5ος π.Χ. αιώνας. Ο ποιητής Βαλμίκι συνθέτει τη Ραμαγιάνα, το πρώτο από τα δύο μεγάλα ινδικά έπη, με τη Μαχαμπαράτα να συντάσσεται έναν αιώνα μετά. Στη Ραμαγιάνα, όπως και στην Ιλιάδα, η υπόθεση έχει να κάνει με έναν βασιλιά, τον Ράβανα. Αυτός έρχεται από την άλλη πλευρά της θάλασσας, απαγάγει τη Σίτα, την όμορφη σύζυγο του Ράμα, του βασιλιά που θα εκστρατεύσει και θα κυριεύσει το βασίλειο του απαγωγέα στη Σρι Λάνκα και θα φέρει πίσω τη βασίλισσα. Οι αναλογίες με Πάρι, Ωραία Ελένη, Μενέλαο, Αιγαίο και Τροία είναι προφανείς. Οι διαφορές πάντως είναι ακόμη περισσότερες, ειδικά στους βασικούς χαρακτήρες.
Ένας ήρωας ο οποίος διαδραματίζει καίριο ρόλο στην εκστρατεία, τον σημαντικότερο μετά τον Ράμα, είναι ο στρατηγός Χανουμάν, ο θεός-πίθηκος, ο οποίος ανακαλύπτει το μέρος όπου κρατείται η Σίτα, ενώ, σύμφωνα με τον μύθο, γίνεται ανίκητος και αθάνατος. Τον συναντούμε ξανά στη Μαχαμπαράτα, τον 8ο μ.Χ. αιώνα στα θρησκευτικού περιεχομένου κείμενα Σκάντα Πουράνα, τον 10ο αιώνα στη Σίβα Πουράνα και στον δημοφιλέστατο ύμνο του ποιητή αγίου Τουλσίντας προς τον θεό-πίθηκο του 16ου αιώνα Χανουμάν Τσαλίσα.
Ο θεοποιούμενος πολεμιστής βασιλιάς πίθηκος αποτελεί γνώριμο πρόσωπο στην παγκόσμια μυθολογία. Από τη Λευκή Πόλη του θεού των Πιθήκων στην Ονδούρα, που είχε για βασιλιά έναν πιθηκόμορφο θεό ο οποίος μαζί με τους συντρόφους του απήγαγε τις ομορφότερες κοπέλες της περιοχής για να γεννηθεί από την ένωση αυτή φυλή ανθρωπόμορφων πιθήκων, μέχρι τον θεό του ουρανού, τον Αυτοκράτορα Νεφρίτη στην Κίνα, που έχρισε τον ανίκητο στη μάχη βασιλιά πίθηκο ως «Ουράνιο Άγιο» (κι τιάν ντα σενγκ).
1672. Ο 48χρονος Πρατάμ Μάλλα είναι ο αμφιλεγόμενος βασιλιάς της Καντιπούρ, γνωστής μετέπειτα ως Κατμαντού. Από τη μία ονομάζεται Καβίντρα, «Βασιλιάς των Ποιητών» και ευεργέτης λογοτεχνών και καλλιτεχνών, δείχνοντας θρησκευτική ανεκτικότητα, και από την άλλη θα μείνει διαβόητος για τις ακολασίες του. Την χρονιά αυτή στήνεται στην είσοδο του «Νταρμπάρ», την ανακτορική αυλή στη δυτική πλευρά της Βασιλικής Πλατείας του Κατμαντού, το πέτρινο είδωλο του θεού-πιθήκου των Ινδουιστών Χανουμάν στα αριστερά της ομώνυμης Χανουμάν Ντόκα, της «Πύλης του Χανουμάν». Σκοπός είναι να προστατεύει τα ανάκτορα της δυναστείας των Μάλα, που βασίλευσαν από το 1201 έως το 1768, και της δυναστείας των Σαχ, που ξεκίνησαν να βασιλεύουν από το 1768.
Σάββατο 25 Απριλίου 1998. Παρότι άυπνος, μετά από ξενύχτι στην Μπενάρες, βαρκάδα στον Γάγγη και τη μεσημεριανή πτήση IC-752 από Βαρανάσι για Κατμαντού, αλλάζω ρούχα στο ξενοδοχείο και αμέσως αφήνω στη ρεσεψιόν το μικρό γκρι πλαστικό κλειδί του δωματίου 338 και χωρίς την παραμικρή αίσθηση κόπωσης ξεκινώ για περιήγηση στην πόλη. Όταν φτάνεις σε έναν προορισμό που ονειρευόσουν από παιδί δεν υπάρχει κούραση. Το βιολογικό ρολόι προσαρμόζεται στο αίσθημα της ικανοποίησης από την επίτευξη ενός ταξιδιωτικού στόχου ζωής.
Ξεκινώ από την πλατεία Νταρμπάρ. Με εντυπωσιάζει ότι στους πρόποδες των Ιμαλαΐων σε υψόμετρο 1.400 μέτρων χρησιμοποιείται μια περσική λέξη, το «νταρμπάρ».
Στο «νταρμπάρ» του Κατμαντού στέφονταν παλαιότερα οι βασιλείς, αν και από δεκαετιών η βασιλική οικογένεια έχει μετακομίσει σε άλλα ανάκτορα. Ωστόσο, η αίγλη της πλατείας παραμένει αναλλοίωτη, με ιδιαίτερο παραδοσιακό χρώμα. Πέτρα, τούβλα και ξύλο, γήινες αποχρώσεις του καφέ και κάμποσο κόκκινο παντού στην πλατεία.
Την προσοχή μου αποσπά στα δυτικά της πλατείας, μπροστά στο Χανουμάν Ντόκα, το πέτρινο είδωλο του Χανουμάν. Καλύπτεται από κόκκινο ύφασμα και ομπρέλα, με αλειμμένο με κόκκινη πάστα το πρόσωπο. Το κόκκινο θεωρείται τυχερό χρώμα, το φοράνε σε γάμους, γεννήσεις και θρησκευτικές τελετές. Συμβολίζει τη δύναμη, την αισθαντικότητα και την αγνότητα, λειτουργεί αποτροπαϊκά κατά του κακού, ενώ χαρίζει γενναιότητα.
Πιο δίπλα υπάρχει πέτρινο γλυπτό, του 1673, του θεού Ναρασίμχα, μισού ανθρώπου και μισού λιονταριού, ενσάρκωση του θεού Βίσνου, να κατασπαράσσει τον δαίμονα Χιρανυακασίπου.
Καθώς μου έρχονται στο μυαλό παραστάσεις ζωόμορφων αγίων όπως ο κυνόμορφος Άγιος Χριστόφορος ή ο Αμνός και οι Ιχθείς ως εικόνες - σύμβολα του Χριστού, μου προκαλούν δυσάρεστη εντύπωση τα ειρωνικά χαμόγελα των Ευρωπαίων όποτε αντικρίζουν ζωόμορφους θεούς της Ασίας. Άλλοι θεωρούν «ταμπού» την ανθρωπομορφική παράσταση και άλλοι τη ζωομορφική, για λόγους δογματικούς.
Αλλά και οι πολυθεϊστές Ασιάτες, με τη σειρά τους, θα τους απαντούσαν πως δέχονται να αναπαριστάνουν άλλα δημιουργήματα του ενός Θεού, όπως ένα άστρο, το φεγγάρι ή ένα βουνό. Οπότε αν και αυτά είναι δημιουργήματα του Θεού, τι σημασία είναι αν είναι άψυχα ή έμψυχα αφού και στις δύο περιπτώσεις ο άνθρωπος μιμείται τον Δημιουργό;
Σκέφτηκα να ανοίξω κουβέντα για το θέμα στο γκρουπ των τουριστών που σχολίαζε υποτιμητικά μια κουλτούρα που αγνοούσε, το βρήκα όμως άσκοπο. Προτιμώ να ασχοληθώ με κάτι πιο πρακτικό και χρήσιμο, τα διαφράγματα και τις ταχύτητες της μηχανής μου για να απαθανατίσω τη στιγμή. Απομακρύνομαι συνεχίζοντας στα βορειοανατολικά, κατά μήκος της Μάχαν Τόλε, της παλιάς κεντρικής οδού του Κατμαντού, που περνάει δίπλα από επίσης ενδιαφέροντα αξιοθέατα.
