Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Επιτελικό Κράτος / Το τεράστιο φιάσκο της απογραφής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Επιτελικό Κράτος / Το τεράστιο φιάσκο της απογραφής

ΑΠΟΓΡΑΦΗ

Η απογραφή του πληθυσμού της χώρας μας, η πρώτη εδώ και δέκα χρόνια, αποτέλεσε ακόμα μία αποτυχία του «επιτελικού» κράτους των «αρίστων». Παρότι η για πρώτη φορά εφαρμογή του ηλεκτρονικού συστήματος αυτοαπογραφής υποτίθεται ότι θα βελτίωνε σημαντικά την κατάσταση, τα προσωρινά αποτελέσματα της απογραφής του 2021 αναμένονται στο τρίτο τρίμηνο του 2022. Δηλαδή, στην καλύτερη περίπτωση, τέσσερις μήνες μετά το τέλος της απογραφής στις 21 Φεβρουαρίου του 2022, χρονικό διάστημα διπλάσιο σε σχέση με ό,τι συνέβη κατά την προηγούμενη απογραφή, του 2011.

Η υποστελέχωση της ΕΛΣΤΑΤ, η επιμονή να προχωρήσει η απογραφή εν μέσω πανδημίας, παρά τις προειδοποιήσεις, αλλά και σοβαρά ζητήματα προετοιμασίας και σχεδιασμού του σημαντικού αυτού εγχειρήματος, είναι οι βασικοί λόγοι γι' αυτήν τη νέα αποτυχία του «επιτελικού» κράτους. Μια αποτυχία όμως που αναμένεται να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις, κυρίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που εξαρτάται από την ακριβή καταγραφή του πληθυσμού για την κατανομή των κεντρικών αυτοτελών πόρων, δεδομένης μάλιστα της συνεχιζόμενης μείωσης του πληθυσμού της περιφέρειας.

Επιπτώσεις αναμένονται και στην ακρίβεια των δημογραφικών στοιχείων που συνοδεύουν την απογραφή κι έχουν κρίσιμο ρόλο στη χάραξη πολιτικών. Να θυμίσουμε επίσης ότι η απογραφή θα έχει επιπτώσεις και στο πολιτικό σύστημα, καθώς θα γίνει ανακατανομή των βουλευτικών εδρών μεταξύ των εκλογικών περιφερειών με βάση τα νέα δεδομένα για τον πληθυσμό, με τις πρώτες εκτιμήσεις να επιβεβαιώνουν την τάση συγκέντρωσης του πληθυσμού σε Αττική και Θεσσαλονίκη.

Συνεχίζεται η κακή φήμη της χώρας με τα «greek statistics»

Φυσικά, μία ακόμη βασική παράμετρος της αποτυχίας έχει να κάνει με τη συνολική εικόνα της χώρας μας, χώρας που υποτίθεται ότι είναι στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε., αλλά δυσκολεύεται να διεξαγάγει χωρίς προβλήματα μια απογραφή. Η κακή φήμη της χώρας μας λόγω τής επί χρόνια χρήσης των διαβόητων «greek statistics» δεν φαίνεται εύκολο να ξεπεραστεί.

Ο λάθος χρόνος της απογραφής

Καθηγητής Πανεπιστημίου με ειδίκευση στη δημογραφία και χρόνια εμπειρίας στις απογραφές ανά τον κόσμο μίλησε στην ΑΥΓΗ χωρίς να θελήσει να δημοσιευτεί το όνομά του. Ο καθηγητής μάς επισήμανε σειρά αστοχιών κατά την οργάνωση της απογραφής και εξέφρασε την εκτίμηση ότι η απογραφή πραγματοποιήθηκε σε «λάθος χρόνο» κι ότι η ορθότερη επιλογή θα ήταν η αναβολή της. Η απογραφή έγινε χειμώνα, εν μέσω νέας έξαρσης της πανδημίας και μάλιστα με ένα καινούργιο, ηλεκτρονικό σύστημα που δεν είχε ξαναχρησιμοποιηθεί.

