Η Ξένια Τόμπρου, το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 2020, βρισκόταν μαζί με 21 ακόμα άτομα στα μονοπάτια του Ερημίτη, στην περιήγηση της Ομάδας για την Προστασία των Πεταλούδων (Corfu Butterfly Conservation).
Όταν γύρισε το κεφάλι της για να αναζητήσει κάποια άτομα που είχαν μείνει λίγο πίσω, είδε τους καπνούς. «Αμέσως τρέξαμε προς τη Βρωμόλιμνη για να έχουμε το νερό πίσω μας. Ειδοποιήσαμε και τον κόσμο στις παραλίες και μας περιμάζεψε ένα ιδιωτικό σκάφος για να φτάσουμε ασφαλείς στον Άγιο Στέφανο, όπου εγκλωβιστήκαμε για ώρες λόγω της φωτιάς» θυμάται μιλώντας στην ΑΥΓΗ.
Εκτιμά πως ο εμπρησμός του Ερημίτη ήταν οργανωμένος: λίγες ώρες νωρίτερα είχε ξεκινήσει άλλη φωτιά στη γειτονική Κερασιά, η οποία απέσπασε την προσοχή του πυροσβεστικού οχήματος που «περιπολούσε» καθημερινά. «Παρότι ήμασταν μία ημέρα μετά τον Δεκαπενταύγουστο, κανείς δεν είδε τους εμπρηστές και αμέσως η πυρκαγιά πήρε διαστάσεις» αναφέρει.
Η Ξ. Τόμπρου, μεγαλωμένη στην Κέρκυρα και δεμένη με τη φυσική και πολιτιστική της κληρονομιά, εδώ και πάνω από δύο χρόνια δραστηριοποιείται στο κίνημα για τη σωτηρία του Ερημίτη (αναλυτικά: «Ο Ερημίτης αντιστέκεται στην οικοπεδοποίηση», ΑΥΓΗ, 8.8.21).
«Ο Ερημίτης είναι προίκα για τα μιτσά», τα παιδιά της Κέρκυρας, λέει ένας χαρακτηριστικός στίχος στην ευρηματική διασκευή παραδοσιακού τραγουδιού, με την οποία οι ντόπιοι «ντύνουν» τις διαμαρτυρίες τους για την επαπειλούμενη καταστροφή του οικοσυστήματος.
Η φύση επιμένει
Τους επόμενους μήνες η Ξένια, μαζί με τα μέλη του «Ερημίτης Πλους», έδειχναν σε ντόπιους και επισκέπτες την εντυπωσιακή διαδικασία της φυσικής αναδάσωσης. Αυτή είναι η «προίκα» τους. Κουμαριές, σχίνοι, μυρτιές, ρείκια, αγριελιές και πουρνάρια χρησιμοποιούν τη φωτιά ως μέσο αναγέννησης.
«Ο ψυχικός πόνος όταν βλέπεις μπροστά σου μια περιοχή να καίγεται είναι αβάσταχτος. Γνωρίζοντας, όμως, ότι το οικοσύστημα αυτό είναι προσαρμοσμένο στην πυρκαγιά και έχει τη δυνατότητα, μέσω μηχανισμών γρήγορης αναγέννησης, να επανέλθει, δεν χάσαμε το όραμά μας για την προστασία του» τονίζει στην «Α» η Έλενα Παπαδοπούλου, MSc περιβαλλοντολόγος. Βρισκόταν και η ίδια στον Ερημίτη το εφιαλτικό απόγευμα που η φωτιά κατέστρεψε πάνω από 200 στρέμματα δάσους.
Όπως εξηγεί, οι αντιπρόσωποι της NCH Capital έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την πυρκαγιά και πρότειναν σχέδιο αναδάσωσης με αλλόχθονα είδη θέλοντας να δείξουν ότι είναι υπέρ της προστασίας της φύσης. Ωστόσο μια τεχνητή αναδάσωση στον Ερημίτη κρίνεται μη επιθυμητή, καθώς χωρίς παρέμβαση τα είδη της περιοχής σύντομα θα καλύψουν από μόνα τους την καμένη έκταση.
Η μόνη επιστημονικά αποδεκτή αποκατάσταση είναι η φυσική αναγέννηση. «Μόνο έτσι θα μπορέσει η περιοχή να ανακάμψει πλήρως και να συνεχίσει να προσφέρει ποικίλες οικοσυστημικές υπηρεσίες στους κατοίκους της περιοχής αλλά και σ’ όλη την Κέρκυρα».
