Noriana είναι το όνομα μιας νεράιδας που η Ειρήνη συνάντησε σ’ ένα ιρλανδέζικο παραμύθι, που έχει θέμα του τη γη, τη φύση. Παίζοντας λαούτο, στα ΤΕΙ της Άρτας άρχισε να προσεγγίζει τη λαϊκή, παραδοσιακή μας μουσική.
Μια φλογέρα, χαρισμένη από έναν Αυστριακό φίλο, την έβαλε στο «τριπάκι» να γνωρίσει σε βάθος τη μουσική της Ιρλανδίας και τα όργανά της: μαντολίνο, irish buzuki, bodhran, fiddle, whistle, σκωτσέζικα pipes (γκάιντα) ή concertina, ένα μικρό σε μέγεθος ακορντεόν που έχει μόνο κουμπιά και καθόλου πλήκτρα. Με αυτή τη μουσική η Ειρήνη ταυτίστηκε. Η χαρά, η θλίψη, η ενέργεια των τραγουδιών της ιρλανδέζικης μουσικής ήταν συναισθηματικά διεγερτικές και την κατέκτησαν.
Μουσικό αμάλγαμα
Η Ειρήνη Τριανταφυλλίδη έπαιξε πολλά χρόνια λαούτο με το συγκρότημα του πατέρα της, του πάντα δραστήριου ιδρυτή και επικεφαλής της Λερναίας Ύδρας Ηρακλή Τριανταφυλλίδη, που έφερε στ’ αυτιά της κόρης του ήχους country rock και κλασικής μουσικής. Επιστρέφοντας από τις σπουδές της στην Άρτα, με δάσκαλο τον αείμνηστο Αιτωλοακαρνάνα λαουτιέρη Χρήστο Ζώτο, βρήκε τον πατέρα της σε νεανική μουσική έξαρση. Η Λερναία Ύδρα είχε ανασυσταθεί και, παίζοντας μαζί τους, η Ειρήνη ξεθάρρεψε -με το λαούτο της σε ροκ ρόλο-, στηρίζοντας τον μπαμπά Ηρακλή στο να ρίχνει τα στιχουργικά «καρφιά» του κατά του συστήματος. Συναυλίες, συμμετοχές σε φεστιβάλ progressive rock και ο αχός τους μπόλιασαν τον ήχο των επερχόμενων Noriana.
Συμμετέχοντας στο πολυπολιτισμικό Delos Project της βοκαλίστριας Φένιας Παπαδόδημα και του μπασίστα Γιώργου Παλαμιώτη, η Ειρήνη είχε την ευκαιρία να συναντήσει σπουδαίους τεχνίτες, μουσικούς με ταυτότητα. Ανάμεσά τους, οι Λευτέρης Χαβουτσάς (ούτι), Άγγελος Πολυχρόνου (κρουστά), Σέργιος Χρυσοβιτσάνος (βιολί), Λεωνίδας Σαραντόπουλος (φλάουτο), Θέμης Νικολούδης (βιολί). Η ινδική μουσική, τα ηπειρώτικα, τα αφρομερικανικά blues σχημάτιζαν ένα μωσαϊκό, ένα αμάλγαμα μουσικό που διεύρυνε τους ορίζοντες των αναζητήσεών της.
Με το τότε κουαρτέτο Frog String Trio των Καταχανά, Ζαρία και Αρσένη η Ειρήνη τραγουδούσε ένα πολύτιμο κράμα world jazz με στοιχεία κλασικής μουσικής. Όμως η μουσική της παιδεία χτίστηκε -ανάμεσα σ’ άλλα- όταν στο σπίτι της στο Καματερό η δασκάλα μητέρα της Μαριάννα (σήμερα ζωγραφίζει μ’ ένα ιδιαίτερο εικαστικό ύφος), ο Ηρακλής και ο μεγάλος της αδελφός Αλέξανδρος σχημάτισαν ένα οικογενειακό φωνητικό κουαρτέτο, τραγουδώντας οτιδήποτε μπορούσε να γίνει πολυφωνικό.
Το βιολί της Κατερίνας
Η βιολονίστρια των Noriana Κατερίνα Τεπελένα γεννήθηκε στα Τίρανα την εποχή που στην Αλβανία κυριαρχούσε ο δικτάτορας Εμβέρ Χότζα. Βρέθηκε με την οικογένειά της στην Ελλάδα νωρίς. Στα δέκα της χρόνια ξεκίνησε να μαθαίνει βιολί στο Εθνικό Ωδείο με δάσκαλο τον «κυριούλη» της Στέφανο Μήλα. «Αυτός ο άνθρωπος με έκανε μουσικό από την πρώτη μέρα!» θυμάται, με τα υγρά μάτια της να σπιθίζουν. Η αγάπη του για τη μουσική, η ενθάρρυνση των μαθητών του να προχωρήσουν με αυτή, «κάτι που γίνεται με πολύ κόπο, μια διαδικασία γεμάτη ματαίωση, γεμάτη... σφαλιάρες!», όπως λέει η Κατερίνα, πλαισιώθηκε με την εμπιστοσύνη του και την έμπνευσή του ώστε η μικρή μαθήτριά του να επιμείνει. Όμως αν δεν υπήρχαν ο πατέρας, ο Φώτης Τεπελένας, και η κυρία Ειρήνη, η μητέρα, η εξέλιξή της με τη μουσική δεν θα ήταν δυνατή. Όχι μόνο ανέχτηκαν τις επιλογές της κόρης τους, σ’ ένα περιβάλλον που δεν ευνοούσε την ανάπτυξη μιας μουσικού του κλασικού ρεπερτορίου, αλλά τη στήριξαν μ’ ενθουσιασμό.
