Αν αξιολογήσουμε ψύχραιμα τη μακρά πορεία της Tina, θα διαπιστώσουμε ότι το μεγαλύτερο επίτευγμά της ήταν ότι τα πέτυχε όλα με σκληρή δουλειά. Η Turner υπήρξε μία από τις πιο πεισματάρες rhythm ‘n’ rockers που κατάφεραν να επιβάλουν τα χαρίσματά τους παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισαν. Το ερμηνευτικό χάρισμα αυτής της τραγουδίστριας είχε φανεί από πολύ νωρίς, όταν τα φωνητικά της προκαλούσαν ρίγη στα ακροατήρια που ανακάλυπταν αυτό το κορίτσι που προερχόταν από μια φτωχή οικογένεια εργατών σε βαμβακοφυτείες. Ίσως μόνο ο Τζέιμς Μπράουν να αποτελεί το μοναδικό αντίστοιχο παράδειγμα καλλιτέχνη στη μαύρη μουσική με τόσο πηγαίο και ασυμμάζευτο ταλέντο που ξεχυνόταν επί σκηνής. Το ταλέντο της δεν ήταν προϊόν εκπαίδευσης, αλλά ανάβλυζε από τους πόρους του δέρματός της όταν αναδείκνυε τη χυμώδη ποικιλομορφία της soul.
Η Tina πατούσε ερμηνευτικά πάνω σε οποιονδήποτε ρολαριστό ρυθμό της soul και σε οποιαδήποτε διάθεση υπαγόρευε η rhythm section που την ακολουθούσε ασθμαίνοντας. Παρά την παγκόσμια φήμη που κέρδισε, ειδικά μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’80, με το «What’s love got to do with it», που την εκτόξευσε στη στρατόσφαιρα του Billboard, δεν απέκτησε ποτέ το υλικό για να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της. Πολλά δημιουργικά χρόνια χαραμίστηκαν κάτω από τη σκιά του Ike, που της στάθηκε ως μέντορας αρχικά, ως εξουσιαστικός σύζυγος στη συνέχεια και ως δυνάστης μάνατζερ μέχρι το τέλος της σχέσης τους.
Μια αληθινή ντίβα της rhythm ‘n’ blues παράδοσης
Η Turner δεν είχε τον σπαραγμό που είχαν οι καταραμένες soul ντίβες, όπως η Etta James, ούτε την πονηριά και το τσαγανό της Diana Ross ώστε να ακολουθήσει με αυτοπεποίθηση τον δρόμο της. Από πολύ νωρίς βίωνε συστηματικά την κακοποίηση από έναν σύντροφο και συνεργάτη που λειτουργούσε με όρους νταβατζή. Ο Ike ήταν ικανός οργανοπαίκτης και είχε ανάγκη μια φωνή για να υπηρετήσει την αξιόλογη, μα «χαμηλοτάβανη» μουσική αντίληψή του. Έβαζε λοιπόν την Tina να εξοντώνεται σωματικά και φωνητικά σαν ωρομίσθια σε άφθονα κλαμπ περιορισμένης χωρητικότητας για να εξασφαλίζει το γρήγορο νυχτοκάματο, «καίγοντας» κατά κάποιον τρόπο τη φιλότιμη βοκαλίστρια σε εκτεταμένες τουρνέ ήσσονος σημασίας, ψαλιδίζοντας κάθε φιλοδοξία γι’ αυτό το λαϊκό και ευκολόπιστο κορίτσι.
Η Tina Turner υπήρξε μέχρι τη δεκαετία του ’70 ένα ακατέργαστο αγρίμι της σκηνής, που τραγουδούσε με τη σαρωτική δύναμη που θα είχαν δέκα big mamas της R’n’B μαζί, αλλά και με όλη την κομψή λεπτότητα των κοριτσιών που έκαναν φωνητικά στη Motown. Έφερνε αυτή την ανανεωτική διάθεση και συνδύαζε την πηγαία σωματική της κίνηση με τη φινέτσα και τον τσαμπουκά. Όμως για ένα μεγάλο κομμάτι του κοινού η ίδια έμεινε ως κάτι σαν το θηλυκό αντίστοιχο του Joe Cocker - μια οργιώδης πρώτη περίοδος που οδήγησε σε έναν θρίαμβο μέσα από γιάπικες διασκευές. Όμως τα πράγματα δεν ήταν καθόλου έτσι…
Μια καριέρα με τεθλασμένη γραμμή ποιότητας μέχρι τον θρίαμβο του ’84
Από το 1960, όταν ο Ike και η Tina κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους «A fool in love», η σκληρή εργασία συνυπήρχε με τον φόβο της ταπείνωσης. Ο Ike κοιμόταν με άλλες γυναίκες και η Tina γνώριζε ότι τα τραγούδια του συχνά αφορούσαν τις σεξουαλικές του σχέσεις. Όταν αρνήθηκε να τα τραγουδήσει ήταν που ξεκίνησε και η σωματική κακοποίηση. H αξιοπρεπέστατη συνεργασία με τον Phil Spector, τον παρανοϊκά ιδιοφυή παραγωγό που εμπνεύστηκε το «Wall of sound», δεν έγινε επιτυχία ώστε να επιτρέψει στην Turner να ανοίξει τα φτερά της και να κάνει σόλο καριέρα μια ώρα αρχύτερα. Ωστόσο, το «River deep-Mountain high» παραμένει αριστούργημα. Εξαιτίας της ψυχολογικής φθοράς που είχε υποστεί από τις αυτοκαταστροφικές καταχρήσεις του Ike, ακόμη δεν είχε την αυτοπεποίθηση να αυτονομηθεί. Το 1969 ο Ike και η Tina άνοιξαν τη συναυλία των Rolling Stones και στη συνέχεια έκαναν επιτυχία διασκευάζοντας το «Proud Mary» των Creedence Clearwater Revival.