Τον περασμένο Φεβρουάριο, σε μία περιήγηση έπειτα από καιρό, η Ξένια πάγωσε: «Την περίοδο της καραντίνας είχαν μπει ύπουλα οι μπουλντόζες και είχε ξεκινήσει η αποψίλωση και η καταστροφή. Εκείνη την ημέρα δεχτήκαμε μάλιστα επίθεση από μπουλντοζιέρη όταν επιχειρήσαμε να καταγράψουμε την αποψίλωση παραθαλάσσιων 'οικοπέδων'».
Μερικές ημέρες αργότερα, ύστερα από καταγγελία της NCH Capital, συνελήφθη μια Αγγλίδα που «τόλμησε» να κάνει βόλτα με τον σκύλο της στην ίδια περιοχή -προφανώς τη συσχέτισαν με τους ανθρώπους του κινήματος.
Προστασία των οικοτόπων, There is No Alternative
Η παρουσία της «Α» στην περιοχή του Ερημίτη συνέπεσε με την ασύλληπτη καταστροφή των τελευταίων εβδομάδων στη χώρα μας, η οποία προμηνύει ένα αβίωτο μέλλον.
«Λαμβάνοντας υπόψη τον πρόσφατο καύσωνα και έχοντας κατά νου πόσο γρήγορα εξαπλώθηκαν οι πυρκαγιές τις προηγούμενες ημέρες λόγω της έντονης ξηρασίας συνειδητοποιούμε ότι η κλιματική αλλαγή θα μας απασχολήσει ακόμα περισσότερο το επόμενο διάστημα» τονίζει η Ε. Παπαδοπούλου.
Επίσης, υπογραμμίζει, «η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, όπως και οι περιφερειακές διοικήσεις σε όλη την Ελλάδα, είναι υποχρεωμένη να σχεδιάσει και να ακολουθήσει ένα περιφερειακό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Ένα από τα πιο απλά, οικονομικά, αλλά και πιο αποτελεσματικά μέτρα που θα μπορούσε να εφαρμόσει είναι η προστασία και διατήρηση των οικοτόπων που παρουσιάζουν σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση του κλίματος.
Όπως οι υγρότοποι, τα δάση και τα λιβάδια ποσειδωνίας (σ.σ.: αγγειόσπερμο φυτό που φυτρώνει σε λιβάδια στη θάλασσα), τα οποία, ειδικά όταν βρίσκονται κοντά και γύρω από κατοικημένες περιοχές, βοηθούν στο να δημιουργείται ήπιο τοπικό κλίμα με τη συμβολή τους στη δέσμευση και την αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα και την απορρόφηση της θερμότητας».
Η κλιματική κρίση επιβάλλει να ακουστούν οι άνθρωποι της βορειοανατολικής Κέρκυρας που αγωνιωδώς ζητούν να σταματήσει η επένδυση.
Μία ακόμα γραμμή άμυνας, όπως προαναγγέλλουν μέσω της «Α», είναι η προσφυγή, το αμέσως επόμενο διάστημα, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Σύμφωνα με τον Κώστα Καλούδη, εκτελεστικό διευθυντή του «Ιδρύματος Περιβάλλοντος Ιονίων Νήσων», διεκδικούν:
* Να αναγνωριστεί ότι, αν πραγματοποιηθούν τα σχέδια για το τουριστικό χωριό, το οικοσύστημα στο σύνολό του θα υποστεί σοβαρή υποβάθμιση.
* Να προστατευτούν τουλάχιστον οι υγρότοποι, το παράκτιο μέτωπο και το θαλάσσιο μέρος του οικοσυστήματος μαζί με όσα είδη χρήζουν προστασίας.
* Να αναγνωριστεί ότι η «μηδενική λύση» (σ.σ.: καμία παρέμβαση στην περιοχή), η οποία χαρακτηρίζεται (ακόμα και) από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ως η ιδανική, είναι η δίκαιη και πλέον εφικτή.
* Να τεθεί υπό καθεστώς προστασίας η περιοχή (μπορεί να γίνει Νatura 2000 συνδεόμενη με αυτή της λιμνοθάλασσας Αντινιώτη, 15 χιλιόμετρα βορειότερα) και να αποτελέσει οικολογικό πάρκο ανοικτό στον κόσμο και με ήπιες χρήσεις που διατηρούν όλα τα στοιχεία του χαρακτήρα της (και την αναβαθμίζουν).
