Ενθουσιώδης εμφανίστηκε χθες στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να ανανεώσουν -ακριβώς όπως το ζητούσαν- για πέντε χρόνια τη συμφωνία για τις βάσεις τους στην Ελλάδα, την ώρα που πλέον στρέφουν το ενδιαφέρον τους σε άλλες περιοχές του πλανήτη.
Στο πλάι του Αμερικανού ομολόγου του Άντονι Μπλίνκεν, που μίλησε για τις κοινές αξίες που ενώνουν τις δύο χώρες -που αγωνίζονται “για την ειρήνη, την ευημερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια”-, ο Δένδιας τον ευχαρίστησε για τις στρατιωτικές επενδύσεις που θα κάνουν οι Αμερικανοί στην Ελλάδα. Και στη συνέχεια υποστήριξε, μιλώντας σε Έλληνες δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον, ότι η συμφωνία κατοχυρώνει τα ελληνικά συμφέροντα, ότι “δημιουργεί μια ασπίδα προστασίας της χώρας μας”.
Θέλει, μάλιστα, να πιστεύει ότι η συμφωνία “δημιουργεί ένα κέλυφος κάτω από το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να επενδύσουν στην Ελλάδα, στη βελτίωση όχι μόνο των αμυντικών εγκαταστάσεων της χώρας, αλλά και επίσης μέσα σε ένα ευρύτερο και γενικότερο πλαίσιο συνεργασίας, το οποίο δημιουργείται και βελτιώνεται”.
Για τον Δένδια χθες ήταν “μια πολύ καλή μέρα για την πατρίδα μας”, όπως είπε. Την ίδια ώρα ο Μπλίνκεν δήλωνε ρουτινιάρικα όλα αυτά που θέλουν να ακούν οι ελληνικές κυβερνήσεις, από το πόσο σέβονται οι Αμερικανοί την ιστορία του λίκνου της δημοκρατίας, πόσο μας συγχαίρουν για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, πόσο σημαντική θεωρούν την ομογένεια, μέχρι και πόσο θαυμάζουν τον Γιάννη Αντετοκούνμπο.
Από τη σύγχρονη ελληνοαμερικανική συνεργασία αυτό που θέλησε να υπογραμμίσει ο Μπλίνκεν ήταν η προθυμία της Ελλάδας να φιλοξενήσει προσωρινά δικαστίνες και δικηγορίνες από το Αφγανιστάν με τις οικογένειές τους που είναι καθ’ οδόν προς τις ΗΠΑ -αλλά και η βοήθεια που προσέφεραν οι ΗΠΑ για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών του καλοκαιριού.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Τι είναι αυτό που τροποποιήθηκε στην αμυντική συμφωνία της Ελλάδας με τις ΗΠΑ; Πέρα από την αυξημένη διάρκεια της ανανέωσης, κατ’ αρχάς για πέντε χρόνια και στη συνέχεια επ’ αόριστον, που έγινε δεκτή για πρώτη φορά από ελληνική κυβέρνηση -και δη με την εκτίμηση ότι πρόκειται για εθνική επιτυχία, όπως έσπευσε να δηλώσει ο πρωθυπουργός-, συμφωνήθηκε να ενισχυθεί η αμερικανική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη (στρατόπεδο Γιαννούλη), στο Στεφανοβίκειο κοντά στον Βόλο (στρατόπεδο Γεωργούλα), στο πεδίο βολής Λιτοχώρου και στη Σούδα.
Η επιθυμία της ελληνικής πλευράς να παράσχει διευκολύνσεις στη Λήμνο, τη Ρόδο ή την Κάρπαθο δεν έγινε αποδεκτή, καθώς οι Αμερικανοί δεν ήθελαν τριβές με την Τουρκία, η οποία κάθε τρεις και λίγο απαιτεί την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ωστόσο, “η επιλογή στρατοπέδου κοντά στην Αλεξανδρούπολη και στον Ναύσταθμο της Σούδας, στη συνέχεια των γεγονότων του Έβρου, του τουρκολιβυκού μνημονίου και των προκλήσεων της Τουρκίας στις περιοχές αυτές, ενισχύει το αμερικανικό αποτύπωμα σε περιοχές καίριας σημασίας για τη χώρα μας”.
Πάντως, ο Δένδιας φρόντισε να επαναλάβει, χωρίς να γίνει ιδιαίτερα πειστικός, ότι η συμφωνία με τις ΗΠΑ, όπως και η προηγούμενη με τη Γαλλία, “δεν στρέφεται εναντίον οιουδήποτε”.
Η επιστολή Μπλίνκεν
Η ανανέωση της συμφωνίας συνοδεύτηκε από μια πολυπόθητη επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, με την οποία οι ΗΠΑ διακηρύσσουν την ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας, της ακεραιότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Στην επιστολή του ο Μπλίνκεν αναγνωρίζει τον ρόλο της Ελλάδας ως "περιφερειακού ηγέτη" και "πυλώνα σταθερότητας", υποδηλώνοντας έτσι -όπως το διαβάζουν στο υπουργείο Εξωτερικών- ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν η χώρα μας να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην περιοχή, τόσο με την προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των δυτικών Βαλκανίων όσο και ως παράγων σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Επιπλέον η επιστολή υπογραμμίζει τη δέσμευση των ΗΠΑ για την αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας από απειλές ή ένοπλη επίθεση, ενώ κάνει ρητή αναφορά στη δυνατότητα ανάπτυξης αμερικανικών δυνάμεων σε ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης.
Αυτό η Αθήνα το ερμηνεύει ως επιβεβαίωση από την αμερικανική πλευρά της de facto άσκησης πλήρους κυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά της και της δυνατότητας στρατιωτικοποίησής τους.
Μηδαμινό αντιστάθμισμα
Τον ενθουσιασμό της κυβέρνησης για την πενταετή και στη συνέχεια επ’ αόριστον ανανέωση της αμυντικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ δεν τη συμμερίζεται η αξιωματική αντιπολίτευση. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει με ανακοίνωσή του τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι με τη σημερινή υπογραφή του “γίνεται ο πρώτος πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης που εκχωρεί επ' αόριστον στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε ελληνικό έδαφος”.
Επισημαίνει δε το πόσο εσφαλμένη είναι η υπερηφάνεια με την οποία ανακοίνωσε ο Μητσοτάκης ότι η συμπερίληψη στρατιωτικής εγκατάστασης στην Αλεξανδρούπολη παρέχει "δυνατότητα ταχείας μεταφοράς και στάθμευσης αμερικανικών δυνάμεων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία". Κι αυτό διότι έτσι βάζει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή επικίνδυνων εντάσεων στη Μαύρη Θάλασσα.
Όσο για τις αναφορές των ΗΠΑ στον σεβασμό της κυριαρχίας της χώρας, ως αντιστάθμισμα σε αυτές τις σοβαρότατες παραχωρήσεις, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τις χαρακτηρίζει γενικόλογες αναφορές και εξηγεί: “Δεν εξασφαλίζεται καμία συγκεκριμένη αμερικανική παρουσία, εμπλοκή ή δέσμευση για τη στήριξη αυτής της κυριαρχίας απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα, ιδίως στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο”.
Καταλήγοντας, ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζει ότι η ελληνοαμερικανική συμφωνία του Κ. Μητσοτάκη ταιριάζει γάντι στο νέο του δόγμα, αυτό του προβλέψιμου συμμάχου, και της "Ελλάδας - προκεχωρημένου δυτικού φυλακίου", αλλά δεν ταιριάζει ανάμεσα σε δύο ισότιμους εταίρους και σε μια Ελλάδα με ανεξαρτησία, αξιοπρέπεια και εθνική κυριαρχία.
