Στους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που με τις αποκαλύψεις τους ξεσκέπασαν τα σκάνδαλα που συγκλόνισαν την Ευρώπη, απονεμήθηκε το φετινό βραβείο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος της Novartis τιμήθηκαν για την συνεισφορά τους στην αλήθεια κατά της διαφθοράς. Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στην Τσέλσι Μάνινγκ, την πληροφοριοδότριά του Τζούλιαν Ασάνζ για τα όσα δημοσιεύθηκαν στα Wikileaks για τα εγκλήματα των ΗΠΑ στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν.
Ενώ, το τρίτο βραβείο απονεμήθηκες στην δημοσιογραφική ομάδα Correctiv που αποκάλυψαν το σκάνδαλο Cum ex, που στοίχισε στους ευρωπαίους φορολογούμενους περισσότερα από 55 δισεκατομμύρια ευρώ, απονεμήθηκε φέτος το βραβείο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και υπερασπιστές του δικαιώματος στην πληροφόρηση.
Το βραβείο, που έχει θεσπιστεί με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Στέλιου Κούλογλου, απονεμήθηκε την Τετάρτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες σε μια ειδική τελετή. «Χάρη στην ευαισθησία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για τους ήρωες της εποχής μας, τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και τους δημοσιογράφους που μάχονται για την αλήθεια, το βραβείο αυτό, που απονέμεται για τρίτη φορά, γίνεται θεσμός», δήλωσε κατά την εκδήλωση της απονομής ο Στ. Κούλογλου, παρουσιάζοντας την υποψηφιότητα των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος της Novartis.
Η περιπέτεια της «Κατερίνας Κελέση» και του «Μάξιμου Σαράφη» ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2017 όταν μπήκαν σε καθεστώς προστατευόμενου μάρτυρα και άρχισαν να καταθέτουν για το μεγάλο σκάνδαλο Novartis που κόστισε στους Έλληνες πολίτες δισεκατομμύρια ευρώ. Την εποχή που λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης εκατομμύρια άνθρωποι δεν είχαν ούτε μερικά ευρώ για να αγοράσουν φάρμακα, η ελβετική εταιρεία θησαύρισε και μαζί της όσοι συνεργάζονταν στο κύκλωμα της διαφθοράς.
Χάρις και στις δικές τους καταθέσεις και σε αυτές των μαρτύρων που συνεργάζονται με την αμερικανική δικαιοσύνη η Novartis υποχρεώθηκε σε έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό με το αμερικανικό δημόσιο ύψους 345 εκατ. δολαρίων. Από αυτά τα 310 εκατ. αφορούν τις πρακτικές της Novartis στην Ελλάδα. Παρά την χωρίς προηγούμενο αυτή τιμωρία της Novartis, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει στραφεί εναντίον της, παρότι στην Ευρώπη το έχει κάνει ήδη η Ιταλία και η Γαλλία.
Στην Ελλάδα, οι δυο μάρτυρες που βραβεύουμε σήμερα, όχι μόνο δεν επιβραβεύθηκαν για τη συμβολή τους στην αντιμετώπιση της διαφθοράς αλλά αποτέλεσαν στόχο μιας πρωτοφανούς εκστρατείας εκφοβισμού. Οι πολιτικοί για τους οποίους είχαν καταθέσει μεταξύ των οποίων και ένας πρώην πρωθυπουργός, ένας επίτροπος της ΕΕ και πρώην υπουργοί, κατέθεσαν μηνύσεις εναντίον τους.
Μια σημαντική μερίδα των μέσων ενημέρωσης τους επιτέθηκε επίσης δημοσιεύοντας και τα ονόματα τους, πραγματικά ή φανταστικά, γεγονός παράνομο καθώς βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας μαρτύρων. Με βάση τα δημοσιεύματα, έγιναν επιθέσεις στα σπίτια τους. Αναγκάστηκαν να κρυφτούν και άλλαξαν διεύθυνση. Τα παιδιά τους δεν μπορούσαν να συνεχίσουν το σχολείο τους. Οι μάρτυρες εξοντώθηκαν οικονομικά. Η μάχη για την αποκάλυψη της ταυτότητας τους συνεχίζεται. Με στόχο την αποκάλυψη της ταυτότητας τους και την οικονομική εξόντωση τους.
Αυτό το βραβείο είναι ένδειξη συμπαράστασης και ηθικής ενίσχυσης τους στην μάχη που δίνουν. Μια μάχη για την αλήθεια, για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα και κατά της διαφθοράς», προσέθεσε.
Σε βιντεοσκοπημένα, λόγω πανδημίας, μηνύματα τους, οι νικητές των βραβείων εξέφρασαν τις ευχαριστίες τους για την υποστήριξη που δέχονται μετά την γενναία πράξη τους.
Συγκεκριμένα, η μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος «Κατερίνα Κελέση», στη δήλωση της σημείωσε ότι «δεχθήκαμε πολλές απειλές και επιθέσεις για να μας εκφοβίσουν, να μας τρομάξουν και να μας εμποδίσουν από το να πούμε την αλήθεια. Οι οικογένειες μας ήταν επίσης στόχος αυτών των επιθέσεων. Και πλήρωσαν το τίμημα να αναστατωθεί η καθημερινή τους ζωή. Αυτό το βραβείο αποτελεί μια ηθική αναγνώριση των προσπαθειών μας να πούμε την αλήθεια και μας δίνει το κουράγιο να συνεχίσουμε να την λέμε στα επόμενα βήματα της έρευνας παρά το κόστος».
Ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος «Μάξιμος Σαράφης» μεταξύ άλλων είπε πως «όλοι όσοι είπαν την αλήθεια και προσπάθησαν να αποκαλύψουν την αλήθεια σε αυτή την υπόθεση, υπέστησαν σφοδρά αντίποινα. Εκφοβίστηκαν, απειλήθηκαν, συκοφαντήθηκαν. Όμως νομίζω ότι αυτό ήταν το σωστό, που έπρεπε να γίνει. Θέλω να προτρέψω κι άλλους να πάρουν την απόφαση να πουν την αλήθεια παρά το κόστος. Είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοκρατίας».
H Τσέλσι Μάννινγκ είπε πως «είναι ενδιαφέρον να μιλάμε για πράγματα όπως η διαφάνεια και η ελευθερία του Τύπου σε μια περίοδο που το σύγχρονο λεξικό περιλαμβάνει όρους όπως fake news, και επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων, ειρηνικών διαδηλωτών, κάθε είδους δημόσιας συγκέντρωσης διαμαρτυρίας ή οτιδήποτε άλλο μπορεί κανείς να σκεφτεί. Βρισκόμαστε, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, και τις διαμαρτυρίες για τον Τζόρτζ Φλόιντ σε σταυροδρόμι. Και βρίσκω πολύ ενδιαφέρον ότι λαμβάνω αυτό το βραβείο για κάτι που συνδέεται με την τρέχουσα επικαιρότητα».
Από την πλευρά τους, οι δημοσιογράφοι της Correctiv, εξήγησαν τους λόγους που ο καθένας τους επέλεξε να συμμετάσχει στην προσπάθεια αποκάλυψης των αρχείων Cum EX.
Το βραβείο δημιουργήθηκε με σκοπό να υποστηρίξει και να επιβραβεύσει ηθικά τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος, που θέτουν σε κίνδυνο τη καριέρα τους, την ελευθερία τους και συχνά τη ζωή τους για να αποκαλύψουν την αλήθεια προς όφελος της κοινωνίας. Θεσπίστηκε και απονέμεται στην μνήμη της δολοφονημένης Μαλτέζας δημοσιογράφου, Δάφνης Καρουάνα Γκαλίθια, ενώ φέτος συμβολικά αφιερώνεται και στον Κινέζο οφθαλμίατρο Λι Γουενλιανγκ, που είχε πρώτος επισημάνει την επικινδυνότητα του κορονοϊού το 2019. Ο γιατρός κυνηγήθηκε από τις κινεζικές αρχές επειδή είπε την αλήθεια και αργότερα προσβλήθηκε από τον ιό και πέθανε σε νοσοκομείο της Γιουχάν.
Υπενθυμίζεται ότι τα δύο προηγούμενα χρόνια το βραβείο απονεμήθηκε σε ανθρώπους που πραγματικά καταστράφηκαν επειδή αποκάλυψαν την αλήθεια: Στον Ραφαέλ Αλέ, τον άνθρωπο που αποκάλυψε τα LuxLeaks, ότι δηλαδή το Λουξεμβούργο λειτουργούσε σαν φορολογικός παράδεισος στην ΕΕ. Στον Σλοβάκο δημοσιογράφο, Γιαν Κούτσιακ, που δολοφονήθηκε γιατί ερευνούσε σκάνδαλα διαφθοράς στην χώρα του. Στον Ρούι Πίντο, που αποκάλυψε το σκάνδαλο των Football Leaks, και φυλακίστηκε για πάνω από έξι μήνες σε καθεστώς απομόνωσης, ενώ είναι αντιμέτωπος με ποινή φυλάκισης έως και 25 ετών. Στην Γιασμίν Μοταργέμι, πρώην διευθύντρια ασφάλειας τροφίμων της Nestle και μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος που αποκάλυψε το διατροφικό σκάνδαλο στο οποίο εμπλεκόταν η εταιρεία, και στον ιδρυτή των Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, που εκδικάζεται αυτή την περίοδο στο Λονδίνο το αίτημα των ΗΠΑ για έκδοσή του.