Παρά την αναγνώριση, η Tina είχε αποπειραθεί πολλές φορές να εγκαταλείψει τον βίαιο σύζυγό της, μέχρι που δραπέτευσε - κυριολεκτικά, χωρίς χρήματα και χωρίς αποσκευές. Ο Ike δεν ορθοπόδησε ποτέ ψυχολογικά και καλλιτεχνικά, ενώ έκανε βουτιά στις καταχρήσεις. Αντιθέτως, η Tina βρήκε τα πατήματά της και αναγεννήθηκε χάρη στη σωτήρια μετάβασή της στην Capitol. Η αρχή μιας νέας αποχής έγινε με το «Private dancer» το 1984, που είχε γράψει ο Mark Knopfler των Dire Straits, ένα αληθινό success story της μουσικής, που την έκανε σύμβολο καλλιτεχνικής αναγέννησης. Το βίντεο του τραγουδιού προβαλλόταν ακατάπαυστα από το mTV. Το ίδιο συνέβη και με την τεράστια επιτυχία του «What’s love got to do with it», ένα μάλλον συμβατικό pop τραγούδι που είχαν απορρίψει ο Cliff Richard και η Donna Summer προτού η Tina το απογειώσει με την αισθαντικότητα στην ηχογράφηση. Οι εξωφρενικές της περούκες και ο τρόπος που όργωνε τη σκηνή με ψηλοτάκουνα μπήκαν για τα καλά στην pop κουλτούρα. Ο ρόλος στης στο «Mad Max Beyond Thunderdome» και η συμμετοχή της στο soundtrack της ταινίας με το «We don’t need another hero» επισφράγισαν μια προσωπική καταξίωση που έπρεπε να είχε συμβεί από καιρό.
Η Turner επανερχόταν διαρκώς στην pop επικαιρότητα με επιτυχίες όπως το «The best» (μια επιτυχημένη αναβίωση του τραγουδιού της Bonnie Tyler) και με το «Goldeneye» (από το James Bond) που της έγραψαν ο Bono και ο The Edge. Και πάντα κατάφερνε να μπολιάζει με ρυθμική ένταση τη χλιδάτη pop και την disco funk που τραγουδούσε. Το τελευταίο της ολοκληρωμένο άλμπουμ «Twenty four seven» κυκλοφόρησε το 1999 από την ομάδα παραγωγών που υπέγραψαν το «Believe» της Cher.
Τα τελευταία χρόνια η Tina είχε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και πάλεψε τόσο με τη νεφρική ανεπάρκεια όσο και με τον καρκίνο του εντέρου. Ο τρόπος ερμηνείας της επηρέασε τους πάντες, από τον Mick Jagger μέχρι τη Mary J. Blige, και η σκυτάλη της ηφαιστειακής σκηνικής της παρουσίας πέρασε σε performers όπως η Janet Jackson και η Beyonce. Οι «παχύρευστες» ερμηνείες της σηματοδοτούσαν πάντα τη χαρά της ρυθμικής μουσικής και την ανάγκη για χορό και εξωστρέφεια.
Είπαν...
Barack Obama
«Η Tina Turner ήταν δυνατή, ασταμάτητη. Μιλούσε και τραγουδούσε την αλήθεια της μέσα από τη χαρά και τον πόνο, τον θρίαμβο και την τραγωδία»
Pete Townshend
«Ήταν μια τεράστια παρουσία. Ένας θηλυκός Little Richard. Φαινόταν σαν γίγαντας: τρεμάμενη, σεξουαλική, σωματική και εκπληκτικά όμορφη. Με σάρκα και οστά ήταν εύθραυστη, ευάλωτη και ένας πραγματικά γλυκός και συμπονετικός άνθρωπος»
Mick Jagger
«Ήταν μια εξαιρετικά ταλαντούχα ερμηνεύτρια. Με βοήθησε τόσο πολύ όταν ήμουν νέος και δεν θα την ξεχάσω ποτέ»
Dianna Ross
«Συγκλονισμένη»
Mariah Carey
«Οι λέξεις θρυλική, εμβληματική και σούπερ σταρ χρησιμοποιούνται συχνά, όμως η Tina Turner τις ενσαρκώνει, μαζί με τόσες άλλες»
Dolly Parton
«Τίνα, θα σε αγαπάμε πάντα»
Debbie Harry
«Ήταν μια γυναίκα που ξεκίνησε από τα χωράφια και δούλεψε μέχρι την κορυφή. Αποτέλεσε μεγάλη έμπνευση για μένα όταν ξεκινούσα και παραμένει μέχρι σήμερα»
