Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Βούλα Σαββίδη στην «Α» / Ζούμε σε μια αστυνομοκρατούμενη χώρα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βούλα Σαββίδη στην «Α» / Ζούμε σε μια αστυνομοκρατούμενη χώρα

Από την εποχή των «Πέριξ» του Μάνου Χατζιδάκι, η φωνή της Βούλας Σαββίδη στέκεται μοναδική στην ελληνική τραγουδοποιία. Αρχέγονη, βγαλμένη λες από τα βάθη των αιώνων και τα μύχια της ανθρώπινης υπόστασης, αποδεικνύει κάθε φορά τη μοναδικότητα της ερμηνευτικής τέχνης. «Η φωνή μου με κάνει να φαντάζομαι τον κόσμο όπως εγώ τον ονειρεύομαι» λέει η ίδια. Και ονειρεύεται έναν κόσμο «γεμάτο ομορφιά», γεμάτο από τους μικρούς θεούς της καθημερινότητας. Σ’ αυτούς ομνύει η γνωστή ερμηνεύτρια, όμως στον μόνο θεό που πιστεύει είναι «η ελευθερία».

Μας είχε λείψει πολύ τα τελευταία χρόνια η Βούλα Σαββίδη. Η επάνοδός της στη δισκογραφία με το «Έργο» (Μετρονόμος), έναν δίσκο εκλεκτό, με τραγούδια που έχει γράψει ο Τάσος Γκρους, δίνει την αφορμή να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει να είσαι καλλιτέχνης σε δίσεκτους καιρούς και μας θυμίζει μια εποχή με ξεχωριστούς ανθρώπους, ανάμεσά τους και εκείνη. Ευγενής, χαμηλόφωνη, οικεία, αυτή η μικροκαμωμένη γυναίκα μαζί με τα τραγούδια κλείνει στην αγκαλιά της και μια ιδιαίτερη σοφία. Ολοκληρωμένη καλλιτέχνιδα, κοιτάει την τέχνη της κατάματα, όπως και την εποχή μας. Καθώς μιλάει για το τραγούδι, την πορεία της σ’ αυτό, τους ανθρώπους του που την «προίκισαν», την ανάγκη η «τέχνη για να ταρακουνήσει το συνειδησιακό μας βόλεμα», ρίχνει κλεφτές ματιές έξω από το παράθυρο και επιμένει ότι «ζούμε σε μια αστυνομοκρατούμενη χώρα».

Πώς είναι η «Έξοδος»; Η επανεμφάνιση μετά τη σιωπή;

Σαν μια φυσιολογική συνέχεια, χωρίς να υπήρχε ενδιάμεσα κενό. Η σιωπή πολλές φορές μπορεί να είναι πιο ηχηρή από την επάνοδο.

 Γιατί σιώπησες τόσα χρόνια;

Γιατί ήταν ένα διάστημα που είχα ανάγκη να βυθιστώ στον εαυτό μου, να σμιλέψω τον εαυτό μου. Ο Πόε λέει ότι πρέπει να είστε προσεκτικοί όταν οι άλλοι δεν βρίσκονται εκεί που είσαι - και βέβαια εννοώ τα επίπεδα συνειδητότητας. Η απομάκρυνσή μου οφείλεται και σε μια πορεία πνευματικής αναζήτησης μακριά από φιλοσοφικά ρεύματα, δόγματα κ.τ.λ. Στην περίπτωσή μου δεν ήταν μια διαδρομή που την επέλεξα, αλλά ήρθε και με βρήκε. Δεν είναι καθόλου εύκολη, δεν αντέχουν όλοι να τη διανύσουν. Εγώ όμως όπως φαίνεται την άντεξα.

Ηταν μια πορεία προς την ελευθερία;

Ηταν μια πορεία προς έναν πιο διευρυμένο ορίζοντα. Ήταν μια διαδρομή που με άλλαξε βαθιά ως άνθρωπο.

Το τραγούδι σε συντρόφευε όλο αυτό διάστημα;

Κατά καιρούς έκανα σποραδικές εμφανίσεις. Δεν αισθάνθηκα ποτέ απούσα από το τραγούδι. Ήξερα ότι όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, θα τραγουδήσω ξανά.

Πότε ένιωσες για πρώτη φορά την ιδιαίτερη σχέση με τη φωνή σου, με το τραγούδι;

