Το τρίτο κύμα είναι βέβαιο ότι θα αποδράμει και δεν θα ανακάμψει, όπως απειλήθηκε κατά το 20ήμερο μετά το Πάσχα, όταν η κινητικότητα ανέκοψε την πτωτική πορεία. Όμως στις αρχές του λοκντάουν, όταν ο πρωθυπουργός μιλούσε ακόμη για το «τελευταίο πράσινο μίλι», είχαμε κάτω από 1.000 κρούσματα (επταήμερος Μ.Ο. στις 18/2), που κορυφώθηκε κατά τις πρώτες μέρες του Απριλίου (>3.000, επταήμερος Μ.Ο.) και δεν έχει ακόμη επιστρέψει στα αρχικά επίπεδα, ενώ έχει μπει ο Ιούνιος (σχεδόν 2.000 είναι η τρέχουσα τιμή). Αποδείχθηκε πολύ βλαπτική και για τον τουρισμό η πεντάμηνος ατελέσφορος εμμονή αποκλειστικά σε περιοριστικά μέτρα.
Στις 14 Απριλίου, στο TVXS, η βραδεία αποκλιμάκωση περιγραφόταν σαφώς (https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/oi-thetikes-problepseis-mas-gia-tin-pandimia-kai-10-epifylakseis) Μεταξύ άλλων επισημαινόταν ο κίνδυνος, οι χειρισμοί πολιτικής ιδιοτέλειας να παρατείνουν περαιτέρω το μακρύ ταξίδι προς την έξοδο. Ο εθνικός Μ.Ο., βάσει ΕΟΔΥ, ανέβηκε πράγματι στις 24/5 στα 17,5 νέα κρούσματα ημερησίως ανά 100.000 πληθυσμού (17,5 k) έναντι 15,5 k που ήταν κατά την εβδομάδα μετά το Πάσχα. Το «δόντι» αυτό, που σημειώθηκε στις καταγραφές, απώθησε το σημείο κάμψης κατά 2- 4 βδομάδες ακόμη, μέσα στο καλοκαίρι.
Η είσοδος στον αληθινό τουρισμό είναι πιθανό ότι θα γίνει με τετραψήφιο αριθμό κρουσμάτων, με προφανείς συνέπειες για τη ζήτηση. Από την άλλη, αν τα κρούσματα δεν εκμηδενιστούν, μπορεί να επαναληφθεί το περσινό φθινοπωρινό κολόβωμα της τουριστικής περιόδου, πράγμα καταστροφικό. Οι οικονομικές (τουριστικές) συνέπειες των επιλογών που έγιναν δεν αποτιμήθηκαν σωστά. Η αειφόρος κυβερνητική έπαρση αφήνει ασχολίαστο το πόσο λίγα οφέλη, ακόμη και οικονομικά, έφερε το πρώιμο (κατά 45 ημέρες) «άνοιγμα» κι όσα συμπαρέσυρε, σε σχέση με το πόσες ζημίες διακυβεύονται.
Μήπως οι ξένοι τα παραλένε;
Πέραν της «τουριστικής διπλωματίας», αυτό που κυρίως θα βοηθούσε τον τουρισμό δεν είναι άλλο από την έγκαιρη βελτίωση της αντικειμενικής πραγματικότητας. Οι ίδιοι οι τουριστικοί παράγοντες επισημαίνουν πως «ο διεθνής ταξιδιώτης που θα θελήσει άμεσα να ταξιδεύσει επιλέγει προορισμό με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα που επικρατούν σε κάθε χώρα».
Η θετικότητα πάνω από 4%, από την κορύφωση των αρχών Απριλίου μέχρι πρόσφατα, δείχνει ότι η Ελλάδα υποκαταγράφει τα κρούσματά της συνεχώς. Το ίδιο δείχνει η υψηλή αναλογία θανάτων προς κρούσματα. Οι αλχημείες με τα self tests και η παρήγορος υποκαταγραφή χρησιμεύουν όμως αποκλειστικά για εσωτερική κατανάλωση.
Στην αθροιστική επίπτωση 14 ημερών, οι μόνοι νησιωτικοί νομοί που δεν περιλαμβάνονται στους επιβαρυμένους (>150 ν.κ. ανά 100 k) είναι οι νομοί Λευκάδας, Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Χίου, Σάμου και Λασιθίου. Άρα το αρχικό γεωγραφικό πλεονέκτημα των τουριστικών προορισμών τείνει προς εξαφάνιση, ενώ ονομαστοί τουριστικοί προορισμοί θίγονται ιδιαίτερα (Κέρκυρα, Ρόδος, Χανιά κ.ά).
Θα μπορούσε να έχει διαφυλαχθεί το πλεονέκτημα των τουριστικών περιφερειών που επιζητούσε να αξιοποιήσει στο Λονδίνο ο κ Θεοχάρης αν ως προϋπόθεση μετάβασης στα νησιά είχε τεθεί το PCR κι όχι το self test. Πατριωτική προκατάληψη παρέλειψε ό,τι ήταν προϋπόθεση για την έλευση Βρετανών όταν επρόκειτο για την έλευση Αθηναίων...
