Μία από τις χειρότερες, και κατά τα φαινόμενα βιαιότερες, εσωτερικές κρίσεις που έχει αντιμετωπίσει πρώην σοβιετική δημοκρατία στα τριάντα χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ είναι αυτή που εκτυλίσσεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα στο Καζακστάν.
Είναι ταυτόχρονα μια κρίση που έρχεται να δοκιμάσει την αντοχή του δόγματος Πούτιν ότι η Ρωσία παραμένει ο δικαιωματικός "θεματοφύλακας" του πρώην σοβιετικού χώρου.
Το πλούσιο σε ενεργειακούς πόρους Καζακστάν ανήκει στον Οργανισμό Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας, τη στρατιωτική συμμαχία της Ρωσίας με άλλες τέσσερις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, προσφέροντας στη Μόσχα το πλαίσιο για να διατηρεί τη σφαίρα επιρροής της στην Ευρασία, μια εξίσου στρατηγικής σημασίας περιοχή του κόσμου με αυτήν που απώλεσε στην ανατολική και σλαβόφωνη Ευρώπη μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και τη σαρωτική επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Επομένως, κάθε πιθανότητα να διαταραχθεί η “εσωτερική συνοχή” αυτής της σφαίρας συνιστά εκ των πραγμάτων μια πολύ σοβαρή πρόκληση για το Κρεμλίνο.
Ρωσική ανάμειξη
Ωστόσο, η τροπή της κατάστασης παραμένει απρόβλεπτη, παρά τη στυγνή καταστολή που έχει εξαπολύσει το καζάκικο καθεστώς. Ένα μέρος της θα κριθεί από τη βιαιότητα με την οποία θα αντιμετωπιστεί η εξέγερση και την ένταση της αντίστασης που προφανώς θα πυροδοτήσει. Ένα άλλο μέρος της από την ευθεία ρωσική στρατιωτική ανάμειξη και τη -μη ορατή για την ώρα- πιθανότητα “προσαρμογής” της στις απαιτήσεις των συγκυριακών συμμαχιών της Μόσχας, όπως συνέβη με τον πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν.
Παρά το ότι η Αρμενία είναι κι αυτή μέλος του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας, δεν εστάλησαν εκεί ρωσικές δυνάμεις να υποστηρίξουν τους Αρμένιους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ κόντρα στις υποστηριζόμενες από την Τουρκία δυνάμεις των Αζέρων, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση θα έμπαινε σε κίνδυνο η ιδιαίτερη σχέση του Πούτιν με τον Ερντογάν. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, ο ουσιαστικός κερδισμένος της ειρηνευτικής συμφωνίας που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών υπό την ενεργό μεσολάβηση της Μόσχας είναι το Αζερμπαϊτζάν.
Σχεδόν μία εβδομάδα μετά το ξέσπασμα της λαϊκής οργής με αφορμή την αιφνίδια αύξηση της τιμής του υγροποιημένου φυσικού αερίου, του βασικού καυσίμου στη χώρα, το καθεστώς φαίνεται να έχει καταπνίξει και τις τελευταίες εστίες αντίστασης. Μέχρι στιγμής, ο ρόλος των ρωσικών δυνάμεων που εστάλησαν να συνδράμουν την τοπική κυβέρνηση δεν είναι σαφής.
Δεκάδες οι νεκροί
Σύμφωνα με το Reuters, οι δυνάμεις ασφαλείας φαίνεται ότι έλεγχαν το πρωί της Παρασκευής τους δρόμους της οικονομικής πρωτεύουσας της χώρας, του Αλμάτι, ωστόσο πυροβολισμοί συνέχισαν να ακούγονται σποραδικά από διάφορα σημεία. Δεκάδες άνθρωποι φέρεται να σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις με την αστυνομία και των στρατό, ενώ δημόσια κτήρια λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν.
Ο Πρόεδρος Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ απέρριψε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με τους διαδηλωτές και έδωσε εντολή στις δυνάμεις ασφαλείας να πυροβολούν χωρίς προειδοποίηση εναντίον όσων αποκάλεσε "οπλισμένους συμμορίτες".
Σε τηλεοπτικό διάγγελμά του χαρακτήρισε "παράλογα" τα αιτήματα, κυρίως από το εξωτερικό, για διαπραγματεύσεις με τους διαδηλωτές, υποσχόμενος ότι η εξέγερση θα κατασταλεί “σύντομα”. "Η αντιτρομοκρατική επιχείρηση συνεχίζεται, οι μαχητές δεν έχουν καταθέσει τα όπλα. Αυτοί που δεν παραδίδονται θα εξαλειφθούν" προειδοποίησε.
Στο ίδιο διάγγελμα ευχαρίστησε, εκτός του Πούτιν, τους ηγέτες της Κίνας, του Ουζμπεκιστάν και της Τουρκίας για τη “βοήθειά” τους. Πρόσθεσε ότι οι “ειρηνευτικές δυνάμεις” που εστάλησαν από τη Ρωσία και γειτονικά κράτη έφτασαν στη χώρα κατόπιν αιτήματος του Καζακστάν και βρίσκονται εκεί προσωρινά για να εγγυηθούν την ασφάλεια της χώρας.
