Live τώρα    
14°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.2°C14.6°C
2 BF 77%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
7 °C
6.0°C9.1°C
4 BF 91%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
12 °C
11.6°C13.0°C
2 BF 70%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
13.0°C14.8°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αραιές νεφώσεις
11 °C
10.9°C10.9°C
4 BF 87%
Κυβέρνηση ΝΔ / Ελληνική ιθαγένεια για μη γαλαζοαίματους
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κυβέρνηση ΝΔ / Ελληνική ιθαγένεια για μη γαλαζοαίματους

135324838.jpg

Η κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας στάθηκε η αφορμή για να επανέλθει στο προσκήνιο ένας ευρύτερος κοινωνικός διάλογος για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν χιλιάδες μετανάστες να αποκτήσουν -αν τα καταφέρουν…- την ελληνική ιθαγένεια. Άνθρωποι που έχουν περάσει ένα σημαντικό μέρος της ζωής τους στην Ελλάδα και είναι πλήρως ενταγμένοι στην ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζονται σαν ξένοι στη χώρα που αισθάνονται πως ανήκουν. Μετανάστριες μοιράζονται με την ΑΥΓΗ της Κυριακής τις ιστορίες τους και μιλούν για την αυστηροποίηση του πλαισίου τα τελευταία χρόνια καθώς και για τις συνέπειες που έχει αυτή η συνθήκη στη ζωή τους.

Το 2021 επήλθαν κρίσιμες και εκτεταμένες αλλαγές στο καθεστώς πολιτογράφησης, μετά τον Νόμο 4735/2020 και μια σειρά ακόλουθων τροπολογιών και εγκυκλίων που ύψωσαν τείχη σε μετανάστες που είχαν βάσιμες προσδοκίες να πολιτογραφηθούν. Η πρώτη παράμετρος αφορά την εισαγωγή αυστηρών εισοδηματικών κριτηρίων (που δεν περιλαμβάνονταν στον νόμο, αλλά προέκυψαν μέσω Υπουργικής Απόφασης, με αναδρομική ισχύ μάλιστα), καθώς ορίζεται η σταθερή εργασία ως κριτήριο οικονομικής ένταξης, με το ελάχιστο επαρκές εισόδημα να υπολογίζεται στο ύψος του κατώτατου μισθού για 3,5 ή 7 έτη, ανάλογα με το καθεστώς διαμονής που είχαν κατά την αίτηση. Επιπλέον, έκτοτε εφαρμόζεται σύστημα γραπτών εξετάσεων για την απόκτηση του Πιστοποιητικού Επάρκειας Γνώσεων για Πολιτογράφηση (ΠΕΓΠ), με εξεζητημένη Τράπεζα Θεμάτων, στα οποία ακόμη και επιστήμονες είναι αμφίβολο αν θα απαντούσαν σωστά.

«Πρώτη φορά στη ζωή μου νιώθω ξένη στην Ελλάδα»

Η ιστορία της Lale Alatli έχει λάβει δημοσιότητα και αποτελεί μια πολύ χαρακτηριστική περίπτωση άρνησης πολιτογράφησης. Ζει στη Θεσσαλονίκη εδώ και είκοσι χρόνια, έχει κάνει σπουδές (και) στη χώρα μας, είναι δασκάλα, συγγραφέας, μεταφράστρια, διερμηνέας, με πλούσια κινηματική και κοινωνική δράση. Η αίτησή της για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας έγινε το 2017 και χρειάστηκε να περάσουν πεντέμισι χρόνια για την έκδοση της απόφασης, η οποία ήταν απορριπτική εξαιτίας των οικονομικών κριτηρίων που θέσπιζε το νέο πλαίσιο.

«Πώς γίνεται μια Υπουργική Απόφαση να υπερτερεί του νόμου;» διερωτάται εύλογα μιλώντας στην ΑΥΓΗ της Κυριακής και επισημαίνει επιπλέον το προβληματικό στοιχείο της αναδρομικότητας στην εφαρμογή της Υπουργικής Απόφασης. «Αν ήξερα ότι αυτά είναι τα κριτήρια, δεν θα είχα κάνει την αίτηση και δεν θα είχα πληρώσει 700 ευρώ παράβολο» σημειώνει και επισημαίνει ότι πλέον υπερτερεί το οικονομικό σκέλος και αγνοούνται οι υπόλοιπες προϋποθέσεις, τη στιγμή που ακόμη και πολλοί Έλληνες θα δυσκολεύονταν να ικανοποιήσουν τα κριτήρια που τέθηκαν με δεδομένη την κατάσταση της οικονομίας. Μετά την απορριπτική αίτηση πολιτογράφησης, για την οποία έκανε αίτηση θεραπείας που επίσης απορρίφθηκε, πλέον έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου η υπόθεση εκκρεμεί.

Αραγε τι ελπίδα έχουν άλλοι άνθρωποι, με ενδεχομένως λιγότερα προσόντα, να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια αν δεν μπορεί η Lale Alatli; «Νομίζω πως δεν θα δώσουν σε κανέναν. Αυτό θέλουν οι νόμοι που έχουν φτιάξει πλέον» σημειώνει και συνηγορεί ότι πρόκειται για μια πολιτική επιλογή να τίθενται εμπόδια ώστε να απορρίπτονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι. «Νιώθω άστεγη. Και όχι άστεγη σε έναν δρόμο, αλλά σε όλον τον πλανήτη» αναφέρει και σημειώνει ότι προέρχεται από μια χώρα που δεν της έδωσε ποτέ μια αίσθηση ασφάλειας και πλέον, με τη στάση του ελληνικού κράτους, αισθάνεται διπλή ανασφάλεια. «Είναι πολύ κρίμα, γιατί η προσέγγιση είναι πολύ ξενοφοβική για μια χώρα που είναι πολύ φιλόξενη στην καθημερινότητα» σημειώνει. «Από τότε που ξεκίνησα αυτή η περιπέτεια, άρχισα να νιώθω ξένη για πρώτη φορά στη ζωή μου εδώ. Ξένη για το κράτος, όχι για τον κόσμο» προσθέτει και αναφέρεται στο τεράστιο κύμα στήριξης και συμπαράστασης προς το πρόσωπό της. «Μπορεί η υπόθεση να με έχει δυσκολέψει σε πρακτικό επίπεδο, να με έχει αρρωστήσει ψυχολογικά και σωματικά, αλλά ταυτόχρονα ήταν μια ευκαιρία να μάθω ότι όντως υπάρχουν αυτή η αλληλεγγύη, αυτή η αγάπη και προς εμένα και προς το θέμα, γιατί είναι χιλιάδες μετανάστες σαν εμένα» επισημαίνει.

«Ελληνίδα με φορολογική δήλωση;»

Παρόμοια είναι η ιστορία της Dora Hisko, της οποίας η αίτηση έχει επίσης απορριφθεί λόγω των νέων εισοδηματικών κριτηρίων. Βρίσκεται στη χώρα μας από το καλοκαίρι του 2001, όταν ήρθε για διακοπές από την Αλβανία σε ηλικία 18 χρόνων, γνώρισε τον σύντροφό της και έμεινε. Στα 23 χρόνια που είναι εδώ εργάζεται ασταμάτητα, κι όμως το ύψος του εισοδήματός της δεν είναι αρκετό ώστε να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Η αίτησή της έγινε το 2017, συμμετείχε με επιτυχία στις γραπτές εξετάσεις το 2020 και εκ των υστέρων, το 2021, της ζήτησαν να προσκομίσει ξανά τα δικαιολογητικά και τελικά η αίτηση απορρίφθηκε λόγω της αυστηροποίησης του πλαισίου.

«Μα είναι δυνατό να γίνεσαι Έλληνας ή Ελληνίδα με φορολογική δήλωση; Δεν είναι ότι κάνω μηδενική φορολογική δήλωση» αναφέρει με πικρία μιλώντας στην ΑΥΓΗ της Κυριακής και προσθέτει: «Εμείς που είμαστε εργαζόμενες μάνες και δουλεύουμε με ημιαπασχόληση για να μπορούμε να φροντίσουμε τα παιδιά μας και το σπίτι, δεν θα πάρουμε ταυτότητα ποτέ επειδή έχουμε χαμηλό εισόδημα;». «Μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι όταν ανοίγω αυτή τη συζήτηση, γιατί λέω “Είμαι τόσα χρόνια εδώ, μιλάω τη γλώσσα, γράφω σωστά, έχω γεννήσει ένα παιδί, εργάζομαι, φορολογούμαι, εδώ είναι το σπίτι μου. Ποιος ο λόγος της απόρριψης;”» σημειώνει εκφράζοντας τον θυμό και την απογοήτευσή της. «Αισθάνομαι πολύ μειονεκτικά» αναφέρει για το πώς έχει λειτουργήσει η υπόθεση αυτή στη ζωή της.

Με τις συνεχείς αρνητικές αποφάσεις, όπως τονίζει, χαμένοι είναι οι μετανάστες και κερδισμένο το κράτος, που εισπράττει μεγάλα ποσά από τις αιτήσεις. «Όταν κατέθεσα αίτηση για την ελληνική ταυτότητα, πλήρωσα 750 ευρώ και, όπως εγώ, έχουν πληρώσει πάρα πολλοί. Αυτά τα λεφτά είναι χαμένα. Για να ξανακάνω αίτηση, θέλουν άλλα 200 ευρώ. Για να συμμετάσχεις στις εξετάσεις, πληρώνεις 150 ευρώ παράβολο. Τώρα που έληξε η άδεια παραμονής μου, κατέθεσα αίτηση και πλήρωσα 150 ευρώ. Όλα αυτά είναι χρήματα». Η ίδια δεν έχει μπει στη διαδικασία δικαστικής προσφυγής φοβούμενη πως θα αποβεί άκαρπη και πλέον το μόνο που προσδοκά είναι μια ενδεχόμενη αλλαγή των κριτηρίων.

«Κριτήρια για να γίνει ο βίος των μεταναστών αβίωτος»

H Valbona Hystuna συμπληρώνει τριάντα χρόνια στη Θεσσαλονίκη και απέκτησε ελληνική ιθαγένεια μόλις το 2016, με το προηγούμενο σύστημα πολιτογράφησης. Η ιστορία της μοιάζει με την ιστορία χιλιάδων ατόμων από την Αλβανία που ήρθαν στη χώρα μας για μια καλύτερη ζωή. Το 1995, 23 ετών, μετανάστευσαν μαζί με τον σύζυγό της στην Ελλάδα, όπου υπήρχαν ήδη συγγενείς, με έναν ορίζοντα παραμονής τα τρία με πέντε χρόνια. Πλέον συμπληρώνει τρεις δεκαετίες και στο επίκεντρο της ζωής και της δραστηριοποίησής της είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Σ’ αυτό συνέβαλε ότι ξεκίνησε, μετά τα πρώτα πολύ δύσκολα χρόνια, τα οποία στιγματίστηκαν από ανέχεια, αποκλεισμούς και έλλειψη ευκαιριών, να ασχολείται ενεργά με την οργανωμένη αλβανική κοινότητα, να έρχεται σε επαφή με προοδευτικό κόσμο και εντάθηκε η συμμετοχή της στα πολιτικά δρώμενα της πόλης όπου επέλεξε να χτίσει τη ζωή της.