Ακόμα πιο επιβαρυντική για το «επιτελικό» κράτος είναι η πληροφορία ότι η απογραφή ξεκίνησε χωρίς δοκιμαστικό. Μια διαδικασία δηλαδή που λαμβάνει χώρα ακόμα και σε συστήματα με απογραφή σε χαρτί, πόσο μάλλον όταν για πρώτη φορά επιχειρείται απογραφή με ηλεκτρονικό σύστημα. Η απουσία προετοιμασίας συνδυάστηκε με τη σχεδόν μηδενική καμπάνια ενημέρωσης για την απογραφή, καμπάνια που πάντα γίνεται σε στενή συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Παράλληλα, η ατυχής σύμπτωση της απογραφής με την έξαρση του αντιεμβολιαστικού κινήματος και της διασποράς θεωριών συνωμοσίας είχε επίσης επιπτώσεις στην ακριβή καταγραφή του πληθυσμού, με αρκετές αρνήσεις, ιδιαίτερα από τη στιγμή που για πρώτη φορά υπήρξε ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής και αίτημα για καταγραφή του ΑΦΜ και του ΑΜΚΑ του πολίτη.

Πρόβλημα με τις διαφυγές

Τα στελέχη της ΕΛΣΤΑΤ φαίνεται ότι προσπάθησαν να επιλύσουν προβλήματα κατά τη διάρκεια της απογραφής, ιδιαίτερα σε σχέση με την κρίσιμη παράμετρο των διαφυγών, των πολιτών δηλαδή που δεν απογράφηκαν από λάθος, αβλεψία ή λόγω άρνησης. Ο έμπειρος δημογράφος μάς μεταφέρει ότι οι διαφυγές υπολογίζονται στο 6%-7%, ποσοστό διπλάσιο του 3% των διαφυγών κατά την προηγούμενη απογραφή, του 2011, απογραφή που επίσης επικρίθηκε για λάθη και αστοχίες. Μάλιστα αυτό το 6%-7% είναι ο μέσος όρος πανελλαδικά, με μεγαλύτερα ποσοστά διαφυγών σε διάφορες περιοχές.

Ρωτούσαν τους γείτονες να δώσουν στοιχεία για τους αρνητές!

Ενδεικτικό του προβληματικού τρόπου με τον οποίο επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστούν εκ των υστέρων προβλήματα σχεδιασμού της απογραφής ήταν το ζήτημα της αντιμετώπισης των διαφυγών. Ζητήθηκε από τους απογραφείς να καταγράψουν όσους αρνήθηκαν να απογραφούν μέσω πληροφοριών από τους γείτονές τους! Μέθοδος σαφέστατα ανορθόδοξη, πρωτόγνωρη και επισφαλής, που το μόνο που θα καταφέρει είναι να αντιμετωπίσει σε κάποιο βαθμό το ζήτημα των αριθμητικών δεδομένων για τον πληθυσμό της χώρας μας. Τα δημογραφικά στοιχεία όμως που συνοδεύουν κάθε δελτίο απογραφής αναμένεται να μην είναι όσο ακριβή χρειάζεται.

Έλλειψη έμπειρων στελεχών λόγω συνταξιοδοτήσεων

Ο καθηγητής που μίλησε στην ΑΥΓΗ απέδωσε αρκετά από τα προβλήματα σχεδιασμού της απογραφής σε εσωτερικά προβλήματα μέσα στην ΕΛΣΤΑΤ και κυρίως στην έλλειψη εμπειρίας πολλών από τους επόπτες που εκλήθησαν να πραγματοποιήσουν την απογραφή. Η μεγάλη πλειοψηφία των στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ δεν είχε εμπειρία από προηγούμενες απογραφές, καθώς πολλά από τα παλιότερα στελέχη της Αρχής έχουν συνταξιοδοτηθεί.

Μία ακόμη ενδιαφέρουσα παράμετρος της κριτικής του έμπειρου δημογράφου είναι ότι κατά τον σχεδιασμό της απογραφής δεν υπήρξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ζήτημα της καταγραφής των νέων μορφών οικογένειας (ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης, ομόφυλα ζευγάρια κ.λπ.). Κι αυτό παρότι οι νέες μορφές οικογένειας αποτελούν ένα όλο και πιο γενικευμένο φαινόμενο, που μπορεί να προσφέρει πολλά ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία.

Ανησυχούν και οι δήμαρχοι

Ανησυχία για την απογραφή και τις καθυστερήσεις στην επεξεργασία των στοιχείων εκφράζουν και οι δήμαρχοι, καθώς ο πραγματικός πληθυσμός κάθε δήμου συνδέεται με τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους που λαμβάνει. Η ΑΥΓΗ μίλησε με τον δήμαρχο Λαρισαίων Απόστολο Καλογιάννη που μας μετέφερε τον προβληματισμό των δημάρχων για την απογραφή και κυρίως για την καθυστέρηση στις επίσημες ανακοινώσεις.

