση αυτής της κοινωνικής κατηγορίας (βάσει του σχεδίου Πισσαρίδη) να δημιουργήσει ένα άλλο πολιτικό status; Η απάντηση αναπόφευκτα θα δοθεί προσεχώς. Ίσως σε δόσεις. Με την πρώτη «καταβλητέα» στις προσεχείς ευρωεκλογές…