Ποια είναι η ευεργετική επίπτωση του προγράμματος «Γαλάζια Ελευθερία» στον εμβολιασμό των νησιωτών, έστω με την πρώτη δόση; Εν σχέσει προς το 33% της Αττικής και το 31% του εθνικού Μ.Ο., είναι μόλις 35% για το Νότιο Αιγαίο και τα Ιόνια, ενώ είναι 29% στο Βόρειο Αιγαίο και στην Κρήτη, η οποία εξαιρείται (στοιχεία ΕΟΔΥ 24/5)! Τα μεγάλα λόγια, ερντογανικής αισθητικής, τα αναπαράγουν πολλά κανάλια αλλά όχι και το BBC!
Υγειονομικές ανισότητες των τουριστικών προορισμών
Πολλοί τουριστικοί προορισμοί εμφανίζουν το φαινόμενο των «παρθένων περιοχών», ελλείψει προηγούμενης έντονης επαφής με το φαινόμενο. Αυτό έχει συνέπειες στη χαμηλή φυσική ανοσία, στη συμπεριφορά των κατοίκων, στην εμβολιαστική απροθυμία και στην έλλειψη εμπειρίας των υγειονομικών.
Ενώ οι νοσηλείες σε εθνικό επίπεδο έχουν μειωθεί κατά 40% κατά τον τελευταίο μήνα, σημειώνεται ήδη αύξηση των νοσηλειών από τις τουριστικές περιφέρειες. Ανησυχητικές είναι και οι πολλές αεροδιακομιδές με «κάψουλα» του ΕΚΑΒ κατά την τελευταία εβδομάδα. Η πρόσφατη μοιραία καθυστέρηση στην αεροδιακομιδή από τη Γαύδο ανέδειξε ότι υπάρχουν και περιοχές ακάλυπτες.
Η διάσταση έργων και λόγων φαίνεται κι από την πολυδιαφημισμένη απόκτηση πέντε νέων πλωτών ασθενοφόρων. Αυτό προσομοιάζει στο πρόγραμμα των τριών πλωτών ασθενοφόρων (Νάξος - Λέρος - Ρόδος) που έπεσαν στο νερό πέρσι τέτοιο καιρό και επιχειρήθηκε, τότε, να εμφανιστούν ως σχετιζόμενα με την ετοιμότητα για τον κορωνοϊό (https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ta-tria-plota-asthenofora-kai-alla-paramythia). Σήμερα, ένα έτος αργότερα, εκείνα τα σκάφη δεν έχουν ακόμη στελεχωθεί από το ΕΚΑΒ και δεν εκτελούν τις σχετικές διακομιδές.
Από τα νησιά, μόνο η Κρήτη διαθέτει υγειονομική αυτάρκεια, ενώ τα υπόλοιπα ενισχύθηκαν ελάχιστα. Σε αυτά υπάρχουν δεκαεννέα νοσοκομεία, που τα περισσότερα από αυτά αποτελούν αδύναμους κρίκους του ΕΣΥ. Θα έπρεπε να έχουν τύχει ήδη ενδελεχούς μελέτης και μιας γενναίας πολιτικής κινήτρων. Ιδιαίτερο έλλειμμα εμφανίζουν περιοχές με υψηλού επιπέδου τουρισμό, όπως Μύκονος, Σποράδες, Κως κ.ά.
Γενική υγειονομική εικόνα
Στις 3.300 νοσηλείες περιλαμβάνονται και όσοι νοσηλεύονται σε ΜΕΘ αλλά και περίπου τριακόσιοι ακόμη που νοσηλεύονται σε ειδικές κλίνες (ΜΑΦ, ΜΕΛ κ.λπ.) Το υπόλοιπο 70% νοσηλεύεται σε Covid-19 κλινικές. Ακόμη και σήμερα, οι υποδομές της χώρας στερούνται λοιπόν κλινών που ισοδυναμούν με τέσσερις "Ευαγγελισμούς"! Παρά τη σχετικά μειωμένη ζήτηση, μικρό μέρος των καταληφθέντων πόρων του συστήματος έχουν επιστραφεί στη συνήθη λειτουργία των νοσοκομείων. Οι παράπλευρες απώλειες συνεχίζονται.
Στους ποιοτικούς δείκτες, οι πρόσφατες ενημερώσεις του ΕΟΔΥ ανέδειξαν ιδιαιτέρως δύο στοιχεία: α) τη διπλάσια θνητότητα στις ελληνικές ΜΕΘ, σε σχέση με την αναφερόμενη για Ε.Ε. και ΗΠΑ, και β) ότι ένας στους τρεις τεθνεώτες της πανδημίας ουσιαστικά δεν έτυχε έγκαιρης ιατρικής υποστήριξης (2.000 κατέληξαν οίκοι, 2.000 έφτασαν στο νοσοκομείο σε προθανάτια κατάσταση και εισήχθησαν κατευθείαν σε ΜΕΘ με ελάχιστες πιθανότητες και σε 400 περιπτώσεις η διάγνωση υπήρξε μεταθανάτια). Αυτό επιβεβαιώνει ότι το μεγάλο Βατερλώ του συστήματος ήταν στην έλλειψη πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Αυτή είναι η εικόνα που παρουσιάζει η χώρα στους πιθανούς επισκέπτες της και δεν φαίνεται να την βρίσκουν ειδυλλιακή, όσο και αν ο πρωθυπουργός διαβεβαιώνει στην Bild πως «ο Ιούλιος και ο Αύγουστος θα θυμίζουν πολύ ένα φυσιολογικό καλοκαίρι».
* Ο Παναγιώτης Τζανετής είναι γιατρός, πρώην πρόεδρος του ΕΚΑΒ