«Σίγουρα κάτι δεν πήγε καλά» εκτίμησε ο Απ. Καλογιάννης, θυμίζοντας ότι πριν ξεκινήσει η απογραφή υπήρχαν φωνές που ζητούσαν αναβολή της λόγω των αρνητικών αντικειμενικών συνθηκών που επικρατούσαν κατά την περίοδο διεξαγωγής της (πανδημία, βαρύς χειμώνας, αντιεμβολιαστικό κίνημα κ.λπ.). Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είχε άλλωστε παράπονα και για τον τρόπο που έγινε η απογραφή του 2011.

Ο Απ. Καλογιάννης σημείωσε ότι η εμπλοκή της Αυτοδιοίκησης στην καμπάνια ενημέρωσης για την απογραφή θα έπρεπε να είναι πιο έντονη κι ότι συχνά οι προσπάθειες ενημέρωσης ήταν αποτέλεσμα πρωτοβουλιών του κάθε μεμονωμένου δημάρχου, όπως στη δική του περίπτωση.

Ανησυχία και από βουλευτές της Ν.Δ.

Εκτός από τους δημάρχους και την αντιπολίτευση, ανησυχία για τις καθυστερήσεις στην απογραφή φαίνεται ότι εκφράζουν και βουλευτές της Ν.Δ. Ενδεικτική είναι η ερώτηση που κατέθεσε ο βουλευτής Νοτίου Τομέα Αθηνών της Ν.Δ. Βασίλης Σπανάκης προς τους υπουργούς Εσωτερικών Μάκη Βορίδη και Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα ζητώντας να πληροφορηθεί τους λόγους των καθυστερήσεων και το πότε θα ανακοινωθούν τα επίσημα στοιχεία.

ΕΛΣΤΑΤ

Αρνείται τα προβλήματα η ΕΛΣΤΑΤ, αλλά παραδέχεται καθυστερήσεις λόγω υποστελέχωσης

«Ο χρονοπρογραμματισμός θα ήταν διαφορετικός αν δεν ήταν απαραίτητο να δεσμεύσουμε ανθρώπινους πόρους προς τη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη πληρωμή ιδιωτών συνεργατών μας» επισημαίνει χαρακτηριστικά η ΕΛΣΤΑΤ απαντώντας σε ερωτήματα της ΑΥΓΗΣ

Η ΕΛΣΤΑΤ, έπειτα από ερωτήματα της ΑΥΓΗΣ αρνήθηκε ότι υπήρξαν σοβαρά ζητήματα με την απογραφή, υποστηρίζοντας πως ο αρχικός σχεδιασμός και το χρονοδιάγραμμα έχουν σε γενικές γραμμές τηρηθεί. Παρ’ όλα αυτά, παραδέχθηκε σοβαρό ζήτημα υποστελέχωσής της, φαινόμενο που συναντάται συχνά στις ανεξάρτητες αρχές, υπονομεύοντας στην πράξη την αυτονομία τους από την κυβέρνηση και την επάρκειά τους σε σχέση με τις αρμοδιότητές τους.

Η ΕΛΣΤΑΤ ισχυρίζεται πως κατά την απογραφή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης του έργου της απογραφής, κάτι που επέτρεψε στους επόπτες «να κάνουν ποιοτικούς ελέγχους κατά την εισαγωγή της πρωτογενούς πληροφορίας στη βάση δεδομένων και όχι εκ των υστέρων». Υποστηρίζει δε ότι αυτή η καινοτομία «επέτρεψε την άμεση λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε θέματος τυχόν προέκυπτε (προβλήματα άρνησης, ψευδείς δηλώσεις στοιχείων κ.λπ.)», προσθέτοντας ότι «χάρη στο πρωτοποριακό ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης γνωρίζουμε ήδη ότι έχει απογραφεί το 99,5% των κατοικιών της χώρας».

Παρ’ όλα αυτά, η στατιστική υπηρεσία παραδέχεται ότι η καθυστέρηση στην ανακοίνωση των προσωρινών αποτελεσμάτων της απογραφής συνδέεται με την υποστελέχωσή της και κυρίως με την προσπάθεια που γίνεται να πληρωθούν οι περίπου 60.000 τομεάρχες και απογραφείς, οι οποίοι αναμένουν εδώ και μήνες τα χρήματα που τους οφείλονται.

Εντός του τρίτου τριμήνου του 2022 τα πρώτα στοιχεία.  Έχει δοθεί προτεραιότητα στην πληρωμή των απογραφέων

«Τα πρώτα (προσωρινά) αποτελέσματα της απογραφής αναμένεται να ανακοινωθούν εντός του τρίτου τριμήνου του 2022, σε συμφωνία με τον Νόμο 4772/2021, καθώς στην ΕΛΣΤΑΤ έχει δοθεί κύρια προτεραιότητα στην άμεση πληρωμή περίπου 60.000 εξωτερικών συνεργατών (τομεάρχες και απογραφείς) που εργάστηκαν για αυτή» σημειώνει χαρακτηριστικά η ΕΛΣΤΑΤ απαντώντας στην ΑΥΓΗ.

Η ΕΛΣΤΑΤ επισήμανε ότι το μόνιμο προσωπικό της είναι 660 άτομα, σε σχέση με τις 1.076 θέσεις που προβλέπει το οργανόγραμμά της, προσωπικό που πρέπει να απασχοληθεί και με τις υπόλοιπες αρμοδιότητες της Αρχής. Επίσης σημείωσε ότι η καθυστέρηση στην έκδοση των προσωρινών αποτελεσμάτων «είναι σύμφωνη με τον χρονοπρογραμματισμό μας με στόχο τα ‘προσωρινά αποτελέσματα’ να μην έχουν σημαντική απόκλιση από τα οριστικά».

Προσθέτει όμως με νόημα ότι «φυσικά ο χρονοπρογραμματισμός θα ήταν διαφορετικός αν δεν ήταν απαραίτητο να δεσμεύσουμε ανθρώπινους πόρους προς τη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη πληρωμή ιδιωτών συνεργατών μας (τομεάρχες/απογραφείς)».

Σκουρλέτης:  Άδικο να κάνουν Πάσχα απλήρωτοι οι απογραφείς

Οι καθυστερήσεις στην πληρωμή των απογραφέων έχουν επίσης προκαλέσει αντιδράσεις από συνδικάτα και πολιτικά κόμματα. Παράλληλα, οι ίδιοι έχουν εκφράσει παράπονα για τις εργασιακές συνθήκες κάτω από τις οποίες κλήθηκαν να πραγματοποιήσουν το έργο της απογραφής. «Να πληρωθούν άμεσα οι απογραφείς από την ΕΛΣΤΑΤ» ζήτησε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Πάνος Σκουρλέτης, τονίζοντας ότι δεκάδες χιλιάδες απογραφείς και τομεάρχες περιμένουν ακόμη να πληρωθούν «μολονότι στην πλειονότητά τους έχουν παραδώσει τους φακέλους με τα απογραφικά στοιχεία ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο».

Ο Π. Σκουρλέτης σημείωσε ότι «το επιτελικό κράτος έκανε και πάλι το θαύμα του εις βάρος χιλιάδων ανθρώπων που ανέλαβαν ένα σημαντικό έργο μέσα σε αντίξοες συνθήκες. Είναι άδικο να κάνουν Πάσχα απλήρωτοι αυτοί οι άνθρωποι» και έθεσε το ζήτημα της υποστελέχωσης της ΕΛΣΤΑΤ και της «εντεινόμενης απαξίωσής της», όπως φαίνεται από το χάσμα με τον ΟΑΕΔ στα στοιχεία για την ανεργία. «Κρίνεται πλέον επιτακτική και η στοχευμένη ενίσχυση, μέσω του ΑΣΕΠ, της ΕΛΣΤΑΤ.  Ένα σύγχρονο, δημοκρατικό κράτος δεν μπορεί να κινείται ανάμεσα στα ‘greek statistics’ και στην προχειρότητα, που εξυπηρετεί εκ νέου σκοπιμότητες» υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο Π. Σκουρλέτης.

Κυκεώνας ανοργανωσιάς, έλλειψης συντονισμού και μηδενική υποστήριξη

Οι απογραφείς κατήγγειλαν δημοσίως τις συνθήκες εργασίας τους και τις καθυστερήσεις στην πληρωμή τους. Μέρος τους τόνισε ότι αντιμετώπισαν έναν κυκεώνα ανοργανωσιάς, έλλειψης συντονισμού και μηδενικής υποστήριξης, με διαρκείς παρατάσεις να ανακοινώνονται μονομερώς, με πρόσθετο έργο να τους επιβαρύνει, με έξοδα μετακίνησης που τα οποία εξαναγκάζονταν να πληρώνουν οι ίδιοι και με συνθήκες υγείας και ασφάλειας απαράδεκτες. Οι απογραφείς κατηγόρησαν την ΕΛΣΤΑΤ ότι τους ζητά να συνεχίσουν να απασχολούνται χωρίς πρόσθετη αμοιβή λόγω των παρατάσεων που η ίδια αποφάσισε και ζητούν άμεση αποπληρωμή των οφειλομένων.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL