Αν για τους σημερινούς εργαζόμενους άνω των 50 ετών οι συντάξιμες αποδοχές που θα λάβουν στο μακρινό τέλος του εργασιακού τους βίου και σε ηλικία άνω των 70 ετών δεν θα επαρκούν για να επιβιώσουν, για τις νεότερες γενιές, τους millennials και την Generation Z, είναι πολύ πιθανό να μην υπάρχουν καν συντάξεις.
Δεν είναι καθόλου ακραίο το σενάριο οι νεότερες γενιές, όταν έρθει η ώρα της συνταξιοδότησης, να περιοριστούν σε ένα είδος επιδόματος που στην καλύτερη περίπτωση θα χορηγούν σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες οι κρατικοί υπολογισμοί. Γιατί μπορεί να μην υπάρχει ούτε και αυτό το επίδομα, αντί της δραστικά μειωμένης σύνταξης που θα λάβουν οι σημερινοί 50ρηδες στα βαθιά τους γεράματα. Και ο λόγος δεν είναι άλλος από την πλήρη απόσυρση του κράτους από το ασφαλιστικό σύστημα και τη χρηματοδότηση των συντάξεων τα επόμενα χρόνια. Αυτό το σοβαρό ενδεχόμενο περιγράφει με ωμότητα ο διευθύνων σύμβουλος της BlackRock Λάρι Φινκ, προειδοποιώντας για επικείμενη συνταξιοδοτική κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία θα περάσει αστραπιαία και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, βάζοντας τέλος ακόμα και στα υπολείμματα κοινωνικού κράτους που έχουν απομείνει.
Επενδύστε στις κεφαλαιαγορές
Η συνταγή για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης είναι γνωστή. Ο διευθύνων σύμβουλος καλεί τους λεγόμενους baby boomers (που γεννήθηκαν μεταξύ 1946 και 1964) να βοηθήσουν τις νεότερες γενιές να αρχίσουν να... αποταμιεύουν αρκετά ώστε να έχουν ένα αξιοπρεπές μέλλον όταν γεράσουν.
Δηλαδή καλεί πατεράδες και παππούδες να συμβάλλουν με επενδύσεις στις κεφαλαιαγορές για να σώσουν από τη βέβαιη φτώχεια που περιμένει τις νέες γενιές αν δεν έχουν ιδίους πόρους στα βαθιά γηρατειά τους. Επικαλούμενος το γνωστό πρόβλημα του δημογραφικού, ο Φινκ παροτρύνει τους ηγέτες των επιχειρήσεων και τους πολιτικούς να κάνουν «μια οργανωμένη προσπάθεια και στο υψηλότερο επίπεδο» για το συνταξιοδοτικό πρόβλημα των νέων «για να μην απογοητευτούν από τον καπιταλισμό και την πολιτική τα επόμενα χρόνια», χρεώνοντας στους επενδυτές baby boomers την ευθύνη για την κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων και των μελλοντικών συντάξεων. «Δεν είναι περίεργο που οι νεότερες γενιές, οι millennials και η Generation Z, είναι τόσο ανήσυχες για το μέλλον τους» γράφει ο Λάρι Φινκ σε επιστολή προς τους επενδυτές της BlackRock. «Οι νέοι πιστεύουν ότι η γενιά μου -οι baby boomers- έχει επικεντρωθεί στη δική της οικονομική ευημερία σε βάρος των επόμενων γενιών που ακολουθούν. Και στην περίπτωση της συνταξιοδότησης, έχουν δίκιο» σημειώνει το αφεντικό της BlackRock, προτείνοντας ως μόνη συνταγή την αποταμίευση. Και ποια είναι η λύση; Οι κεφαλαιαγορές, λέει ο Φινκ, «εφόσον οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες βοηθούν τους ανθρώπους να επενδύουν».
Κίνδυνος φτώχειας και αποκλεισμού
Αυτό που περιγράφει ως βεβαιότητα αλλά και μονόδρομο για την επιβίωση των επόμενων γενιών ο Φινκ δεν συνδέεται μόνο με τη σταδιακή απόσυρση της εγγύησης των κρατών από τα ασφαλιστικά συστήματα και τις μελλοντικές συντάξεων. Αλλά και με την πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και των χαμηλών μισθών που επιφυλάσσουν οι επιχειρήσεις για τους νέους. Ειδικότερα, στην Ε.Ε. περισσότεροι από 1 στους 4 νέους αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Η ανεργία των νέων είναι πολλές φορές υπερδιπλάσια από το συνολικό ποσοστό, καθώς η μετάβαση από την εκπαίδευση στην απασχόληση έχει γίνει όλο και πιο δύσκολη. «Η επικράτηση μορφών επισφαλούς και ευέλικτης εργασίας και χαμηλών μισθών σημαίνει ότι πολλοί νέοι δεν μπορούν να αποταμιεύσουν. Συχνά αδυνατούν να συμμετάσχουν σε ανταποδοτικά συνταξιοδοτικά συστήματα ή να εγγραφούν σε συνταξιοδοτικά συστήματα ως τις αρχές της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους» σημειώνει το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας, προτείνοντας «όλες οι εργασιακές εμπειρίες -συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης και της μαθητείας- να υπολογίζονται στον χρόνο εργασίας για συνταξιοδοτικά δικαιώματα».
Γενιά χωρίς σύνταξη
Οι νέοι εργαζόμενοι στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. και ιδίως όσοι αναζητούν εργασία ανησυχούν για το μέλλον τους, σύμφωνα με την έρευνα «Bridging the future» της Ομοσπονδίας Βελγικών Επιχειρήσεων (FEB). Σχεδόν οι μισοί νέοι πιστεύουν ότι οι νόμιμες συντάξεις που επί του παρόντος εγγυάται το κράτος δεν θα χρηματοδοτούνται πλέον όταν φτάσει η ώρα της συνταξιοδότησή τους, σύμφωνα με την έρευνα. Θα είναι η λεγόμενη «No Pension Generation» - γενιά χωρίς σύνταξη. Επιπλέον, το 67% των νέων που ερωτήθηκαν αναμένουν ότι θα πρέπει να εργαστούν πέρα από την ελάχιστη ηλικία συνταξιοδότησης, που ορίζεται στα 67 έτη, από το 2030.
