Ο Όμηρος Πουλάκης είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους πιο σημαντικούς ηθοποιούς της γενιάς του. Αυτό το αποδεικνύει η ασταμάτητη καλλιτεχνική δραστηριότητά του στο θέατρο, στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο. Είναι, όμως, και από εκείνους τους καλλιτέχνες με σαφή και πρωτίστως καθαρή πολιτική θέση όλα αυτά τα χρόνια, όπου και όπως χρειάστηκε, με νηφαλιότητα, ψυχραιμία και συγκρότηση. Σίγουρα αυτά τα χαρακτηριστικά τον τοποθετούν στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Στην τρέχουσα συγκυρία και μετά τις απανωτές επιθέσεις που δέχτηκε ο χώρος του Πολιτισμού, μια τέτοια επιλογή βγαλμένη κατευθείαν από τα ενεργά και ολοζώντανα σπλάχνα του Πολιτισμού είναι κάτι παραπάνω από καίρια και ουσιαστική.
Πώς πήρες την απόφαση να βρεθείς στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.;
Λίγο πριν από την ανακοίνωση των ψηφοδελτίων Επικρατείας μού έγινε η τιμητική αυτή πρόσκληση να συμπεριληφθώ και μου έδωσε μεγάλη χαρά να στηρίξω σε πιο διευρυμένο επίπεδο, να δηλώσω τη στήριξή μου σε έναν κοινωνικό και πολιτικό αγώνα με τον οποίο συμφωνώ και τώρα, αλλά και παλαιότερα, κάτι το οποίο επίσης δεν είχα κρύψει ποτέ. Μάλιστα σε μια κρίσιμη συγκυρία, σε μία εκλογική μάχη, την οποία θεωρώ και νομίζω οι περισσότεροι και οι περισσότερες πολύ σημαντική ως προς το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στον τόπο μας. Παράλληλα, το γεγονός ότι δεν ήταν σε εκλόγιμη θέση, δηλαδή δεν με βάζει σε μια διαδικασία να αλλάξω επάγγελμα, μου έδωσε τη δυνατότητα να μπορώ πραγματικά να συνδράμω με όλες μου τις δυνάμεις, συμβολικά πρωτίστως αλλά όσο πιο ουσιαστικά μπορώ, σε έναν κοινωνικό και πολιτικό αγώνα με τον οποίο συμφωνώ. Και λέω κοινωνικό γιατί υπάρχουν πράγματα τα οποία έχουν και κοινωνική σημασία.
Όλα αυτά που συνέβησαν με το Προεδρικό Διάταγμα συνέβαλαν στο να πάρεις αυτήν τη συμβολική απόφαση;
Έχω την εντύπωση ότι ακόμα και αν δεν είχε συμβεί αυτή η επίθεση στον Πολιτισμό και στους εργάτες και στις εργάτριές του πάλι θα στήριζα αυτόν τον κοινωνικό και πολιτικό αγώνα, εφόσον κάτι τέτοιο δεν θα παραβίαζε τη βασική υπαρξιακή μου επιλογή, δηλαδή την Τέχνη και το επάγγελμα που αγαπώ. Όμως δεν μπορώ να πω ότι δεν με επηρέασε όλο αυτό. Η πολιτική ιδεολογική μήτρα από την οποία «κατάγομαι», αλλά και η στήριξη της προσπάθειας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. ξεκινούν από το 2008, που ήταν το μοναδικό κοινοβουλευτικό κόμμα που έδειξε να συναισθάνεται και να κατανοεί τη σημασία του Δεκέμβρη του 2008. Ήταν πολύ χρήσιμο για μένα τότε ότι είδα ένα κοινοβουλευτικό κόμμα να κατανοεί ένα φαινόμενο με εξεγερσιακά χαρακτηριστικά βαθύτερα από όλα τα υπόλοιπα.
Πώς εξηγείς αυτήν την επίθεση που δέχτηκε ο καλλιτεχνικός κόσμος;
Ξεκίνησε με την αποσιώπηση του χώρου του Πολιτισμού στην πρώτη εξαγγελία για τη στήριξη των ανθρώπων στην καραντίνα, όπου χρειάστηκε να υπάρξει ισχυρή κινητοποίηση για να υπάρξει στήριξη του κλάδου. Κάτι το οποίο μετά συνεχίστηκε. Νομίζω ότι η Πολιτεία με τους θεσμούς της υποτιμούν τον Πολιτισμό διαχρονικότερα. Είναι αρκετά υποφωτισμένος ως πολιτικό ζήτημα. Δεν μπαίνει εύκολα στις υψηλές θέσεις προτεραιοτήτων της ατζέντας της πολιτικής διαπάλης. Πέρα, όμως, από αυτά, έχω την αίσθηση ότι ο χώρος έχει μια ευαλωτότητα και αυτό τον κάνει γόνιμο χώρο για πειραματόζωο εργασιακών πολιτικών αντεργατικών. Είναι ένα καλό δοκιμαστήριο δυστοπικού μέλλοντος για τον χώρο της εργασίας. Έχω παρατηρήσει και από προηγούμενα χρόνια ότι όταν κάποια εργασιακή μορφή με αντεργατικό κυρίως περιεχόμενο θέλει να προωθήσει τον εαυτό της, συνήθως δοκιμάζεται σε χώρους με ευαλωτότητα, και ο χώρος του Πολιτισμού είναι ένας τέτοιος. Δεν υπάρχουν μορφές οργανωμένης αντίστασης τόσο ισχυρές, δεν είναι σαφώς ορισμένος ο επαγγελματίας του Πολιτισμού. Αν φανταστείς, δηλαδή, ότι τα σωματεία έχουν ψηλά στην ατζέντα το να μην υπάρχουν απλήρωτες πρόβες, απλήρωτη εργασία, συνειδητοποιείς ότι το επίπεδο της εργασιακής συνθήκης είναι πάρα πολύ χαμηλό. Οπότε νομίζω ότι ένας από τους βασικούς λόγους είναι αυτός, και ένας άλλος είναι επίσης ιδεολογικός: Επιθυμούν και τα παράγωγα του Πολιτισμού και τα παράγωγα της Παιδείας να βρίσκονται σε μια διατίμηση και να μην είναι προσβάσιμα με οριζόντιους όρους. Αυτό ερμηνεύει τη στάση αυτής της κυβέρνησης. Τέλος, να πω ότι οι άνθρωποι του Πολιτισμού και στα χρόνια των Μνημονίων και κατά τη διάρκεια αυτής της κυβέρνησης υπήρξαν ιδιαιτέρως διεκδικητικά απέναντι σε κοινωνικά εργασιακά και ηθικού τύπου ζητήματα. Αυτό γέννησε μια μορφή εκδικητικότητας.
