Ήταν μερικές μέρες πριν από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία όταν το νούμερο δύο των εθνικιστών του VMRO διαμήνυε ανεπισήμως ότι σε περίπτωση νίκης δεν επρόκειτο να θέσει σε αμφισβήτηση τη Συμφωνία των Πρεσπών. Επισήμως, πάντως, το VMRO χαρακτήριζε τη Συμφωνία “απαράδεκτη” και τον Ζάεφ που την υπέγραψε “προδότη”. Ό,τι είχαν κάνει προεκλογικά και στην Ελλάδα η Ν.Δ. και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Το τι συνέβη με τη Συμφωνία των Πρεσπών στην Ελλάδα όταν ανέλαβε την κυβέρνηση ο Μητσοτάκης είναι γνωστό: δεν την αμφισβήτησε, αλλά ούτε φρόντισε να την εφαρμόσει σε σημαντικούς τομείς. Απλώς σε κάθε διμερή συνάντηση είτε ο Μητσοτάκης είτε ο υπουργός του των Εξωτερικών έλεγαν με το ύφος του ισχυρού στους ομολόγους τους από τη γείτονα ότι θα πρέπει να την εφαρμόσουν πλήρως. Στον -δικό τους- περιφερειάρχη Τζιτζικώστα, τον αρμόδιο για τις πινακίδες στην εθνική οδό στον Βορρά, απέφευγαν να πουν το ίδιο.
Στο βάθος κάλπες
Εάν θα συμβεί το ίδιο και στη Βόρεια Μακεδονία, τώρα που ο Ζόραν Ζάεφ ανακοίνωσε την παραίτησή του από πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος SDSM μετά τη συντριπτική ήττα των σοσιαλδημοκρατών στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής -και ενδέχεται να πάει η χώρα σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές, με πιο πιθανό νικητή το VMRO-, μένει να φανεί. Ο επικεφαλής του VMRO Χρίστιαν Μίτσκοσκι μιλάει πάντα για Μακεδονία - σκέτο, αλλά το πιθανότερο είναι ότι, εάν και εφόσον γίνει στο ορατό μέλλον πρωθυπουργός, θα συμμορφωθεί με τη Συμφωνία. Σε ό,τι αφορά το όνομα τουλάχιστον.
Πάντως, παρά την παραίτηση Ζάεφ και παρά τη δυστοκία να βρεθεί άμεσα ο/η διάδοχός του στο κόμμα, δεν είναι απολύτως βέβαιο ότι θα προκηρυχθούν σύντομα εκλογές. Ακόμη ο κυβερνητικός συνασπισμός υπό το SDSM διαθέτει 62 από τις 120 έδρες στη Βουλή, οπότε θεωρητικά θα μπορούσε να κυβερνήσει για ακόμη 2,5 χρόνια με άλλο πρωθυπουργό. Οι πιθανότητες, ωστόσο, να αντέξει στην πίεση του VMRO για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες είναι περιορισμένες.
Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη δεν είναι καλή για τις διμερείς σχέσεις, καθώς ο Ζάεφ πίστευε στη Συμφωνία των Πρεσπών - και είναι αμφίβολο εάν ο/η διάδοχός του θα φροντίσει για την εφαρμογή της. Αυτό φαίνεται να το έχει καταλάβει και η Ν.Δ. του Μητσοτάκη, αν και είχε πριμοδοτήσει με τη στάση της το αδελφό κόμμα τού VMRO. Χθες ο μόνος από την κυβέρνηση της Αθήνας που τοποθετήθηκε για τις εξελίξεις στα Σκόπια ήταν ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ο οποίος σημείωσε πως “μια ενδεχόμενη αλλαγή στάσης της γειτονικής χώρας θα δημιουργήσει προβλήματα στην ίδια τη Βόρεια Μακεδονία σε σχέση με την ευρωπαϊκή της πορεία”.
Σβίγκου: Πιο κρίσιμο από ποτέ
Δυσάρεστη εξέλιξη χαρακτήρισε την παραίτηση Ζάεφ και η Ράνια Σβίγκου, από το Τμήμα Ευρωπαϊκών Σχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ, που υπογράμμισε ότι είναι “πιο κρίσιμο από ποτέ” για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή να στηριχθεί ενεργά η Συμφωνία των Πρεσπών και η ενταξιακή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας. Κάλεσε, μάλιστα, την κυβέρνηση να καταστήσει σαφές στους Ευρωπαίους εταίρους ότι στα δυτικά Βαλκάνια κρίνεται ο διεθνής ρόλος της Ε.Ε. και η αξιοπιστία της.
