Από τη θέση του προϊσταμένου του Γραφείου Κοινωνικών Πολιτικών της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού την περίοδο 2015-2019, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το έργο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα, σε όλες τις πτυχές του. Το εγχείρημα αυτό αποτελούσε μια ιστορική πρωτοτυπία και ως τέτοιο πρέπει να αποτιμηθεί. Ένα κόμμα της Αριστεράς, ένα κόμμα με ιστορικές αναφορές και βιωματική προέλευση από την κομμουνιστική μαρξιστική μήτρα, ανέλαβε για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρώπης την διακυβέρνηση μιας χώρας, με την εξαίρεση των κρατών του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού. Σε ένα εχθρικό περιβάλλον, εσωτερικά και εξωτερικά, σε συνθήκες δημοσιονομικής ασφυξίας και έχοντας να αντιμετωπίσει όλες τις κακοδαιμονίες και στρεβλώσεις που έχουν παραχθεί και θεμελιωθεί επί δεκαετίες στη χώρα.
Εκ των υστέρων, μπορούμε να πούμε πως το πιο μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δεν εξηγήθηκε ποτέ επαρκώς στον ελληνικό λαό. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, δεν ήταν τελικά η έξοδος από την εποχή των Μνημονίων και το σβήσιμο των συνεπειών τους. Ήταν οι δομικές αλλαγές που επιχείρησε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι συγκρούσεις που ανέλαβε να κάνει με μεγάλα και μικρά, παγιωμένα και ενίοτε αφανή συμφέροντα, ώστε να κάνει την Ελλάδα αυτό που θα λέγαμε μία «κανονική χώρα». Και αυτό συνεπαγόταν αλλαγές που δεν μπορούσαν να ολοκληρωθούν σε μία τετραετία, πόσο μάλλον υπό τις συνθήκες που δημιουργούσε η διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Διακριτό ζήτημα είναι η στάση των ΜΜΕ που σχεδόν στο σύνολο τους και σε όλες τις μορφές στρέφονταν ανοιχτά κατά της κυβέρνησης, ειδικά εξαιτίας της προσπάθειάς της να βάλει μια τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο, κίνηση που χτύπησε πολύ ευαίσθητα νεύρα του συστήματος εξουσίας. Ασφαλώς, αυτή η σύγκρουση δεν γέννησε την εχθρότητα των συγκροτημάτων τύπου απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Η εχθρότητα προϋπήρχε, ειδικά από τα συγκροτήματα που επιβίωναν λόγω σκανδαλωδών τραπεζικών δανεισμών. Όμως, την μεγέθυνε και προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στην προσπάθεια ενημέρωσης του κόσμου για το έργο της κυβέρνησης.
Μια προσπάθεια κάλυψης αυτού του ελλείματος ενημέρωσης είναι η δουλειά που κρατάτε στα χέρια σας. Ξεκίνησε στα χρόνια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όταν με την πολύτιμη αρωγή όλων των υπουργών και των γραφείων τους, οι συνεργάτες μου κι εγώ συγκεντρώσαμε σε συγκριτική παράθεση τα βασικά σημεία του κυβερνητικού έργου. Τι παραλάβαμε και τι παραδώσαμε. Σήμερα, έφτασε η ώρα πια αυτή η δουλειά να βρει τον δρόμο της προς εσάς. Θα ήταν, ίσως, προτιμότερο να είχε γίνει αυτό νωρίτερα. Σίγουρα, πάντως, είναι και τώρα μια πολύ καλή στιγμή. Όχι μόνο γιατί δεν είναι ποτέ αργά να πληροφορηθούν όλοι και όλες για όσα καταγράφονται εδώ, που ασφαλώς δεν εξαντλούν το σύνολο του κυβερνητικού έργου. Αλλά κι επειδή τώρα μπορούν όλοι να συγκρίνουν το έργο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τα θλιβερά πεπραγμένα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Χωρίς να υποστηρίζουμε πως τα κάναμε όλα σωστά, χωρίς να εξιδανικεύουμε καταστάσεις, σίγουρα, και πάλι, η σύγκριση οδηγεί σε ξεκάθαρα συμπεράσματα.
Στο κείμενο που ακολουθεί, χωρίζουμε ατύπως το κυβερνητικό έργο σε τριαδύο μέρη. Παρουσιάζουμε πρώτα το έργο στην οικονομία και στα περισσότερο σχετιζόμενα με αυτήν πεδία. Στη συνέχεια προχωράμε στα θέματα που αφορούν την λειτουργία του κράτους και των θεσμών. Κλείνουμε με στα θέματα της, με την ευρεία έννοια, κοινωνικής πολιτικής. Ο διαχωρισμός δεν γίνεται ακριβώς σε αντιστοιχία την ύλη του κάθε υπουργείου, αλλά περισσότερο θεματικά, κατά τρόπο που να βοηθάει τον αναγνώστη και την αναγνώστρια να διαμορφώσουν μια συνεκτική εικόνα του κυβερνητικού έργου. Ασφαλώς, η σειρά παρουσίασης των επιμέρους παρεμβάσεων δεν είναι ακριβώς αξιολογική.
Ευχαριστώ πάρα πολύ τους και τις υπουργούς, τους συνεργάτες και τις συνεργάτιδές τους για την πολύτιμη συμβολή τους στο κείμενο που κρατάτε. Εννοείται πως, όπως συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, το τελικό αποτέλεσμα, ως προς τις όποιες αδυναμίες του, βαρύνει τον έχοντα την τελική επιμέλεια. Ευχαριστώ πολύ για την έκδοση τον Άγγελο Τσέκερη, διευθυντή της αγαπημένης μας ιστορικής ΑΥΓΗΣ, της πολύτιμης συντρόφισσας τόσων γενιών αριστερών ανθρώπων της χώρας μας, του λαού μας. Με πολύ χαρά παραχωρώ στην ΑΥΓΗ το κείμενο αυτό, του οποίου, άλλωστε, τα δικαιώματα δεν ανήκουν σε εμένα. Ανήκουν σε όσους και όσες υλοποίησαν το έργο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και σε τελευταία ανάλυση στον ελληνικό λαό, του οποίου τα δίκαια προσπάθησε αυτή να προστατεύσει και να διευρύνει. Με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της. Όλα μας κάνουν σοφότερους για την επόμενη φορά.
Ο Σταύρος Παναγιωτίδης είναι δρ. ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Πρώην προϊστάμενος Γραφείου Κοινωνικών Πολιτικών Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού
24 Φεβρουαρίου 2020
Διαβάστε αναλυτικά το έργο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ 2015 - 2019
