Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προχώρησε στην υιοθέτηση ενός κειμένου συμπερασμάτων για τις για τις υψηλής ποιότητας, διαφανείς, ανοιχτές, αξιόπιστες και δίκαιες επιστημονικές εκδόσεις. Ένα κείμενο το οποίο βρίσκει σύμφωνη την κοινότητα των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της Ευρώπης και των αντίστοιχων ενώσεών τους.
Ειδικότερα τα συμπεράσματα του Συμβουλίου επικεντρώνουν:
* Στην επισήμανση ότι η άμεση και απεριόριστη ανοιχτή πρόσβαση θα πρέπει να είναι ο κανόνας στη δημοσίευση ερευνών που χρηματοδοτούνται από δημόσια κονδύλια καθώς και στην ανάγκη για διαφανή τιμολόγηση.
* Στην ενθάρρυνση των κρατών-μελών καθώς και της Επιτροπής να αναπτύξουν στρατηγικές και μέτρα για τη στήριξη της έρευνας που χρηματοδοτείται από το Δημόσιο, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας οδικών χαρτών.
* Στην αναγνώριση της σημασίας της ανοιχτής πρόσβασης στις επιστημονικές δημοσιεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησής τους, ως ένα από τα βασικά στοιχεία ενός ανοιχτού επιστημονικού συστήματος.
* Στην αναγνώριση ότι η επιτάχυνση της ανοιχτής πρόσβασης θα απαιτήσει εργασίες τόσο σε επίπεδο νομοθεσίας και πολιτικής όσο και βήματα για τη δημιουργία και ενίσχυση υποδομών, δεξιοτήτων και πολιτισμών.
* Στην ενθάρρυνση των κρατών-μελών και της Επιτροπής να επενδύσουν και να προωθήσουν διαλειτουργικές, μη κερδοσκοπικές υποδομές για δημοσιεύσεις που βασίζονται σε λογισμικό ανοιχτού κώδικα και σε ανοιχτά πρότυπα.
* Στην επιμόρφωση των ιδρυμάτων και των ερευνητών σε θέματα που αφορούν τη διανοητική ιδιοκτησία και τις επιπτώσεις της μεταβίβασης ή της διατήρησης των δικαιωμάτων.
* Στην ενθάρρυνση των κρατών-μελών και της Επιτροπής να αντιμετωπίσουν με συστημικό τρόπο το ζήτημα των κερδοσκοπικών εκδόσεων.
Για τις ακαδημαϊκές και ερευνητικές βιβλιοθήκες το κείμενο το συμπερασμάτων είναι τεράστιας σημασίας, καθώς υποδεικνύει στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. την κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθήσουν προς τη διαχείριση της παραγόμενης γνώσης. Η κατεύθυνση είναι ένα ανοιχτό περιβάλλον, δίκαιο για όλους, με κανόνες, για να μπορούν έτσι οι βιβλιοθήκες να παρέχουν πρόσβαση στα μέλη των ακαδημαϊκών κοινοτήτων και των ερευνητών προς το σύνολο της γνώσης που έχει παραχθεί με δημόσιες δαπάνες.
Πρόκειται για ένα κείμενο σταθμό, καθώς ανατρέπει παγιωμένες αντιλήψεις για την άνευ όρων εμπορευματοποίηση της γνώσης και της κερδοσκοπίας των εταιρειών μέσα από αυτή. Η επιστημονική γνώση είναι δημόσιο αγαθό και τα αποτελέσματα της έρευνας που χρηματοδοτείται από το δημόσιο θα πρέπει να είναι άμεσα και ανοιχτά διαθέσιμα σε όλους χωρίς εμπόδια, όπως συνδρομές ή άλλες πληρωμές. Αυτό είναι ουσιώδες για την προώθηση της γνώσης, την προώθηση της καινοτομίας και την αντιμετώπιση κοινωνικών ζητημάτων. Η πανδημία της Covid-19 ανέδειξε τα σημαντικά οφέλη των διαφανών και ανοιχτών ερευνητικών πρακτικών, ιδίως για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων. Η ανοιχτή επιστήμη μπορεί να προσφέρει παρόμοια οφέλη για την αντιμετώπιση άλλων σημαντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες μας.
Καλλίμαχος
