Κάθε τέτοια εποχή, ο φαντασμαγορικού χαρακτήρα εμπορικής προώθησης διάκοσμος των μεγάλων αστικών κέντρων, ακόμα και των αναπτυσσόμενων μη «χριστιανικών» κρατών, επισκιάζει στη μέση συνείδηση την ουσία της εορτής, η οποία ουδόλως «εορταστική» είναι.
Η γέννηση του Ιησού είναι, στην πραγματικότητα, μια ιστορία εκτοπισμού συνεπεία της πολιτικής απόφασης του ρωμαιο-επιδοτούμενου Ηρώδου του Μεγάλου, ηγεμόνα της Γαλιλαίας, να οργανώσει τη νηπιοκτονία των αγοριών κάθε οικογένειας υπηκόων του προς διασφάλιση της γενεαλογικής συνέχειας της εξουσίας του. Είναι μια ιστορία εκτοπισμού, επίσης συνεπεία της πολιτικής απόφασης της ρωμαϊκής διοίκησης της Ιουδαίας να απογράψει, να «φακελώσει» έκαστο ενήλικο άρρενα Εβραίο στη γενέθλια πόλη του ώστε η φορομπηχτική πολιτική του καίσαρος Τιβέριου να παραγάγει άμεσα προσοδοφόρα αποτελέσματα στην επαρχία - προμαχώνα της Ρώμης.
Ο Ιησούς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, μια κερδοσκοπική και διεφθαρμένη πόλη, η οποία δεν έδειξε έλεος ούτε για την έφηβη έγκυο μητέρα Του. Γεννήθηκε στον δημόσιο αχυρώνα της πόλης, με πρώτα μωρουδιακά του δώρα τα μύρα των τριών σοφών περιηγητών Γκασπάρ, Μπαλτάζαρ και Μελχιόρ, ενός Σαρακηνού, ενός Άραβα και ενός Αιθίοπα.
Η ιστορία αυτού του εκτοπισμού έχει, όμως, και ένα απώτερο παραγωγικό αίτιο: την πατριαρχική κουλτούρα της Γαλιλαίας. Η Παναγιά μας, η Μαριάμ, η οποία ευαγγελίστηκε με τον κρίνο σε ηλικία δεκαπέντε ετών, απειλήθηκε με λιθοβολισμό από το «συνοικιακό συμβούλιο» με την κατηγορία της μοιχείας.
Ο χαωδώς πιο ώριμός της Ιωσήφ, ο προ πολλών ετών χηρεύσας μελαγχολικός ξυλουργός και εργολήπτης του ρωμαϊκού στρατού, επενέβη σε πείσμα των προκαταλήψεων της εποχής και άπλωσε τη ζεστή σκιά της προστασίας του στη Μαριάμ. Τη νυμφεύθηκε κατά το ιουδαϊκό εθιμοτυπικό και νομιμοποίησε τη γέννησή Του περιφρονώντας τους Πρεσβύτερους και τις μισαλλόδοξες πρακτικές εφαρμογής του Μωσαϊκού Νόμου. Ο τόπος πλέον δεν χωρούσε τον Ιωσήφ και τη νέα του οικογένεια. Άφησε λοιπόν νοικοκυριό και επιχείρηση και κίνησε για την Αίγυπτο μέχρις ότου κοπάσουν τα πράγματα στη Γαλιλαία.
Ο Ιησούς εγένετο ρακένδυτος και απεβίωσε ρακένδυτος. Εγένετο όμως και «διαφορετικός», με χαρίσματα μοναδικά για παιδί και μετέπειτα νέο της εποχής του, μιας εποχής παραδομένης στον ορθολογικό «τεχνοκρατισμό» της Ρώμης και στην τυπολατρική εφαρμογή του Νόμου, οπότε η πνευματική αναζήτηση φάνταζε από περιττή έως και εχθρική δι’ έκαστη εξουσία, ρωμαϊκή και αρχιερατική.
Σε έναν τόπο όπου οι χιτώνες δεν περίσσευαν ο σαγηνευτικός αυτός άνδρας πρότεινε ο έχων δύο να προσφέρει τον ένα στον μη έχοντα. Σε έναν τόπο όπου η άσκηση φυσικής βίας είχε λάβει διαστάσεις «πολιτισμικού» στοιχείου, ο λαμπερός αυτός άνδρας πρότεινε επισταμένως τη στρέψη και της έτερης σιαγόνος. Σε έναν τόπο όπου το δόγμα "οφθαλμός αντί οφθαλμού" είχε αναδειχθεί σε πραγμάτωση «κράτους δικαίου», ο μειλίχιος αυτός άνδρας πρότεινε εμφατικά στον δρόμο για τον δικαστή να επιδιώκεται η συμφιλίωση με τον αντίδικο.
Η ουσιαστική χειραφέτηση
Αυτός ο «διαφορετικός», με τα «σωτήρια» προκρίματα, παρότρυνε την πίστη στον εαυτό μας και στις «θεϊκές» του δυνατότητες. Παρότρυνε την ουσιαστική χειραφέτηση του ανθρώπου και της κοινότητας. Οι άνθρωποι που πιστεύουν στην εύρεση κοινού τόπου δεν έχουν ανάγκη τον δικαστή. Οι άνθρωποι που επιλέγουν συνειδητά το να μην ανταπαντούν με τη βία που οι ίδιοι υπέστησαν δεν έχουν ανάγκη τον αστυνόμο. Οι άνθρωποι οι οποίοι διανέμουν από το περίσσευμά τους μοιραία απομειώνουν την ισχύ της φορολογικής αρχής. Οι δε Πιστοί οι οποίοι επιλέγουν να τηρήσουν το πνεύμα του Νόμου, της Πίστης δεν έχουν την ανάγκη της αρχιερατικής καθοδήγησης.
Τα Χριστούγεννα με το άστρο της Βηθλεέμ φωτίζουν την ατραπό της ουσιαστικής απελευθέρωσης των κοινωνιών από κάθε τι που τις τηρεί καθηλωμένες και εσωστρεφείς, είτε πρόκειται για αλλοδαπό κατακτητή, είτε πρόκειται για εθνοτικές προκαταλήψεις οι οποίες έχουν στρεβλά επιβληθεί και διαιωνιστεί τάχα μου ως «παράδοση». Η βία, η μισαλλοδοξία, η κοινωνική απομόνωση, η αντεκδίκηση δεν νοείται να ανάγονται σε «παράδοση».
Η παράδοση αποσκοπεί στη διασφάλιση ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος για κάθε κοινωνία δίχως να χάνεται ο σύνδεσμος με το δημιουργικό της παρελθόν. Είθε λοιπόν η «παράδοση» των Χριστουγέννων, η οποία τιμάται και από μη χριστιανικούς λαούς, να μας θυμίζει ενίοτε να «στρέφουμε την έτερη σιαγόνα», «να τα βρίσκουμε με τον αντίδικο», «να προσφέρουμε από αυτό που μας περισσεύει». Δεν έχουν «εθνικότητα» αυτά τα προκρίματα, όπως δεν είχε ο ίδιος ο εισηγητής τους, ο Χριστός.
Καλές εορτές, με αγάπη στην ψυχή, λάμψη στο βλέμμα, με μέλλον δίχως προσφυγιά για κανένα παιδί! Γιατί κάθε παιδί είναι «χριστό» με μοναδικά χαρίσματα!
* Ο Δημήτρης Π. Κυριακαράκος είναι δικηγόρος, κάτοχος ΜΔΕ «Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική» Παντείου Πανεπιστημίου