Με το χέρι στην καρδιά, πιστεύεις ότι στην περίπτωση που κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα ξημερώσει μια καλύτερη μέρα για τον Πολιτισμό και τους ανθρώπους του;
Νομοτελειακό δεν είναι τίποτα. Καμία κυβερνητική εναλλαγή δεν σηματοδοτεί από μόνη της το ξεδίπλωμα θετικότερων πολιτικών χωρίς καμία άλλη εμπλοκή και συμμετοχή. Ποτέ δεν είχα αυτή την αντίληψη. Διαμορφώνει, όμως, ένα θετικότερο ή ένα αρνητικότερο πλαίσιο για ορισμένα ζητήματα. Χαίρομαι που ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχει εκφράσει τη διάθεσή του εδώ και πολλά χρόνια για ένα κίνημα που διεκδικεί και δεν μεταθέτει στην κεντρική πολιτική σκηνή την ευθύνη της διεκδίκησης. Αλλά επιθυμεί να είναι διεκδικητικό για να τροφοδοτήσει και με επιχειρήματα την κεντρική πολιτική διαχείριση των ζητημάτων. Πιστεύω, λοιπόν, ότι με μια σταθερά εξελισσόμενη διεκδικητική πρακτική θα υπάρχουν οι δυνατότητες να βηματίσουμε λίγο προς κάτι θετικότερο. Εγώ είμαι οπαδός του λίγου. Δεν το υποτιμώ. Έχω την εντύπωση ότι ο μεγάλος καμβάς της Ιστορίας των μεγάλων αλλαγών μπορεί να φαίνεται κάποιες στιγμές ότι γίνεται ακαριαία, αλλά προεργάζεται καιρό. Τα μικρά βήματα προς μια κατεύθυνση είναι πιο κρίσιμα πολλές φορές από μεγαλεπήβολους οραματικούς σχεδιασμούς. Από μόνη της μια κυβερνητική αλλαγή δεν συνεπάγεται νομοτελειακά την εξέλιξη μιας θετικής ατζέντας για τον Πολιτισμό. Χωρίς την κυβέρνηση δεν γίνεται, μόνο με την κυβέρνηση δεν φτάνει.
Τι προσδοκάς από αυτή την εκλογική αναμέτρηση;
Αυτή η εκλογική αναμέτρηση είναι ιδιαιτέρως κρίσιμη. Βρίσκεται στο μετά της εποχής των Μνημονίων, η οποία ολοκληρώθηκε το 2018, αλλά οι συνέπειες αυτής της εποχής είναι ακόμα εδώ, οι πληγές, τα τραύματα, ο πόνος, η μνήμη, γιατί και η μνήμη του τραύματος είναι τραύμα. Αλλά και οι αντικειμενικές συνέπειες είναι ακόμα εδώ. Πέρα από τις άμεσες οικονομικές, εργασιακές, πολιτιστικές διεκδικήσεις που διακυβεύονται, διακυβεύεται ένα ευρύτερο πολιτικό υπαρξιακό περιεχόμενο και κοινωνικό ως προς το πώς θέλουμε να προχωρήσουμε σε αυτήν την ιδιότυπη νέα εποχή που δεν έχει ονομαστεί ακόμα. Είμαστε στο μετά μιας εποχής με πληγές και τραύματα. Το πώς θα προχωρήσουμε από εδώ και πέρα νομίζω ότι κρίνεται πάρα πολύ σ’ αυτές τις εκλογές, και επειδή είναι οι πρώτες εκλογές με την απλή αναλογική, νομίζω ότι σηματοδοτούν πολύ έντονα αυτή τη μεταβατικότητα. Πιστεύω ότι μπορούμε να μεταπλάσουμε τον κόσμο, μπορούμε να αλλάξουμε τον τόπο, τον εαυτό μας, τον διπλανό και να βηματίσουμε προς κάτι θετικότερο. Ότι μπορούμε πολιτικοκοινωνικά να βηματίσουμε προς μια καινούργια μέρα βήμα το βήμα, όπου επουλώνοντας πληγές ξαναχτίζουμε μια ζωή με δικαιοσύνη. Τα απλά πράγματα που έχουν διαλυθεί και δεν είναι πια δεδομένα, όπως η Παιδεία, ο Πολιτισμός, η Υγεία, η ισονομία και άλλα τέτοια υλικά, νομίζω ότι οφείλουμε σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση να ανακτήσουν τη σημασία τους.
