Για την πορεία της πανδημίας, την εμβολιαστική διαδικασία και την ανεπάρκεια της κυβέρνησης να διαχειριστεί τις γρήγορες αλλαγές του κορωνοϊού μίλησε στην ΑΥΓΗ η καθηγήτρια Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ Αθηνά Λινού.
Η Αθ. Λινού, μεταξύ άλλων, στάθηκε στις νέες συνθήκες που προκύπτουν από την εμφάνιση της μετάλλαξης Δέλτα, το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμένων στη χώρα και τις συνέπειες που έχει αυτό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έκανε για τους «αόρατους» πολίτες, όπως πρόσφυγες και μετανάστες, και την έλλειψη μέριμνας για τον εμβολιασμό τους.
Παράλληλα, τόνισε ότι το θέμα της τρίτης δόσης του εμβολίου παραμένει θολό, καθώς οι μελέτες συνεχίζονται, ενώ είναι ακόμα νωρίς για να μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά για το ποιους θα αφορά. Σε κάθε περίπτωση, ορισμένοι πολίτες θα χρειαστεί να την κάνουν, την ώρα πάντως που η καθηγήτρια εντοπίζει επικοινωνιακά κενά στο να πραγματοποιηθεί ο αρχικός εμβολιασμός του πληθυσμού.
Έχουμε μια έξαρση το τελευταίο διάστημα. Περιμέναμε αυτή την άνοδο;
Δεν περιμέναμε την άνοδο πριν εγκατασταθεί η μετάλλαξη Δέλτα. Ήταν αναμενόμενη όμως από τη στιγμή που το στέλεχος είναι πάρα πολύ μεταδοτικό και ο μισός πληθυσμός και παραπάνω δεν έχει εμβολιαστεί, ενώ έχουν αρθεί πολλά από τα μέτρα προστασίας.
Σε επίπεδο κρουσμάτων, θετικότητας και εισαγωγών έχουμε επιστρέψει στην άνοιξη;
Μέσα στην έξαρση είχαμε 6% - 7% θετικότητα. Ωστόσο και τώρα παραμένει πολύ υψηλή. Είχαμε φτάσει στο 0,9% τον Ιούνιο. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε πολύ μεγάλη έξαρση και οφείλεται στη μεταδοτικότητα του νέου στελέχους και στην κατάργηση της μάσκας. Το ότι δεν έχουμε αντίστοιχες εισαγωγές οφείλεται στο ότι πλήττονται οι ανεμβολίαστοι, κυρίως νέοι. Οι μεγαλύτερες ηλικίες είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό εμβολιασμένες και αυτό βοηθάει. Υπάρχει όμως το 1 εκατ. ηλικιωμένοι που είναι ανεμβολίαστοι. Από την άλλη, βέβαια, ακόμα και αυτός ο αριθμός εμβολιασμού προστατεύει. Αν είχαμε μεγαλύτερο ποσοστό, θα είχαμε πολύ λιγότερα κρούσματα και εισαγωγές.
Βλέποντας τα πρωτόκολλα για τους εμβολιασμένους και τους νοσήσαντες που έχουν έρθει σε επαφή με κρούσμα, εντοπίζονται κενά;
Σίγουρα. Στην αρχή εφησυχάσαμε. Πιστέψαμε ότι οι εμβολιασμένοι είναι ασφαλείς. Βλέπουμε τώρα στις ΗΠΑ να επιστρέφει η μάσκα και για τους εμβολιασμένους. Κάθε άνθρωπος που έχει έρθει σε επαφή με κρούσμα εν δυνάμει κολλάει. Αφού κολλάει, μεταδίδει. Σε μικρότερο ποσοστό, αλλά μεταδίδει. Επομένως πρέπει όλοι να ελέγχονται όταν έρχονται σε επαφή με κρούσμα.
Έχει ξεκινήσει μια συζήτηση για το ενδεχόμενο τρίτης δόσης. Ποιους θα αφορά;
Συζητείται για ηλικιωμένους και ανθρώπους που, λόγω των νόσων που έχουν, έχουν μικρή πιθανότητα να αναπτύξουν αντισώματα. Δεν ξέρουμε αν θα αφορά υγιείς. Είναι ακόμα θολό το πεδίο, γίνονται μελέτες και πιθανότατα θα καταλήξουμε σε αναμνηστικούς εμβολιασμούς για μερικούς. Επίσης, δεν ξέρουμε πόσο διαρκεί η ανοσία του εμβολίου. Η νόσος προκαλεί ανοσία που διαρκεί έναν χρόνο, γιατί έχουμε νοσήσαντες πριν από έναν χρόνο. Αλλά δεν έχουμε εμβολιασμένους που να έχουν εμβολιαστεί πριν από έναν χρόνο.