Τελειώνοντας τη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ, η Κατερίνα ασχολήθηκε εξαρχής με τη διδασκαλία της Μουσικής, όπου συνέχισε και εφάρμοσε τη διδαχή του πρώτου της δασκάλου. Την κέντρισε η εξελικτική πορεία της μάθησης ενός μέλλοντος μουσικού, ερασιτέχνη ή επαγγελματία, όταν εξασφαλίζει όχι μόνο μουσικούς, αλλά και ακροατές με άποψη. Από τις πρώτες μουσικές συνεργασίες, τις πρώτες της «δουλειές», η Κατερίνα θυμάται τον Αντώνη Μιτζέλο (Τερμίτες), τα Κίτρινα Ποδήλατα και τη Νατάσα Μποφίλιου στο «Belle Reve», έναν δίσκο με έγχορδα. Το πέρασμά της από το κουαρτέτο του Μιχάλη Μπρούζου την οδήγησε -σχεδόν παράλληλα- στο κουαρτέτο των Noriana, ένα σύνολο παραδοσιακής κέλτικης μουσικής, που είχε μέλη του μόνο κορίτσια! Ήταν μάλλον η πρώτη φορά που η Κατερίνα δεν αποτελούσε φυλετική... μειονότητα σε ένα μουσικό σχήμα. Αυτό σε συνδυασμό με την ενέργεια των Noriana ήταν μια πρόκληση διασκεδαστική -έως και ανατρεπτική- για την ταλαντούχα βιολονίστρια. Από το μπαρόκ του Μπαχ βρέθηκε στο ενθουσιώδες κλίμα μιας ιρλανδέζικης παμπ!
Μουσική θρησκεία
Το 2015 η Ειρήνη άρχισε να ενορχηστρώνει τις παραδοσιακές κέλτικες μουσικές που τη συγκινούσαν («Morrison’s gig», «Danny boy», «Raggle taggle gypsy»), συνθέσεις των ινδαλμάτων της Chieftains, Waterboys και Dubliners, έως ότου αποφάσισε να τους δώσει σχήμα και μορφή στη νέα της «μουσική θρησκεία». Η πολύ σημαντική κλασική φλαουτίστρια Ελευθερία Πολογιώργη, συνάδελφος και δασκάλα Μουσικής στο Μουσικό Σχολείο του Πειραιά, υπήρξε η πρώτη της επιλογή. Η Ελευθερία στέριωσε στο σχήμα, προσφέροντας το ύφος της και τον χαρακτήρα της στον ήχο των Noriana. «Δεν ισχυριζόμαστε πως εμείς κάνουμε παραδοσιακή ιρλανδική μουσική, αυτό το αφήνουμε στους αυθεντικούς Ιρλανδούς, που, όπως φαίνεται, γουστάρουν τον δικό μας ήχο». Έναν ήχο που χτίζεται πάνω στις ροκ ή στις κλασικές μουσικές καταβολές των πέντε πλέον μελών του συγκροτήματος, νέων ή παλιών.
Τον Απρίλιο του 2018 τα τότε τέσσερα κορίτσια των Noriana κυκλοφόρησαν τον ομώνυμο πρώτο τους δίσκο, που ηχογραφήθηκε live στο Lizard Sound Studio. Παραδοσιακά κομμάτια της Ιρλανδίας, αλλά και της Σκωτίας, με το «Erin gra mo chroi» (Ιρλανδία της καρδιάς μου) να ξεχωρίζει με την ευφάνταστη, πιο δυτική ενορχήστρωση του John Mc Anton, κατά κόσμον Γιάννη Αντωνόπουλου. Το άλμπουμ «Noriana» υπήρξε χαρακτηριστικό των πρώτων βημάτων της μπάντας και αποτύπωνε την ωριμότητα των ήδη επτά χρόνων τους.
Το όραμα των Noriana
Κουιντέτο σήμερα οι Noriana, με την Ειρήνη Τριανταφυλλίδη και την Κατερίνα Τεπελένα μπροστάρισσες, συναντούν τ’ αγόρια και το νέο κορίτσι του συγκροτήματος
Στο O Canto του Αλίμου τον Μάρτιο του 2023 ή στο παραδοσιακό Saint Patrick’s Day των Ιρλανδών οι «παλιές» των Noriana ένιωσαν πολύ άνετα. Το ίδιο και στο Σπίτι Art Bar πρόσφατα. Σαν ν’ ανοίγεται ένας νέος ορίζοντας, πιο πειραματικός, βασισμένος πάντα στην κέλτικη παράδοση, με την αξιοποίηση των νέων συνεργατών της πενταμελούς πλέον μπάντας.
Ο Κώστας Παρισιάδης, ένας εξαιρετικός κιθαρίστας και συνθέτης της σύγχρονης μουσικής, από μικρός υπήρξε φαν της κέλτικης μουσικής. Κι όταν στη διάρκεια της καραντίνας έπιασε στα χέρια του ένα μπάντζο, χρειάστηκε μόνο ένας πειρασμός: η πρόσκληση της Κατερίνας να συμπράξει με το σχήμα των Noriana». Την αρχική του αμηχανία διαδέχτηκε η καθημερινή μελέτη στο ιδιότυπο όργανο της bluegrass μουσικής και στο ρεπερτόριο -νέο ή παλιό- του γκρουπ. Το ακορντεόν της Αλίκης Παπαπέτρου -«είναι το μικρό μας» λέει η Κατερίνα-, με πείρα σε ρεμπέτικες κομπανίες και αλλού, παρά τη μικρή της ηλικία, φέρνει στο σχήμα την ανανέωση μέσα από τον παραδοσιακό τρόπο που αγγίζει το «πληκτροφόρο πνευστό» της. Αυτοδίδακτη, η Αλίκη χρησιμοποιεί το «καλό αυτί» της, προσφέροντας με τον ήδη διαμορφωμένο ήχο της το δικό της χρώμα. Ο Χάρης Παρασκευάς, συμμαθητής και παιδικός φίλος της Κατερίνας, καλός κιθαρίστας και μπασίστας σε σχήματα ροκ και όχι μόνο, παίζει το ειδικά διαμορφωμένο bodhran του, δίνοντας ρυθμό στο σχήμα.
Φιλοδοξία ή όραμα;
Στα πιο άμεσα σχέδιά τους είναι ένας -άτιτλος ακόμα- αναμενόμενος δίσκος, που θα ξεχωρίζει για τις εκπλήξεις που θα μας προσφέρει: body percussion, πρωτότυπες και πολυφωνικές διασκευές και συνθέσεις της Ειρήνης, ενορχηστρωμένες από το σύνολο των μουσικών που όραμά τους είναι το πρώτο τους ταξίδι στη «μάνα» Ιρλανδία και -γιατί όχι;- η συμμετοχή σε κάποιο φεστιβάλ, δίπλα στη Loreena McKennitt ή στους Dropkick Murphys, που συνδυάζουν την παραδοσιακή ιρλανδική μουσική με το αμερικανικό hardcore, και στους Rumjacks, την αυστραλιανή μπάντα που αναζητά κοινό έδαφος ανάμεσα στο κέλτικο φολκλόρ και στο απέριττο πανκ ροκ.
«Πες το χιούμορ, πες το όραμα, πες το... θράσος» συμπληρώνει η Ειρήνη κλείνοντας τη συνάντησή μας στα γραφεία της ΑΥΓΗΣ, «ας είμαστε επιτέλους ειλικρινείς, όνειρό μας δεν είναι να παίζουμε support σε άλλους, αλλά οι... Waterboys να παίξουν σαν δεύτερο όνομα με τους -και τις- Noriana»!
Ζωντανά στο Athens Irish Festival
Σε φάση ανάκαμψης και ανανέωσης ήχου και ρεπερτορίου, η Ειρήνη φέρνει νέες ιδέες στις πρόβες της πεντάδας και όλοι μαζί τις ενορχηστρώνουν, με εντονότερο το ιρλανδέζικο παραδοσιακό ηχόχρωμα στη μουσική των νέων Noriana. Η έκπληξη για τους ακροατές των επόμενων εμφανίσεών τους είναι οι διασκευές, που ξεφεύγουν από τον έως τώρα χαρακτηριστικό τους ήχο. Μια χαλαρότητα και η απενοχοποίηση τυχόν λαθών κάνουν τα μέλη των Noriana να χαίρονται αυτό που κάνουν, ανάβοντας το κέφι των συνδαιτημόνων... μπιροκαταναλωτών στους χώρους όπου εμφανίζονται.
Την Κυριακή 25η Ιουνίου οι Noriana θα εμφανιστούν στο Athens Irish Festival, στη Λαμπηδόνα του Βύρωνα, όπου οι αθηναϊκές μπάντες που παίζουν ιρλανδέζικη μουσική θα συναντήσουν τους έμπειρους Iernis, τη χορωδία Curfa της Λαμπρινής Γιώτη, τους Plump και πολλούς σολίστες από την Ιρλανδία, που θα διδάξουν βιολί, φλάουτο ή concertina στα workshops του τριημέρου που αρχίζει την Παρασκευή 23 Ιουνίου. Δρώμενα για παιδιά και ιρλανδικές γεύσεις, παραμύθια, κουίζ, κατασκευές εμπλουτίζουν τη φετινή διοργάνωση του Athens Irish Festival.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρώ Καβαλιέρου
