Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τον θάνατο του γενικού διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης Φίλιππου Τσιμπόγλου. Στο διάστημα αυτό η θέση του παραμένει κενή, ενώ σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, το κορυφαίο πνευματικό ίδρυμα της χώρας ταλαιπωρείται από πλείστα όσα διοικητικά και οργανωτικά προβλήματα. Σε αυτά έρχεται να προστεθεί η ίδια η διαδικασία επιλογής νέου γενικού διευθυντή/ντριας.
Η Nίκη Κεραμέως ως υπουργός Παιδείας διαχειρίστηκε τα ζητήματα της ΕΒΕ. Επί υπουργίας της χήρεψε η θέση του γενικού διευθυντή. Για την ουσιαστική αναπλήρωση της θέσης δεν έκανε τίποτα. Όρισε απλώς μια βιβλιοθηκονόμο ως αναπληρώτρια γενική διευθύντρια. Στο μεταξύ η κ. Κεραμέως μετακινήθηκε στο υπουργείο Εσωτερικών, όπου τον Νοέμβριο του 2023 νομοθέτησε «Νέο σύστημα επιλογής διοικήσεων φορέων του δημοσίου τομέα, ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους». Το συγκεκριμένο νομοθετικό πόνημα προβλέπει ότι κάθε εκκρεμής διαδικασία επιλογής οργάνων διοίκησης στον δημόσιο τομέα πρέπει να ακυρωθεί και να ξεκινήσουν νέες προκηρύξεις με βάση τον νέο νόμο. Πλην όμως η διαδικασία που εξελισσόταν στην ΕΒΕ δεν ακυρώθηκε. Αντιθέτως, συνεχίζεται κανονικά με βάση το προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο, αγνοώντας τον νόμο που ψήφισε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο το υπουργείο Εσωτερικών στον οποίο υπάγεται πέραν πάσης αμφιβολίας η ΕΒΕ, σύμφωνα με τις Υπουργικές Αποφάσεις και τις εφαρμοστικές εγκυκλίους που ακολούθησαν την ψήφιση του νόμου. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΒΕ ορίζεται ως οργανισμός εθνικής εμβέλειας και αυτός που στον νέο νόμο αναφέρεται ως διευθύνων σύμβουλος στην περίπτωση της ΕΒΕ είναι ο γενικός/ή διευθυντής/ντρια, καθώς είναι δημόσιος λειτουργός και επιλέγεται από την κυβέρνηση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΒΕ στις 3 Μαρτίου ανακοίνωσε τον κατάλογο όσων προκρίθηκαν στην πρώτη φάση του διαγωνισμού για την πλήρωση της θέσης του νέου γενικού διευθυντή της και κατά τα φαινόμενα θα συνεχίσει μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Βάσει αυτού τις επόμενες ημέρες αναμένεται να σταλεί στο υπουργείο Παιδείας ο κατάλογος με τα ονόματα των τριών υποψηφίων που προκρίθηκαν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού, προκειμένου ο υπουργός Παιδείας να διορίσει τον νέο γενικό διευθυντή με τον παλαιό νόμο.
Χάσμα στην εφαρμογή νόμων
Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι ανάμεσα στον Κυριάκο Πιερρακάκη και στη Νίκη Κεραμέως υπάρχει βαθύ χάσμα επικοινωνίας. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι το υπουργείο Παιδείας δεν εφαρμόζει τους νόμους που ψηφίζει το υπουργείο Εσωτερικών. Εκτός αν υπάρχει άλλος λόγος. Δεν θέλουμε να σκεφτούμε «μαγειρέματα» για την επιλογή του αντικαταστάτη ή της αντικαταστάτριας του Φίλιππου Τσιμπόγλου. Πολύ περισσότερο όταν η Εθνική Βιβλιοθήκη μάλλον βρίσκεται σε οριακό σημείο. Μια απλή επίσκεψη στην ιστοσελίδα της είναι αρκετή για να διαπιστώσει κανείς ότι οι ηλεκτρονικές της υπηρεσίες είναι τακτικά εκτός λειτουργίας, όπως επίσης και ότι το ηλεκτρονικό σύστημα για το ISBN είναι πρακτικά μη λειτουργικό. Αυτά δεν τα βλέπαμε παλαιότερα. Η απορία, ωστόσο, μένει: Πώς μέσα σε έναν χρόνο έφτασε η ΕΒΕ σε αυτή την κατάσταση;
Ο Φ. Τσιμπόγλου, παρότι έφυγε από τη ζωή ξαφνικά και πρόωρα τον Φεβρουάριο του 2023, πρόφτασε να προικίσει την ΕΒΕ με Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, με σχέδιο οργανισμού της και με μια αξιοπρόσεκτη πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης, η οποία μεταξύ άλλων προέβλεπε το συνεργατικό σύστημα για τις βιβλιοθήκες της χώρας, την εθνική κάρτα δανεισμού, την ψηφιοποίηση βιβλίων, την ψηφιακή διατήρηση τεκμηρίων και την παραγωγή ακουστικών και ηλεκτρονικών βιβλίων για τυφλούς και εντυποανάπηρους.
Η μετεγκατάσταση της ΕΒΕ στο Φαληρικό Δέλτα, τιτάνιο έργο που έφερε σε πέρας με επιτυχία ο Φ. Τσιμπόγλου, δημιούργησε προσδοκίες ότι επιτέλους η χώρα θα αποκτήσει Εθνική Βιβλιοθήκη αντάξια των προκλήσεων της εποχής και του ρόλου της. Πόσες προσδοκίες θα διαψεύσει αυτή η κυβέρνηση και πόσους φορείς δημοσίου συμφέροντος θα εγκαταλείψει στην τύχη τους;