Αυτοί που έχουν κάνει τις δύο δόσεις, αλλά δεν θέλουν να κάνουν την τρίτη, θα προσμετρώνται στο τοίχος ανοσίας;
Αυτοί είναι πλήρως εμβολιασμένοι, αλλά θα λογίζονται σε όσους δεν πέτυχε ο εμβολιασμός. Δηλαδή είναι στο ποσοστό που έχει εμβολιαστεί, αλλά χωρίς πλήρη ανοσία, το οποίο υπάρχει και στα τωρινά εμβόλια.
Ενδεχόμενη επέκταση της υποχρεωτικότητας θα αποτελούσε αντικίνητρο;
Δεν έχει μελετηθεί πλήρως το φαινόμενο αυτό. Το κίνημα κατά του εμβολίου έχει παράλογες αιτιάσεις και παραποίηση δεδομένων. Το πρόβλημα δεν είναι τι πιστεύει ο καθένας, είναι ο ιός. Αυτοί που εμβολιαστήκαμε τα κάναμε γιατί φοβόμαστε για την υγεία μας και την οικογένειά μας. Όσοι είναι αρνητικοί επίσης φοβούνται. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι μεν ακολουθούν την κοινή λογική και την επιστημονική ενημέρωση και οι δε την παραπληροφόρηση, η οποία εκμεταλλεύεται τον φόβο. Χρειάζεται μια παρέμβαση κοινωνική, πολιτική, ενημερωτική, που δεν βγαίνει με το απόλυτο. Εκεί όμως που υπάρχει κίνδυνος, πρέπει να υπάρχουν ρυθμίσεις. Η μόνη εναλλακτική λύση είναι συνεχή τεστ, τα οποία δεν έχουν την ίδια κάλυψη. Δεν έγινε επαρκής προσπάθεια επικοινωνίας. Δεν είναι όλοι «ψεκασμένοι», αλλά φοβισμένοι και δεν έχουν αντιμετωπιστεί όλοι οι φόβοι. Δεν υπάρχει ο εκλαϊκευμένος αντίλογος για να πείσει.
Είδαμε στην περίπτωση της Μυκόνου ότι δεν γίνεται lockdown μόνο για ανεμβολίαστους. Αυτό δεν αποτελεί αντικίνητρο;
Αυτό είναι αποτέλεσμα της ανεπαρκούς γνώσης που έχουμε για τον ιό. Πριν από έναν χρόνο μπορεί όλοι να το πιστεύαμε. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι δεν αντιδρούμε γρήγορα στις αλλαγές της πληροφορίας...
Λόγω και της μετάλλαξης Δέλτα είναι πολύ γρήγορες οι αλλαγές.
Ακριβώς. Είναι πιο γρήγορες οι επιστημονικές αλλαγές από τις πολιτειακές αποφάσεις. Όταν είδαμε να έρχεται το στέλεχος Δέλτα, η απόφαση για μέτρα προστασίας έπρεπε να ληφθεί την επόμενη μέρα. Για παράδειγμα, όταν τρακάρει κάποιος, δεν κάθεσαι να το συζητήσεις, σταματάς την αιμορραγία, ακόμα κι αν έχεις κάνει λάθος προηγουμένως. Αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα.
Και πάντα βλέπουμε ότι η άνοδος είναι γρήγορη και η αποκλιμάκωση αργή. Δεν έχουμε πει «ραγδαία αποκλιμάκωση».
Είναι δύσκολα τα πράγματα. Είχα πει ότι η επιτυχία του εμβολιασμού εξαρτάται από την επάρκεια δόσεων, την επάρκεια του συστήματος να εμβολιάσει γρήγορα και την αποδοχή του εμβολίου. Με την αποδοχή δεν ασχολήθηκε κανείς. Στην επάρκεια του συστήματος επίσης υπάρχουν κενά. Δεν εμβολιάζει κανείς τους πρόσφυγες και τους παράτυπους μετανάστες. Ακόμα και ιδεολογικά να πεις «δεν με νοιάζει γι’ αυτούς», δεν σημαίνει ότι σώζεις τη χώρα σου. Και κυνικά να το δούμε, είναι θέμα συμφέροντος να βγεις νύχτα στην Ομόνοια και να εμβολιάζεις τους «αόρατους» πολίτες.
