Θα μπορούσε κανείς να δει με συμπάθεια τις σημερινές υπουργικές εξαγγελίες σχετικά με τους όρους διεξαγωγής των δημόσιων συναθροίσεων, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Δημόσιων Υπαίθριων Συναθροίσεων. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να σταθεί στον ορισμό της χρήσης δακρυγόνων και της επέμβασης των μονάδων της ΥΑΤ (ΜΑΤ) ως ύστατης επιλογής, όπως ανέφερε σήμερα ο αρμόδιος υπουργός.
Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να μην είναι κανείς δύσπιστος και να παρακάμψει το πλαίσιο στο οποίο γίνονται αυτές οι εξαγγελίες. Και δεν είναι δυνατόν να μην είναι ιδιαίτερα ανήσυχος με εξαγγελίες που προαναγγέλλουν την παρεμπόδιση των δημοσιογράφων που καταγράφουν τα περιστατικά αστυνομικής βίας. Στο ζήτημα αυτό η κυβέρνηση φαίνεται να ζηλεύει τις πρόσφατες απαράδεκτες νομοθετικές πρωτοβουλίες της γαλλικής κυβέρνησης, που ωστόσο αποσύρθηκαν πριν καλά – καλά ισχύσουν.
Το σχέδιο που σήμερα παρουσιάστηκε υλοποιεί τον πρόσφατα ψηφισμένο Νόμο 4703/2020. Όπως αναφέρθηκε και κατά τον χρόνο της ψήφισής του, ο νόμος αυτός εισάγει την υποχρέωση προηγούμενης ενημέρωσης της Αρχής, αλλά και του ορισμού διοργανωτή, που θα είναι αστικά και ποινικά υπεύθυνος. Κατ’ αυτόν όμως τον τρόπο, αφενός εισάγεται η μη προβλεπόμενη από το σύνταγμα υποχρέωση ενημέρωσης της Αρχής για κάθε συνάθροιση (τι θα συμβεί άραγε με τις αυθόρμητες συγκεντρώσεις;), αφετέρου η ίδια η έννοια του οργανωτή της πορείας που θα ευθύνεται για πράξεις άλλων είναι εξ ορισμού αποτρεπτική.
Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το δικαίωμα στη δημόσια συνάθροιση είναι ένα κατεξοχήν φιλελεύθερο ατομικό και πολιτικό δικαίωμα. Το πρώτο σύνταγμα του ελεύθερου ελληνικού κράτους χρωστά την ύπαρξή του σε μια δημόσια συνάθροιση στις 3 Σεπτεμβρίου 1843. Η ευκολία με την οποία το δικαίωμα αυτό περιορίζεται (με τον πρόσφατο νόμο και τις σημερινές εξαγγελίες) ή καταργείται καθολικά έστω και για περιορισμένο χρόνο (όπως έγινε στις πρόσφατες εκδηλώσεις στις 17.11 και στις 6.12), είναι ενδεικτικό της επικίνδυνης περιόδου στην οποία έχουμε εισέλθει.
Ο Βασίλης Παπαστεργίου είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΣΑ
