Αρνητική εμφανίζεται η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας απέναντι στα μέτρα που προτείνει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) επιχειρώντας να θέσει όρους και κανόνες ιδίως στον γρίφο των υψηλών ρητρών που χρεώνουν οι προμηθευτές ρεύματος, μετακυλίοντας όλες τις επισφάλειες της χονδρεμπορικής στη λιανική και επιβαρύνοντας περαιτέρω τους καταναλωτές.
Στα βασικά ζητήματα που έχει θέσει η ΡΑΕ, δηλαδή της παροχής κυμαινόμενου τιμολογίου με ευκρινές όριο προσαύξησης (ρήτρα) της χρέωσης προμήθειας (π.χ. ±30%), της κατάργησης του παγίου σε όλους τους λογαριασμούς, της απαγόρευσης επιβολής χρέωσης ρήτρας αποχώρησης στους καταναλωτές με κυμαινόμενα τιμολόγια, της διατήρησης μόνο της αναλογικής χρέωσης και των ορίων διακύμανσης επί αυτής για λόγους διαφάνειας και της δωρεάν λήψης λογαριασμού κατανάλωσης, κατά τη σχετική διαβούλευση, που έληξε πρόσφατα, οι προμηθευτές, μεταξύ των οποίων και η ΔΕΗ, διατυπώνουν τη διαφωνία τους, σε αντίθεση με τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές και τις καταναλωτικές οργανώσεις.
Ιδιαίτερα η ύπαρξη ορίων προσαύξησης στη χρέωση προμήθειας παρουσιάζεται από τους προμηθευτές μάλλον ως κόκκινη γραμμή, καθώς ισχυρίζονται ότι μια αναγκαστική ομογενοποίηση τιμών και προσφορών μέσω ρύθμισης θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, επιβάλλοντας περιορισμούς στην εμπορική πολιτική και την επιχειρηματική τους ελευθερία αλλά και στη βιωσιμότητά τους (ζημιές).
Αντιρρήσεις διατυπώνονται και για τους επιμέρους δείκτες που χρησιμοποιούν οι προμηθευτείς για τη διαμόρφωση των ρητρών αναπροσαρμογής που προσφέρουν, υποστηρίζοντας ότι δεν δικαιολογείται η θέσπιση περιορισμών ως προς επιτρεπτούς και επιλέξιμους δείκτες, εφόσον ο δείκτης που επιλέγει κάθε προμηθευτής σχετίζεται πραγματικά με το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και παρουσιάζεται στον καταναλωτή με ευκρινή και απλό τρόπο.
Θυμίζουμε ότι η ΡΑΕ συμπεραίνει πως η διαμόρφωση του εύρους της "περιοχής ασφαλείας" βάσει τιμών που συντείνουν σε μια τακτική ενεργοποίηση της ρήτρας αναπροσαρμογής "προσεγγίζει καταχρηστικές παραπλανητικές τακτικές".
Οι προμηθευτές τάσσονται κατά και της απαγόρευσης επιβολής ρήτρας αποχώρησης στα κυμαινόμενα τιμολόγια θεωρώντας ότι θα οδηγούσε σε αύξηση του κινδύνου μη ανάκτησης του κόστους προσέλκυσης νέων πελατών αλλά θα είχε και δυσμενείς επιπτώσεις για όλους τους καταναλωτές, με επιμερισμό των σχετικών δαπανών σε όλους, ενώ υποστηρίζεται ότι επιτρέπουν τη δημιουργία ελκυστικότερων προσφορών... Δεν θεωρούν επίσης σκόπιμη την ύπαρξη μεθοδολογίας για την τυποποίηση του κόστους κάθε προμηθευτή, σε περίπτωση πρόωρης λήξης σύμβασης προμήθειας.
Αντιστοίχως αρνητικοί εμφανίζονται και ως προς την κατάργηση του παγίου, που χαρακτηρίζεται βασικό συστατικό της εμπορικής τιμολογιακής πολιτικής τους το οποίο δεν μπορεί να επιδέχεται παρεμβάσεων, ενώ σημειώνεται ότι το πάγιο χρησιμεύει “πρωτίστως για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων των προμηθευτών”.
Είναι ενδεικτικό ότι οι προμηθευτές συμφωνούν μόνο στην ενίσχυση της διαφάνειας μέσω της βελτίωσης της ενημέρωσης προς τους καταναλωτές, θέτοντας ωστόσο και πάλι συγκεκριμένους όρους, ενώ απευθύνουν... συστάσεις για καλύτερο έλεγχο της αγοράς από τη ΡΑΕ και ενίσχυση του εργαλείου σύγκρισης τιμών που επίσης διαχειρίζεται η Αρχή...
Στον αντίποδα, η ΕΒΙΚΕΝ (βιομηχανικοί καταναλωτές) συμφωνεί με τις προτάσεις και υποστηρίζει συνολικά την παρέμβαση της ΡΑΕ, κάνοντας λόγο για “μια ουδόλως ανταγωνιστική αγορά προμήθειας με χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου”. Και η καταναλωτική οργάνωση ΕΚΠΟΙΖΩ επικροτεί τις τροποποιήσεις που εισηγείται η Αρχή σημειώνοντας ότι από τις καταγγελίες καταναλωτών και τις έρευνες που έχει διενεργήσει έχει διαπιστώσει ότι η αγορά ενέργειας δεν λειτουργεί προς όφελος των καταναλωτών και εμφανίζει σοβαρές δυσλειτουργίες και στρεβλώσεις.
Στην Ε.Ε. οι υψηλές τιμές ηλεκτρισμού
Η ελληνική κυβέρνηση περιορίζεται στην άγρα πόρων χωρίς κανένα άλλο μέτρο, ούτε καν ρυθμιστικό, για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού
Μέτωπα φαίνεται πως δημιουργούνται εν μέσω ακραία υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε., με την Κομισιόν μέχρι στιγμής “να παρακολουθεί στενά” και να επιβεβαιώνει την πίστη της στην ενεργειακή αποδοτικότητα και τις ΑΠΕ, για μακροπρόθεσμη πάντως αποκλιμάκωση τιμών, και κράτη - μέλη (του Νότου) να καταθέτουν προτάσεις στην Κομισιόν, περισσότερο ή λιγότερο εμβριθείς, για ενωσιακή αντιμετώπιση του ζητήματος.
Στο πλαίσιο του άτυπου Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας που ξεκίνησε χθες στη Σλοβενία, ο Κ. Σκρέκας κατέθεσε πρόταση για τη σύσταση ενός Μεταβατικού Ταμείου Αντιστάθμισης, που θα αντλεί έσοδα από τις δημοπρασίες του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS), που θα μπορεί να χρηματοδοτείται και από τις δημοπρασίες μελλοντικών δικαιωμάτων εκπομπών.
Κατά το ΥΠΕΝ, εκτιμάται ότι για την αποτελεσματική στήριξη των Ευρωπαίων πολιτών για τη χειμερινή περίοδο 2021-2022 θα απαιτηθεί ποσό από 5 έως 8 δισ. ευρώ. Οι πόροι του μηχανισμού θα κατανέμονται στα κράτη - μέλη αναλογικά, λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και το ΑΕΠ της κάθε χώρας.
Ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται μόνο σε έκτακτες περιστάσεις μεγάλης ανόδου του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Σημειώνεται δε ότι η διενέργεια δημοπρασιών για μελλοντικά δικαιώματα εκπομπών θα μπορούσε να αποτελέσει και έναν τρόπο μείωσης της έκθεσης των επιχειρήσεων από την αύξηση του κόστους των ρύπων τα επόμενα έτη.
Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση περιορίζεται στην άγρα πόρων χωρίς κανένα άλλο μέτρο, ούτε καν ρυθμιστικό, για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς τα 150 εκατ. που ανακοίνωσε πρόσφατα δεν φτάνουν και αναζητούνται επιπλέον κονδύλια.
Ισπανία: Πρέπει να παρέμβει η Κομισιόν
Στο μεταξύ αντιδράσεις προκαλούν τα μέτρα που ήδη έχει λάβει η Ισπανία, σε πλήρη εναρμόνιση με το ενωσιακό δίκαιο, αλλά και οι πιο ενδελεχείς προτάσεις που υπέβαλε χθες στην Κομισιόν, ενώ παρέμβαση φέρεται να έχει καταθέσει και η Ιταλία.
Σύμφωνα με πληροφορίες η Ισπανία, απευθυνόμενη στην Κομισιόν, καθιστά σαφές ότι τα τρέχοντα επίπεδα των τιμών ηλεκτρισμού δεν αποτελούν εθνικό ζήτημα των κρατών - μελών, αλλά έχουν παράλληλα ευρωπαϊκή διάσταση απειλώντας τις πρωτοβουλίες για τη μείωση του άνθρακα.
Η Κομισιόν, προσθέτει, πρέπει να αναπτύξει κατευθυντήριες γραμμές που θα επιτρέπουν στα κράτη - μέλη να αντιδρούν ανάλογα κατά τη διάρκεια περιόδων με δραματική πίεση των αγορών.
Επίσης αναφέρεται στην ανάγκη μεταρρύθμισης της χονδρεμπορικής αγοράς προκειμένου να μεταφερθούν τα οφέλη από τις φθηνότερες τεχνολογίες ΑΠΕ στους καταναλωτές, ενώ τονίζει ότι πρέπει να υιοθετηθούν μέτρα για την αποφυγή της κερδοσκοπίας στις αγορές δικαιωμάτων ρύπων.
Τέλος, προτείνει να συσταθεί μια κεντρική ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την αγορά φυσικού αερίου διευκολύνοντας τη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων αερίου.
Τα μέτρα της Μαδρίτης
Η ισπανική κυβέρνηση, εκτός της μείωσης φόρων και τελών έως το τέλος του έτους και των μέτρων προστασίας των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, υιοθέτησε και ένα σύστημα κεντρικών δημοπρασιών ενέργειας, στο οποίο οι τέσσερις κυρίαρχοι “παίκτες” της αγοράς ηλεκτρισμού θα πρέπει να προσφέρουν 6% της παραγωγής τους σε οριακή τιμή (παραγωγής, όχι αγοράς) σε μικρούς προμηθευτές και μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ρευστότητας.
Κύκλοι της ελληνικής βιομηχανίας συντάσσονται με το τελευταίο αυτό μέτρο των Ισπανών, που μπορεί να λειτουργήσει θετικά στη μείωση του κόστους ενέργειας.
Πρόκειται για κρίσιμο θέμα τόσο για τις βιομηχανίες -που ωστόσο έχουν τη φιλελεύθερη... διέξοδο να προσαρμοστούν μετακυλίοντας και το υψηλό ενεργειακό κόστος στις τιμές των προϊόντων τους και επομένως στους καταναλωτές- όσο και για τους μικρούς προμηθευτές, των οποίων η βιωσιμότητα απειλείται πλέον σοβαρά, με παράγοντες της αγοράς να μιλούν μέχρι και για “κανόνια” αν συνεχιστεί η δραματική έλλειψη ρευστότητας.
