Live τώρα    
12°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
12 °C
10.6°C12.9°C
2 BF 83%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
11 °C
9.9°C11.6°C
1 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
11.0°C13.8°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
14 °C
13.6°C13.8°C
2 BF 87%
ΛΑΡΙΣΑ
Αραιές νεφώσεις
10 °C
10.1°C10.2°C
1 BF 84%
Ερωτήματα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ερωτήματα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις

ΜΠΑΙΝΤΕΝ
Η νέα πολιτική της διακυβέρνησης Μπάιντεν δεν σημαίνει καθόλου ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να αντικαταστήσουν την Τουρκία ως βασικό παράγοντα της αμερικανικής στρατηγικής στη Μέση Ανατολή και την ανατ. Μεσόγειο
ΑΝΑΛΥΣΗ

Το πρώτο ερώτημα αφορά τα θέματα προς συζήτηση / διαπραγμάτευση με την Τουρκία. Οι ελληνικές κυβερνήσεις, με την εξαίρεση αυτής του Κ. Σημίτη, διακηρύσσουν ότι η μοναδική διαφορά προς διευθέτηση είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών. Για να γίνει όμως αυτή η οριοθέτηση θα πρέπει να συμφωνήσουμε τη γραμμή εκκίνησης που είναι το τέλος της αιγιαλίτιδας ζώνης, η οποία σήμερα είναι έξι ναυτικά μίλια. Και εδώ ρωτούμε: από ποιο σημείο θα ξεκινήσει το μέτρημα; Από τα έξι μίλια που έχουμε σήμερα, από τα δώδεκα μίλια που δικαιούμαστε σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας ή από κάποιο ενδιάμεσο σημείο που θα είναι προϊόν διαπραγμάτευσης; Το ίδιο ισχύει με τις γραμμές «κλεισίματος» των κόλπων. Αν δεν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, τότε η συμμετοχή μας στις διερευνητικές ή άλλες συνομιλίες είναι απλώς μια άσκηση επί ματαίω.

Το δεύτερο ερώτημα αφορά το πλαίσιο, στο οποίο θέλουμε να αναζητήσουμε λύσεις στις διενέξεις μας με την Τουρκία. Μέχρι και τη δεκαετία του 1980 το πλαίσιο αυτό ήταν η τριγωνική σχέση Αθήνας – Άγκυρας - Ουάσιγκτον, στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές αυτής του 2000 το πλαίσιο μεταφέρθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθιστώντας τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό ευρωπαϊκά προβλήματα. Ανεξάρτητα από τις δυνατότητες και τους περιορισμούς τους, τα δύο αυτά πλαίσια ήταν σαφή, τόσο στους στόχους όσο και στους συνομιλητές της χώρας μας. Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 το πλαίσιο είναι ασαφές. Οι ελληνικές κυβερνήσεις αναζητούν μοχλούς πίεσης της Τουρκίας στο Τελ Αβίβ, στο Κάιρο, στο Ριάντ ή στο Αμπού Ντάμπι. Δηλαδή επιθυμούν, αν το καλοσκεφτεί κανείς, να αναζητήσουν λύσεις στις ελληνοτουρκικές διενέξεις σε ένα μεσανατολικό πλαίσιο. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς επί μακρόν για το πόσο ναρκοθετημένο είναι ένα τέτοιο πλαίσιο, μιας και οι παίκτες είναι συνηθισμένοι να μην παίζουν με κανόνες και να αλλάζουν συμμαχίες με μόνο κριτήριο την ωμή ισχύ και την επιβίωση των καθεστώτων. Μήπως λοιπόν θα πρέπει να αναζητήσουμε ένα διαφορετικό πλαίσιο με μια νέα στρατηγική για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και μια ενεργητική πολιτική στα Βαλκάνια;

Το τρίτο ερώτημα συνδέεται με το προηγούμενο και αφορά τις ελληνικές προσδοκίες (ελλαδικές και κυπριακές) για εύρεση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα και η Λευκωσία στήριξαν μια στρατηγική περιφερειακών συμμαχιών σε αυτές τις προσδοκίες. Τελικά όμως τα κοιτάσματα δεν είναι τα αναμενόμενα και η εκμετάλλευσή τους συμπίπτει με μια νέα εποχή, που χαρακτηρίζεται, από τη μια πλευρά, από αφθονία στην παγκόσμια προσφορά και, από την άλλη, από την πολιτική των δυτικών κυρίως κρατών να μειώσουν δραστικά την ενεργειακή τους εξάρτηση από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Μήπως είναι η ώρα να αφήσουμε κατά μέρος τα απατηλά όνειρα για ενεργειακούς θησαυρούς και να προχωρήσουμε σε σοβαρές περιφερειακές πρωτοβουλίες για μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης του θαλάσσιου και ναυτιλιακού τομέα στην ανατ. Μεσόγειο; Μια ολοκληρωμένη δηλαδή θαλάσσια πολιτική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη για όλες τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.

Τέλος, η αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας από τον Αμερικανό Πρόεδρο είναι σαφές μήνυμα προς την ερντογανική Τουρκία ότι η νέα διακυβέρνηση δεν αρκείται να παρακολουθεί τις τακτικές κινήσεις του Τούρκου Προέδρου, ακόμη κι αν αυτές είναι υποστηρικτικές της αμερικανικής πολιτικής, όπως στο ζήτημα της Ουκρανίας. Ζητεί την πλήρη και χωρίς όρους επάνοδο της Τουρκίας στη δυτική τάξη ασφάλειας. Πάντως θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η νέα πολιτική της διακυβέρνησης Μπάιντεν δεν σημαίνει καθόλου πως οι ΗΠΑ επιθυμούν να αντικαταστήσουν την Τουρκία ως βασικό παράγοντα της αμερικανικής στρατηγικής στη Μέση Ανατολή και την ανατ. Μεσόγειο.

* Ο Σωτήρης Ρούσσος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, www.cemmis.edu.gr

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL