Σοβαρές αμφιβολίες για το ευρωπαϊκό μέλλον της Πολωνίας γεννά η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας ότι μέρος της κοινοτικής νομοθεσίας δεν είναι συμβατό με το πολωνικό σύνταγμα, μια απόφαση που προκάλεσε, όπως ήταν επόμενο, την οργισμένη αντίδραση των Βρυξελλών.
Τη βαθιά ανησυχία της για τη δικαστική απόφαση, που κρίνει ότι το πολωνικό εθνικό δίκαιο υπερέχει έναντι του κοινοτικού και την αμφισβήτηση των ευρωπαϊκών συνθηκών που αυτή συνεπάγεται εξέφρασε χθες η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.
«Η Ε.Ε. είναι μια κοινότητα αξιών και νόμων. Αυτό είναι που ενώνει την Ένωσή μας και την κάνει ισχυρή. Θα τηρήσουμε τις θεμελιώδεις αρχές της έννομης τάξης της Ένωσης. Οι 450 εκατομμύρια Ευρωπαίοι βασίζονται σ’ αυτό» τόνισε. Ξεκαθάρισε επίσης ότι τόσο οι ευρωπαϊκές συνθήκες όσο και οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι δεσμευτικές για όλες τις αρχές των κρατών - μελών, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών δικαστηρίων.
“Το δίκαιο της Ε.Ε. υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων. Αυτό έχουν υπογράψει όλα τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα χρησιμοποιήσουμε όλες τις εξουσίες που έχουμε βάσει των συνθηκών για να το εξασφαλίσουμε αυτό» σημείωσε.
Για “κίνδυνο de facto εξόδου” της Πολωνίας από την Ένωση και για “επίθεση κατά της Ε.Ε.” έκανε λόγο ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων Κλεμάν Μπον, ενώ ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας κάλεσε την Πολωνία να σεβαστεί "πλήρως" τους κοινούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς προειδοποίησε από την πλευρά του πως η Ε.Ε. «θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία» που έχει στη διάθεσή της για να προστατεύσει την υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου, το οποίο βρίσκεται «στην καρδιά της Ένωσης». “Δεν θα δίνουμε τα χρήματά μας σε κυβερνήσεις που χλευάζουν και αρνούνται.
Το βασικότερο ίσως από αυτά τα “εργαλεία” θα μπορούσε να είναι η παρακράτηση των πόρων που επρόκειτο να διατεθούν στην Πολωνία από το ταμείο ανάκαμψης. Σημειώνεται ότι για την Πολωνία έχουν εγκριθεί κονδύλια 121 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα επόμενα έξι χρόνια.
Η εθνικιστική κυβέρνηση του συντηρητικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) έχει εμπλακεί τους τελευταίους μήνες σε διάφορες αντιδικίες με τις Βρυξέλλες για διάφορα θέματα, από τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και την ελευθερία του Τύπου μέχρι τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων.
Η υπόθεση που εξέταζε το Ανώτατο Δικαστήριο αφορούσε τις αλλαγές που προώθησε το PiS στο δικαστικό σύστημα της Πολωνίας, οι οποίες, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, απειλούν τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου της χώρας.
Οι τόνοι της αντιπαράθεσης ανέβηκαν δραματικά το καλοκαίρι όταν ο Ζμπίγκνιου Ζιόμπρο, υπουργός Δικαιοσύνης και ηγέτης του κόμματος Ενωμένη Πολωνία, του κυβερνητικού εταίρου του PiS, τόνισε ότι η χώρα δεν θα παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση “με οποιοδήποτε τίμημα”. Ωστόσο, το PiS διαμηνύει συνεχώς ότι δεν έχει την πρόθεση να αποσύρει τη χώρα από την Ε.Ε.
Το ίδιο μήνυμα θέλησε να στείλει και χθες ο πρωθυπουργός της χώρας Ματέους Μοραβιέτσκι. «Η θέση της Πολωνίας είναι και θα είναι μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια των κρατών» τόνισε σε ανάρτησή του στο Facebook, χαρακτηρίζοντας την ένταξη της χώρας του στην Ε.Ε. «μία από τις σημαντικότερες στιγμές των τελευταίων δεκαετιών» για την Πολωνία και την Ένωση. Δεν παρέλειψε, ωστόσο, να χαιρετίσει την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Το αμφίσημο αυτό μήνυμα δίνει την εντύπωση ότι για την εθνικιστική κυβέρνηση της Πολωνίας η απόφαση της -απόλυτα ελεγχόμενης- Δικαιοσύνης αποτελεί απλώς έναν μοχλό πίεσης στη συνεχιζόμενη αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες. Ο υπουργός Δικαιοσύνης της Σεμπαστιάν Καλέτα δεν το έκρυψε άλλωστε. “Η απόφαση αποτελεί έκκληση προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να προσπαθούν μέσω εκβιασμών να κερδίσουν εξουσίες που δεν τους παρέχουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες” τόνισε με μήνυμά του στο Twitter.
Τα δικά της όπλα διαθέτει, βεβαίως, και η Κομισιόν. Και αυτά δεν είναι μόνο τα δισεκατομμύρια ευρώ από το ταμείο στήριξης, αλλά και η ίδια η πολωνική κοινή γνώμη, που σε ποσοστό 80%, σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, υποστηρίζει την ένταξη στην Ε.Ε.