Η ενασχόλησή της όλα αυτά τα χρόνια με τα δικαιώματα των μεταναστών-προσφύγων της έδωσε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή και να γίνει κοινωνός πολλών ιστοριών συναφών με τη δική της. «Ένας από τους ισχυρούς δεσμούς που δημιουργήθηκε μεταξύ εμού και της χώρας ήταν όλη αυτή η δραστηριοποίησή μου, είτε σε εθελοντικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο, με τα ανθρώπινα δικαιώματα των ευάλωτων ομάδων. Προσπαθούσα να ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία σε σχέση με τα δικαιώματα των ανθρώπων που έρχονται και παλεύουν να χτίσουν έναν χώρο στα ίδια σύνορα» σημειώνει. Έχοντας συμβάλει στη διαμόρφωση (ακόμη και κρατικών) μηχανισμών, π.χ. σε σχέση με την προστασία των ανηλίκων, σχολιάζει σκωπτικά ότι «οι δεσμοί μου με τη χώρα είναι πολύ δυνατοί για να καθυστερεί, για παράδειγμα, την έκδοση απόφασης ή να με απορρίπτει ένας φορέας γιατί μπορεί να μην γνωρίζω πότε γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος», αφήνοντας αιχμές για το νέο σύστημα πολιτογράφησης.

Οπως υπογραμμίζει, ακολουθείται μια πολιτική που είναι εσκεμμένα ενάντια στους μετανάστες που έχουν ζήσει χρόνια στη χώρα και πρόκειται να λάβουν ιθαγένεια και διερωτάται «πώς είναι δυνατόν ένας υπουργός, ο οποίος δεν μπορεί να αλλάξει τον νόμο, να έχει το δικαίωμα με Υπουργική Απόφαση να αλλάξει ένα κριτήριο της νομοθεσίας αν δεν είναι εσκεμμένα ενάντια στους ανθρώπους για να τους κάνει τον βίο αβίωτο;». «Όταν είσαι σε μια χώρα τόσα χρόνια, έχεις χτίσει βιώματα που δημιουργούν και τους δεσμούς σου με τον τόπο. Είναι το σπίτι σου. Όταν η Πολιτεία ψάχνει τρόπους να σε δυσκολέψει να αναπτύξεις τέτοιους δεσμούς, όταν στα ΜΜΕ βλέπεις να αναπαράγεται ρητορική μίσους ενάντια στους μετανάστες, αυτό έχει αντίκτυπο στην καθημερινότητα και στην ψυχολογία σου» σημειώνει, διαχωρίζοντας το εχθρικό πρόσωπο της Πολιτείας από τη στάση του κόσμου στις διαπροσωπικές συναναστροφές.

Εξεζητημένη Τράπεζα Θεμάτων ακόμη και για ντόπιους

Από το 2021 ξεκίνησε επίσης να εφαρμόζεται το μοντέλο των γραπτών εξετάσεων για το ΠΕΓΠ με θέματα που προκύπτουν από μια Τράπεζα Θεμάτων, το περιεχόμενο της οποίας έχει δεχτεί έντονη κριτική από φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών κυρίως λόγω της πρωτοφανούς δυσκολίας που παρουσιάζει και για το γεγονός ότι δεν σχετίζεται άμεσα με τον βαθμό ένταξης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία.

H Lale Alatli, λόγω σπουδών στην Ελλάδα, δεν χρειάστηκε να εξεταστεί για το ΠΕΓΠ, ωστόσο αποτυπώνει το πόσο εξεζητημένες είναι οι ερωτήσεις που περιλαμβάνονται με το εξής χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Είχα μια μαθήτρια, Ελληνίδα, καθηγήτρια Τουρκικών, και όταν από περιέργεια απαντήσαμε μαζί δέκα ερωτήσεις, εγώ βρήκα τις απαντήσεις σε τέσσερις και εκείνη σε τρεις». Από την πλευρά της, η Dora Hisko αισθάνεται τυχερή, καθώς αρκετά από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην ύλη ήταν γνώριμα για εκείνη με δεδομένο ότι βοηθούσε το παιδί της στο διάβασμα. Πόσοι/ες όμως μετανάστες/τριες τυχαίνει να έχουν αυτή την εξοικείωση όταν συμμετέχουν στις εξετάσεις;

 

Ανδρέας Τάκης

Περιοριστική πολιτική, μακριά από ένα συμπεριληπτικό πλαίσιο

 

Με «κλείσιμο της στρόφιγγας» χαρακτηρίζει το πλαίσιο πολιτογράφησης που έχει διαμορφωθεί μετά τις τελευταίες αλλαγές ο Ανδρέας Τάκης, αναπληρωτής καθηγητής Νομικής ΑΠΘ και πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κάνοντας λόγο για μια «κακοκρυμμένη περιοριστική πολιτική, που έχει ως αποτέλεσμα να είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις κτήσης της ιθαγένειας από μη Έλληνες το γένος».

Χαρακτηρίζει τα νέα αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια που ισχύουν αναδρομικά «κακό και προσβλητικό αστείο σε βάρος όσων είχαν ήδη υποβάλει αίτηση πολιτογράφησης και βρέθηκαν εκτός διαδικασίας επειδή δεν τηρούσαν προϋποθέσεις που αγνοούσαν κατά τον χρόνο που έκαναν την αίτησή τους». «Πέραν αυτού», συμπληρώνει, «η ρύθμιση αυτή είναι αναξιοπρεπής για την ελληνική Πολιτεία, γιατί αποβλέπει -με μια εντελώς υποκριτική αιτιολογία για την ποιότητα της Δημοκρατίας μας- να εξηγήσει ότι οι άνθρωποι που θέλουν να γίνουν Έλληνες θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι ευκατάστατοι. Αυτό είναι κάτι που αρνείται καταφανώς να λάβει υπόψη του τη στυγνή οικονομική πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς και εργασίας και της πρόσβασης των αλλοδαπών σε αυτή».

Για το γεγονός ότι υπερτερεί πλέον το οικονομικό σκέλος έναντι των υπόλοιπων προϋποθέσεων στα κριτήρια ένταξης, ο Ανδρέας Τάκης σημειώνει ότι αυτό είναι «νομικά και συνταγματικά προβληματικό», καθώς, όπως προσθέτει, σύμφωνα με τον νόμο και τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, για την ένταξη ενός ατόμου εξετάζονται τρεις πτυχές: η οικονομική, η κοινωνική και η πολιτική. «Όταν βλέπεις το όλο θέμα να γίνεται υπόθεση οικονομικής επιφάνειας του αιτούντος, τότε έχουμε όχι απλώς ένα πρόβλημα κακής πολιτικής και ηθικής επιλογής. Έχουμε ευθέως πρόβλημα νομιμότητας και συνταγματικότητας της απόφασης».

Τέλος, σύμφωνα με τον ίδιο, για να επιτευχθεί ένα συμπεριληπτικό πλαίσιο πολιτογράφησης με διαδικασίες που δεν θα είναι αποτρεπτικές για τους αιτούντες, «θα πρέπει πάνω απ’ όλα να κινηθούμε στη βάση της δημιουργίας μιας πραγματικής σχέσης εμπιστοσύνης της Ελληνικής Δημοκρατίας και των διοικητικών της οργάνων με τους ενδιαφερόμενους ξένους στη χώρα μας, η οποία θα διασφαλίζει ότι αργά ή γρήγορα, αλλά πάντως σίγουρα, θα γίνουν “ένας από εμάς”. Αυτό που χρειάζονται αυτοί οι άνθρωποι είναι η εγγύηση ότι, ζώντας και προκόβοντας δίπλα μας, έχοντας τα παιδιά τους στα ίδια σχολεία με τα δικά μας, αναπτύσσοντας σχέσεις μαζί μας, θα γίνουν κι αυτοί “ένας από εμάς” και θα συναποφασίζουν ισότιμα με εμάς για το κοινό μας αύριο».

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL