Οι σκοτεινές εικόνες του Ντέιβιντ Φίντσερ ανταγωνίζονται το καλλιτεχνικό αδιέξοδο του Νάνι Μορέτι αυτή την εβδομάδα και ταυτόχρονα η δραματική ιστορία ενός Ιρανού παλαιστή θα φανεί σίγουρα πιο θελκτική επιλογή για όσους αποφεύγουν τον άνευρο τρόμο των multiplex και τις πρόχειρες ελληνικές κομεντί
Ενας εκτελεστής που ακούει Smiths
Τhe killer ***
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Φίντσερ
Πρωταγωνιστούν: Μάικλ Φασμπέντερ, Τίλντα Σουίντον, Άρλις Χάουαρντ
Η νέα ταινία του Ντέιβιντ Φίντσερ μας βάζει στο εμμονοληπτικό μυαλό ενός πληρωμένου δολοφόνου, όπου η ανωνυμία, η πειθαρχεία στη μέθοδο και η ιεροτελεστία της εκτέλεσης της αποστολής είναι τα ιερά τοτέμ γύρω από τα οποία έχει δομήσει την ύπαρξή του. Ο σκηνοθέτης μας τον συστήνει τη στιγμή ακριβώς που αποτυγχάνει σε μια απόπειρα δολοφονίας. Στο παρατεταμένο ξεκίνημα της ταινίας ο δολοφόνος εγκαθίσταται σε έναν εγκαταλελειμμένο χώρο ενός παριζιάνικου κτηρίου στοχεύοντας ένα συγκεκριμένο παράθυρο απέναντι. Αυτό σημαίνει πολλή αναμονή και αυτοσυγκέντρωση με τραγούδια των Smiths. Ένα στραβοπάτημα είναι αρκετό για να καταρρεύσει ο κόσμος του και να χάσει την κατακτημένη πνευματική του ισορροπία. Όταν η δουλειά θα πάει στραβά, ο ήρωας θα ακολουθήσει την άκρη του νήματος για να σωθεί αναλογιζόμενος το εργασιακό του ήθος με επαναληπτικές ατάκες όπως «Μην εμπιστεύεσαι κανέναν», «Κάθε φορά αναλογίσου τι κερδίζεις εσύ» κ.τ.λ.
H δωδέκατη ταινία του Ντέιβιντ Φίντσερ προσφέρει πολλά από τα γνώριμα συστατικά που οι λάτρεις του έχουν ανάγκη: οι δαίμονες στο κεφάλι των ηρώων, το φρενήρες μοντάζ και η ατμοσφαιρική φωτογραφία, όπου τα γεωμετρικά κάδρα είναι πνιγμένα στο σταχτί και στη χάλκινη σκοτεινιά. Τα πάντα υπηρετούν τη ρυθμολογία μιας μοναχικής ύπαρξης που είναι δέσμια του καθήκοντος. Το «The killer» μάλιστα έχει έξτρα καλούδια: τους εσωτερικούς μονολόγους του ήρωα που υπέγραψε ο Άντριου Κέβιν Γούκερ (σεναριογράφος του «Se7en»), οι οποίοι, από απλές οδηγίες επιβίωσης, εξελίσσονται σε στοιχειωμένο mantra, αλλά και έναν εντυπωσιακά αφοσιωμένο Μάικλ Φασμπέντερ στον ρόλο του μοναχικού άνδρα με τη συγκρατημένη αγωνία στο πρόσωπό του. Ο Φίντσερ παρουσιάζεται ανέλπιστα μινιμαλιστής στην προσέγγιση του υλικού του και, αντί να υπερφορτώνει την ιστορία του, θέλει να την περιορίσει στην ουσία της. Ποια είναι όμως η ουσία της; Η μάχη ενός δολοφόνου με τη συνείδησή του ή με τις δυνάμεις που πολέμησαν τη συνείδησή του; Ή πρόκειται απλώς για μια στιλιστική άσκηση πάνω στη μοναχικότητα;
Με την ουσιαστική απουσία διαλόγων (παρά μόνο σε τρεις σκηνές), ο σκηνοθέτης αποθέτει σ’ εμάς την ανάγνωση της προέλευσης και του πεπρωμένου της δολοφονικής μηχανής δίχως όνομα. Αντί των συναισθημάτων για εκτελεστές που έχουν μόνο μια πατρική φιγούρα-εκπαιδευτή για να αγαπούν και να τους θυμίζει το παρελθόν τους (τυπικό χολιγουντιανό κλισέ που απαντάται σε δεκάδες παραγωγές του είδους), εδώ η ταύτιση πάει περίπατο και το στιλιζάρισμα αγκαλιάζει την τελεολογία των πράξεων. Όμως αυτή είναι και η αδυναμία της ταινίας. Ο Φίντσερ κατασκεύασε ένα φιλμ αλλόκοτα εξομολογητικό. Η απουσία σοβαρής πλοκής ήταν συνειδητή απόφαση. Με αυτή την απλή ιστορία ο Φίντσερ θέλει να ξορκίσει τη δική του εμμονική σχέση με την εικόνα. Το όπλο του είναι ο κινηματογραφικός φακός του. Η ιεροτελεστία του εκτελεστή και η προσκόλλησή του στη λεπτομέρεια των εξαρτημάτων είναι ίδια με τον τρόπο που ο Φίντσερ στήνει και φωτίζει τα πλάνα του. «Μην εμπιστεύεσαι κανέναν», «Κάθε φορά αναλογίσου τι κερδίζεις εσύ» κ.τ.λ.: το εφαρμοσμένο mantra στο μυαλό του είναι εξίσου δεσμευτικό και άκαμπτο. Επομένως, θα είχαν τρομερό ενδιαφέρον οι εξομολογήσεις ενός επικίνδυνου μυαλού μέσα από αυτό το όχημα, αλλά το σινεμά χρειάζεται και μια καλή ιστορία. Και το «The killler» είναι χωρίς αμφιβολία η πιο αδύναμη ιστορία σε ολόκληρη τη φιντσερική φιλμογραφία.
Ενας παλαιστής αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό
Aντίπαλος (Opponent) ***
Σκηνοθεσία: Μιλάντ Αλάμι
Πρωταγωνιστούν: Παϊμάν Μααντί, Μπγιορν Έλγκερντ, Αχμέντ Αμπντουλαχί
Ενας πρώην παλαιστής (ο Πέιμαν Μαάντι του «Ένας χωρισμός») δραπετεύει με την οικογένειά του από το Ιράν για να αποφύγει μια τιμωρία εξαιτίας μιας φήμης που κυκλοφόρησε για τον ίδιο. Θα καταλήξει σε ένα hostel για πρόσφυγες στη Σουηδία, όπου θα ζει με την αγωνία της απέλασης. Η ανάγκη όμως θα τον στείλει πίσω στην παλαίστρα, όπου τον περιμένει αυτό ακριβώς για το οποίο εγκατέλειψε την πατρίδα του.
Ενώ ο πόλεμος, η πείνα και οι πολιτικές διώξεις κυριαρχούν στις ταινίες που εμπνέονται από την προσφυγική κρίση, ο Μιλάντ Αλάμι κάνει κάτι απρόσμενο και εστιάζει στις προκαταλήψεις, στα πατριαρχικά στερεότυπα και στις οικογενειακές αξίες και βρίσκει την εσωτερική πάλη ανάμεσα στον ιδρώτα και στους μύες. Το άθλημα της πάλης χρησιμεύει ως καταλύτης για τη διερεύνηση των αιτιών της προσφυγιάς, αλλά ταυτόχρονα ως καύσιμο απελευθέρωσης. Παλεύοντας με τον εαυτό του και παγιδευμένος μέσα στα οικογενειακά του καθήκοντα, ο ήρωας ξεπερνά τους περιορισμούς και την ψυχολογική προκατάληψη που συνήθως φέρει η ταμπέλα του πρόσφυγα. Οι συναισθηματικές αντιφάσεις είναι πολύ πιο πολύπλοκες απ’ ό,τι φαίνονται με την πρώτη ματιά για έναν άνθρωπο παγιδευμένο στις κοινωνικές προσδοκίες και στα γλωσσικά εμπόδια που τον κρατάνε μακριά από τον προορισμό του.
Ενας γοητευτικός, μα ελαφρώς ξεπερασμένος Μορέτι
Ενα καινούργιο αύριο (A brighter tomorrow) **
Σκηνοθεσία: Νάνι Μορέτι
Πρωταγωνιστούν: Νάνι Μορέτι, Ματιέ Αμαλρίκ, Σίλβιο Ορλάντο
Ενας Ιταλός σκηνοθέτης, ο Τζιοβάνι, ετοιμάζεται να ξεκινήσει τη νέα του ταινία με πολιτικό θέμα. Την ίδια στιγμή, ο γάμος του περνάει σοβαρή κρίση, ο συμπαραγωγός του είναι στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και τα γυρίσματα κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα σε μια βιομηχανία που είναι όλο και πιο αφιλόξενη σε πολιτικές ταινίες όπως αυτή που ετοιμάζεται να γυρίσει.
Ο Μορέτι δεν έχει αυταπάτες για το αν βρίσκεται στη δύση της καριέρας του και η ενδοσκόπησή του έχει κάτι συγκινητικό. Η ταινία του επιχειρεί μνημικές παλινδρομήσεις και ιδεολογικές συνδέσεις με την ιστορία του, σε ένα σπάνιο είδος προσιτού και αστείου σινεμά με υπαρξιακό βάρος, που, στ’ αλήθεια, σ’ αυτό ο Μορέτι είναι κάτι σαν αρχιερέας. Έχει κερδίσει λοιπόν το δικαίωμα να είναι περιπαικτικός με τη ρητορεία της ριζοσπαστικής Αριστεράς που τον άνδρωσε και αυτοσαρκαστικός με την εικόνα του σαν δεινόσαυρος σε μια γενιά του αλγόριθμου ψυχαγωγίας. Με παιχνιδιάρικους τρόπους, ο Μορέτι διερωτάται μέσα από το alter ego του τι σημαίνει ο κινηματογράφος για το κοινό υπερασπιζόμενος το είδος των ταινιών που αισθάνεται υποχρεωμένος να κάνει. Αν μονάχα έκανε λιγότερο άτσαλα και λιγότερο αυτάρεσκα τη meta-κωμωδία του... Γιατί αισθάνεσαι λίγο σαν να ακούς έναν φίλο που είναι εκτός εποχής να μιλάει για την προσωπική του απογοήτευση για την Τέχνη και την κατάσταση του κόσμου και ύστερα από κάθε χοντράδα ή άβολο αστείο να σε κοιτάζει με ύφος «Έλα, πλάκα κάνω».
Video game αναψυχή
Πέντε νύχτες στου Φρέντι (Five nights at Freddy’s) **
Σκηνοθεσία: Έμα Τάμι
Πρωταγωνιστούν: Τζος Χάτσερσον, Ελίζαμπεθ Λέιλ, Μάθιου Λίλαρντ
Ενας αποκαμωμένος νυχτοφύλακας πιάνει δουλειά στην πιτσαρία Φρέντι Φάζμπεαρ. Κατά τη διάρκεια της πρώτης του βάρδιας έρχεται αντιμέτωπος με μια νύχτα τρόμου. Η ιστορία επιβίωσης και τρόμου με αιμοδιψή animatronic ζώα βασίζεται σε ένα video game που έγινε διάσημο και στη συνέχεια γέννησε μυθιστορήματα και κόμικς. Η εταιρεία παραγωγής Blumhouse ζήλεψε ένα κομμάτι από τη χρυσή πίτα, αλλά, αντί να ικανοποιήσει ένα ήδη μυημένο κοινό, καταναλώνει ενέργεια για να κερδίσει θεατές που έτσι κι αλλιώς δεν θα έδιναν δεκάρα γι’ αυτό το σύμπαν. Είναι σχεδόν αδύνατον κάποιος ή κάποια να ξεκινήσει από την ταινία και η απόλαυσή της να τον στείλει στο παιχνίδι και στα βιβλία. Έτσι λοιπόν, αντί για μια διεστραμμένη και παράλογη ταινία που ποντάρει στην cult γοητεία ή στην ένοχη απόλαυση, έχουμε μια προβλέψιμη ταινία εφηβικού τρόμου που δεν ξεχωρίζει σε τίποτα από τον σωρό που ανταγωνίζεται.
Ενας σινεφίλ στοχασμός στην ιστορία του φασισμού
Πορεία προς τη Ρώμη (Τhe march on Rome) ***
Ντοκιμαντέρ
Σκηνοθεσία: Μαρκ Κάζινς
Η άνοδος του φασισμού στην Ιταλία και σε όλη την Ευρώπη στη δεκαετία του 1930. Έναν αιώνα μετά την πορεία του Μπενίτο Μουσολίνι από τη Νάπολη στη Ρώμη, ο σκηνοθέτης Μαρκ Κάζινς δημιουργεί ένα ντοκιμαντέρ που είναι τρομακτικά επίκαιρο. Χρησιμοποιώντας σύγχρονα πλάνα, το φιλμ μιλάει με πονηριά για την κληρονομιά της φασιστικής ρητορικής που αρθρώθηκε στην Ιταλία και για το πώς αυτά τα σπέρματα πέρασαν στη μεταπολεμική ζωή και το πού εντοπίζονται αργότερα οι καρποί εκείνης της ιδεολογίας - από τις Τέχνες μέχρι την Αρχιτεκτονική. Οι παρατηρήσεις του Μαρκ Κάζινς στη σημειολογία του κινηματογράφου της εποχής σε συνδυασμό με το εύρημα της περιοδικής εμφάνισης μιας φανταστικής γυναίκας που απευθύνεται στην κάμερα (αρχικά γοητευμένη από τον φασισμό και στη συνέχεια προδομένη) λειτουργούν εντυπωσιακά σε ένα εύγλωττο, αναζωογονητικό και εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ, που είναι φτιαγμένο με έμπνευση και γνώση.
Ανοστη υπαρξιακή κομεντί
Ακου ποιος μιλάει *
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Νιάρχος
Πρωταγωνιστούν: Μελέτης Ηλίας, Ξανθή Γεωργίου, Γιάννη Τσιμιτσέλης, Χρύσα Κατσαρίνη
Ενας life coach βρίσκεται σε ψυχολογικό αδιέξοδο. Η καριέρα του και η ζωή του αποκτούν μια παράξενη τροπή, που θα τον ρίξει σε ένα αδιέξοδο από το οποίο θα τον βγάλει μια φωνή που ακούγεται μόνο μέσα στο μυαλό του, αυτή της συνείδησής του. Εντυπωσιακά άστοχη και απελπιστικά κακογραμμένη κωμωδία, που θέλει να μιμηθεί τις νεοϋορκέζικες κομεντί με νευρωτικούς χαρακτήρες και υπαρξιακά αδιέξοδα. Μπορεί η ταινία στο σύνολό της να μην είναι στο χαμηλό επίπεδο των «Bachelor» και ανάλογων ανοσιουργημάτων στις οποίες παίρνει μέρος ο Τσιμιτσέλης -αυτό πιστώνεται στον Μελέτη Ηλία, που παίζει φιλότιμα μόνος του και ξεχωρίζει εύκολα-, όμως η ταινία προκαλεί την υπομονή ακόμη και του πιο καλόπιστου θεατή.
