Σε επίπεδο τίτλων και γενικών στόχων, που ούτε αιτιολογούνται επαρκώς ούτε εξειδικεύονται ή ποσοτικοποιούνται, και χωρίς σύνδεση με την κοινωνία εξαντλείται το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και σε σχέση με τον ενεργειακό τομέα, που, κατά τα άλλα, βρίσκεται στο κέντρο της “πράσινης” μετάβασης, ενώ δεν φαίνεται να προχωρούν κάποια από τα κυβερνητικά σχέδια.
Στις ενδεικτικές δράσεις που αναφέρονται για τη μετάβαση στο νέο ενεργειακό μοντέλο χαμηλού άνθρακα περιλαμβάνονται η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, έργο ύψους σχεδόν 1 εκατ. που θα εκπονήσει ο υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΔΔΗΕ, και η διασύνδεση του δικτύου με τα νησιά, η ενίσχυση της χωρητικότητας του δικτύου, ώστε να επιτραπεί η διείσδυση περισσότερων ΑΠΕ, και η δημιουργία υποδομών αποθήκευσης ενέργειας, έργα που ήδη “τρέχει” ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος είναι ο επόμενος στη “λίστα” των ιδιωτικοποιήσεων της κυβέρνησης.
Στο ταμείο ανάκαμψης, ως γνωστόν, επιδιώκεται να συμπεριληφθεί και η οικονομική ενίσχυση του Ειδικού Λογαριαμού ΑΠΕ (μέσω του οποίου πληρώνονται οι παραγωγοί ΑΠΕ), με περίπου 200 εκατ., ο οποίος κατέστη ελλειμματικός, αν και παρελήφθη πλεονασματικός, και για τη βιωσιμότητα του οποίου επιβαρύνθηκαν, μεταξύ άλλων, και οι καταναλωτές.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, την οποία επέτεινε η υγειονομική κρίση. Σύμφωνα με τις προτάσεις της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ) επί των στρατηγικών κατευθύνσεων του Σχεδίου, είναι αναγκαία η υιοθέτηση μιας οριζόντιας Εθνικής Στρατηγικής Πρόληψης και Καταπολέμησης της Ενεργειακής Φτώχειας με τη συμμετοχή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Απολιγνιτοποίηση και αέριο
Εκτός των κυβερνητικών σχεδίων φαίνεται ότι έχουν βρεθεί οι χρηματοδοτήσεις που αφορούν τη βίαιη απολιγνιτοποίηση και τις επιπτώσεις της στη Δ. Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη αλλά και η ευρεία χρήση φυσικού αερίου.
Έτσι, αν και αναφέρεται ότι προωθείται και ο “εθνικός στόχος της Ελλάδας για πλήρη απολιγνιτοποίηση έως το 2028 και σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων” μαζί με μέτρα κοινωνικοοικονομικής και περιβαλλοντικής αποκατάστασης, για τις πληττόμενες περιοχές, ωστόσο σε τοποθετήσεις στη διαβούλευση σε σχέση με τη θέρμανση, τη χρήση πράσινου υδρογόνου και την ανάγκη να διοχετευθεί στη δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών της χώρας μεγάλο μέρος των πόρων του ταμείου ανάκαμψης, η απάντηση παραπέμπει στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και μόνο. Όπως σημειώνεται, “μόνο συμπληρωματικά και κατ’ εξαίρεση είναι πιθανό να περιληφθούν σχετικές επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας” - αν και είναι εμπροσθοβαρής χρονικά (πρακτικά ολοκληρώνεται το 2023).
Επίσης ενδεικτική της ενεργειακής πολιτικής που πριμοδοτεί η κυβέρνηση για εισαγόμενο φυσικό αέριο παντού, αν και ορυκτό καύσιμο με ημερομηνία λήξης, είναι η απάντηση που δίνεται για την επέκταση των δικτύων αερίου: “Το φυσικό αέριο μόνο κατ’ εξαίρεση είναι πιθανό να περιληφθεί στις επιλέξιμες επενδύσεις καθώς εκφράζονται σοβαροί προβληματισμοί από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών για την προώθηση των σχετικών επενδύσεων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η σχετική συζήτηση δεν έχει προς το παρόν ολοκληρωθεί”.
Εξοικονόμηση
Πάντως ιδιαίτερα... γενναίες είναι οι αναφορές για την ενεργειακή αποδοτικότητα και τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας στον κτηριακό τομέα, καθώς περιλαμβάνονται “επενδύσεις που στοχεύουν στην ανακαίνιση των υφιστάμενων κτηρίων, συμπεριλαμβανομένων κατοικιών, εμπορικών, βιομηχανικών και δημόσιων κτηρίων καθώς και κοινωνικών υποδομών”.
Για δε τα κτήρια του Δημοσίου, με αφορμή την αναβάθμιση των υποδομών Υγείας που τίθεται στη διαβούλευση, επαναλαμβάνεται η εκπεφρασμένη βούληση για... αξιοποίηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων ενεργειακών υπηρεσιών. Έτσι προβλέπεται ένα ποσοστό επιδότησης προς τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης για την προώθηση των σχετικών προγραμμάτων και πληρωμή των υπολοίπων επενδύσεων, που θα πραγματοποιούνται με ιδιωτικούς πόρους, από τη διαφορά που θα προκύπτει από την εξοικονόμηση ενέργειας.
