Τον Κωνσταντίνο Δομηνίκ τον γνωρίσαμε λίγα χρόνια πριν με τη συλλογή διηγημάτων «Ώπα-ώπα μπλάτιμοι», έργο που είχε υποδεχθεί πολύ θετικά η κριτική και θα μπορούσε να αποτελέσει τροχοπέδη για το δεύτερο δύσκολο βήμα του συγγραφέα, ο οποίος, έτσι κι αλλιώς, καλείται πάντα να αποδείξει πως μπορεί να ξεπεράσει, να εξελίξει ή να υπερβεί τα ήδη κατακτημένα.
Με το «Κακό ανήλιο» ο Κ. Δομηνίκ, καθώς αφήνεται όλο και περισσότερο στον υπαινιγμό και ξεφεύγει από το άγχος της συμπερασματικής επεξήγησης, φαίνεται να κάνει ένα αποφασιστικό βήμα σε κάτι πιο ολοκληρωμένο, το οποίο δεν έχει καμία ανάγκη τη σοβαροφάνεια για να επιβληθεί, καταφέρνοντας να συνδέσει με τρόπο γόνιμο και παιγνιώδη τον παγανισμό με το θρησκευτικό στοιχείο. Μέσα από τη λαογραφία και τις παραδόσεις της Πιερίας, δημιουργεί τα δικά του αλλόκοτα, σκοτεινά, πολύπλοκα, gothic, μυστηριώδη πλάσματα, υποταγμένα σε έναν καθολικό μεταφυσικό τρόμο, τα οποία μοιάζουν σαν να ξεπήδησαν από τις σελίδες του Έντγκαρ Άλαν Πόε και να θήτευσαν στις σελίδες του Χ.Φ. Λάβκραφτ.
Ο Κ. Δομηνίκ παραλλάσσει την πραγματικότητα και, διά της φαντασίας και ενός ανοίγματος στο μεταφυσικό και στο ανεξήγητο, δημιουργεί και αποκαλύπτει συγχρόνως μια άλλη πραγματικότητα, που δεν εξηγείται με τους περιοριστικούς νόμους της λογικής και της κανονικότητας, που δεν υποτάσσεται στα ευκόλως εννοούμενα και στα συνηθισμένα, αλλά είναι μια πραγματικότητα αλλόκοτη, αλλόκοσμη, μυστηριώδης, η οποία περικλείει μέσα της κάτι μαγικό, ακατανόητο, το οποίο πρέπει να εξερευνηθεί αλλά και που, όσο κι αν εξερευνηθεί, πάλι κάτι θα ξεφεύγει, κι αυτό το κάτι την κάνει τόσο ενδιαφέρουσα. Αφηγήσεις που πατάνε σε μύθους και θρύλους της περιοχής, πράγματα που μεταφέρθηκαν ή ίσως επινοήθηκαν, δεν έχει καμία σημασία η αληθοφάνεια. Σημασία έχει η «αλήθεια» των αφηγήσεων που πηγάζει από κάτι ιδιοσυγκρασιακό, αυθεντικό, μια δύναμη σχεδόν μεταφυσική, η οποία υποτάσσεται αλλά και αναδεικνύει μια γλώσσα σίγουρη, δυνατή, ικανή να δημιουργήσει από μόνη της τη ζητούμενη ένταση: κάτι απειλητικό που φωλιάζει στην ατμόσφαιρα, κάτι αλλόκοσμο που καιροφυλακτεί μέσα στους ίσκιους, που σφυρίζει μαζί με τον άνεμο, που συμπαρασύρει σε ταξίδια τα οποία ίσως και να μην έχουν επιστροφή. Κάτι εξω-πραγματικό. Ρωγμές και διαύλους στην πραγματικότητα δημιουργεί ο Κωνσταντίνος Δομηνίκ, εντρυφεί στο ανοίκειο, μετουσιώνοντάς το σε κάτι υπαρκτό, γόνιμο, νευρώδες όσο και κρυπτικό. Ένας αρχέγονος φόβος, ένα μακάβριο δέος κρύβονται πίσω από τις γραμμές του. Η ντοπιολαλιά ενσωματώνεται με τρόπο βιωμένο στη ροή της αφήγησης -γι’ αυτό και δεν κρίνεται απαραίτητη η αναφορά σε κάποιο γλωσσάρι, μια επιλογή που δεν με βρίσκει απολύτως σύμφωνη, καθώς η «μελέτη» της ντοπιολαλιάς θα έδινε άλλη διάσταση στην ανάγνωση-, δίνει μια αίσθηση ζωντάνιας, μιας συνέχειας με το παρελθόν, το οποίο εντάσσεται στο παρόν και δημιουργεί μια γλωσσική κατάσταση ζωντανή και παλλόμενη, από όπου προκύπτει η «κατάσταση» του κόσμου που δημιουργεί ο συγγραφέας.
Ο Κ. Δομηνίκ δεν κάνει γραφική αποτύπωση του παρελθόντος, γιατί το παρελθόν ενυπάρχει στο παρόν και προοικονομεί το μέλλον. Αυτή είναι η θεώρησή του και καταφέρνει να συμπαρασύρει με αυτή του την πίστη τον αναγνώστη. Άλλωστε, ένα από τα ζητούμενα των αφηγήσεων, έτσι καθώς καταλύουν τη λογική, είναι να κάμψουν όποια αναγνωστική δυσπιστία για να μπορέσουν να ξεδιπλώσουν τη συγγραφική τους χάρη και συνακόλουθα να αποζημιώσουν. Προφανώς είναι ένα είδος γραφής που δύσκολα «στήνεται» και δύσκολα δίνει ένα τέτοιο συμπαγές αποτέλεσμα. Όμως ο Δομηνίκ καταφέρνει να κρύψει τον συγγραφικό μόχθο και να αφήσει αβίαστες αφηγήσεις που μοιάζουν σαν αντίστροφα παραμύθια: Εδώ η εντυπωσιακή χρήση των μεταφορών δεν αποδίδει πάντα κάποιο νόημα, εδώ ο κόσμος των ζωντανών συντάσσεται σε μια κοινή μάζωξη με τους νεκρούς και δημιουργεί ένα νέο σύνολο που παραμένει εσαεί άρρηκτα δεμένο, εδώ το καλό εμπεριέχεται στο κακό, εδώ η φύση είναι απειλητική, σκοτεινά πλάσματα υποτάσσουν τις καλές προθέσεις, το συμπέρασμα αρνείται να διατυπωθεί, το φινάλε αιωρείται ανοιχτό σε όποιες ερμηνείες, δίχως το άγχος της κατάφασης. Ο κόσμος δεν θα σταματήσει ποτέ να γεννά απειλές.
Κανένα από τα δώδεκα διηγήματα δεν υπολείπεται των άλλων. Θα ξεχωρίσω, όμως, «Το παλιντάμι», εκεί όπου το ερειπωμένο σπίτι σηκώνεται όρθιο και τραμπαλίζεται προκειμένου να τα βάλει με ό,τι το παρενοχλεί. «[…] παρατηρώντας τότε, με τρόμο θανάτου, ολόκληρο το παλιόσπιτο να ξεριζώνεται απ’ το έδαφος μυστηριωδώς, σαν υπερφυσικό πετρόπετσο κήτος, κι ύστερα να δρασκελίζει τον κατήφορο […]». Σπέρνει γητειά ο Κωνσταντίνος Δομηνίκ με τη λυρική ωμότητα και συνάμα την πλουμιστή λιτότητα της γραφής του.
Info
Κωνσταντίνος Δομηνίκ, «Κακό ανήλιο»
Εκδόσεις Ίκαρος
Σελίδες: 80
Τιμή: 7,99 ευρώ