Ξέρεις, στην περίπτωσή μου δεν ισχύει αυτό που λένε πολλοί ότι από μικρή ήθελα να γίνω τραγουδίστρια. Πιστεύω ότι η ζωή, ακόμη κι αν δεν σε πάει μέσα από ευθεία, ακόμα και μέσα από παρακαμπτήριους δρόμους θα σε οδηγήσει εντέλει εκεί που είσαι ταμένος να πας. Νομίζουμε πως ελέγχουμε απόλυτα τα της ζωής μας. Όμως νομίζω πως σε έναν μεγάλο βαθμό είναι προδιαγεγραμμένα αυτά που θα μας συμβούν. Στην περίπτωσή μου ήρθαν πολύ εύκολα τα πράγματα. Για φιλόλογο με φαντάζονταν και οι καθηγητές μου στο σχολείο και η οικογένειά μου, όμως με ανακάλυψε ο Λαμπρόπουλος της Κολούμπια - ούτε κατάλαβα πώς. Έμαθε για μένα που τραγουδούσα σε έναν χώρο στη Θεσσαλονίκη με τον Μανώλη Μητσιά, τον Δημήτρη Ζευγά και τη Σοφία Διαμαντή, με άκουσε και έπειτα από λίγες ημέρες με ειδοποίησε να κατέβω στην Αθήνα και υπογράψαμε αμέσως συμβόλαιο. Από κει και πέρα πήραν μια τροπή τα πράγματα που όλο αυτό το ξεκίνημα ήταν πραγματικά τύχη να συμβεί σε ένα κορίτσι που μόλις ξεκινούσε την πορεία του, να μην χρειαστεί να χτυπήσει καμία πόρτα. Αφού μεσολάβησαν κάποια γεγονότα που με έκαναν να προβληματιστώ αν πρέπει να συνεχίσω στο τραγούδι, διαβάζω σε μια εφημερίδα ότι ο Χατζιδάκις ζητάει νέες φωνές για έναν χώρο που ήθελε να φτιάξει στην Πλάκα. Ήμουν με τον αδελφό μου και, επειδή ήμουν στο μεταίχμιο να τα παρατήσω, δεν πέρασε από το μυαλό μου να πάω να με ακούσει ο Χατζιδάκις. Τελικά πήγα και μετά την οντισιόν προέκυψε η συμμετοχή μου στο πρόγραμμα του Πολύτροπου, όπως ονόμασε την μπουάτ ο Χατζιδάκις, και μετά ήρθαν τα «Πέριξ». Θα πρέπει να πω ότι εγώ δεν είχα εντρυφήσει καθόλου στο ρεμπέτικο. Απλώς είχα κάποια ακούσματα από τα τζουκμπόξ της γειτονιάς. Βέβαια, δεν προέκυψαν έτσι ξαφνικά τα ρεμπέτικα στα «Πέριξ». Όταν πήγα στην πρώτη οντισιόν του Χατζιδάκι, είχα πει ένα δικό του τραγούδι και από το τρακ ήμουν πάρα πολύ κακή. Πίστευα ότι η ευκαιρία χάθηκε. Τελειώνοντας, ήθελα να φύγω τρέχοντας από ντροπή. Φεύγοντας μου ζήτησαν τα στοιχεία μου, σκέφτηκα ότι με όλους το ίδιο κάνουν. Ανεβαίνοντας τα δυο-τρία σκαλιά για να φύγω, αισθάνομαι ένα χέρι στον ώμο μου. Ήταν η λυρική τραγουδίστρια Κική Μορφωνιού, φίλη του Μάνου, όπου μου λέει «βρε κούκλα μου, έχεις πολύ ενδιαφέρουσα φωνή. Την άλλη φορά που θα έρθεις, πιες λίγο νερό, κάνε κάτι να σου φύγει το τρακ». Εγώ δεν άκουγα τίποτα, απλώς ήθελα να φύγω. Όλη τη νύχτα δεν κοιμήθηκα από τη στενοχώρια, όχι γιατί δεν θα με επέλεγε ο Χατζιδάκις, αλλά για τον τρόπο που τραγούδησα. Την άλλη μέρα χτυπάει το τηλέφωνο και ήταν ο Βασίλης Τενίδης, συνεργάτης του Χατζιδάκι, και μου ζήτησε να ξαναπάω στην οντισιόν. Στο σπίτι ο άντρας μου -τότε ήμασταν αρραβωνιασμένοι- μου λέει «γιατί δεν του λες ένα λαϊκό τραγούδι;». Αντέδρασα, όταν όμως έφτασα στην οντισιόν, βρήκα εκεί τον Γιώργο Σκούρτη, που κι αυτός μου είπε να πω λαϊκό. Όταν φτάνει η σειρά μου να τραγουδήσω, ρωτάω τον Χατζιδάκι αν μπορώ να πω ένα λαϊκό τραγούδι. Έπειτα από μια παύση μου είπε «πες». Μου ήρθε στο νου εκείνη τη στιγμή να πω ένα τραγούδι που ούτε καν το θυμάμαι τώρα. Βλέπω τον Χατζιδάκι να σηκώνεται, να έρχεται κοντά μου και μου λέει με σιγανή φωνή «συνέχισε να τραγουδάς». Είπα τρία τραγούδια, το δεύτερο πρέπει να ήταν το «Είπα να σβήσω τα παλιά», το τρίτο δεν το θυμάμαι. Αυτό ήταν το ξεκίνημα. Έτσι μπήκα μέσα στη μουσική του Χατζιδάκι και στο πρόγραμμα του Πολύτροπου, όπου εμφανιζόμουν καθισμένη σε μια καρέκλα ανάμεσα στο κοινό, σκηνοθετημένη από τον Σάββα Χαρατζίδη. Έτσι προέκυψε το πορτρέτο του Γιάννη Μόραλη που έγινε και εξώφυλλο του δίσκου. Θυμάμαι τον σπουδαίο ζωγράφο να κάνει το πορτρέτο μου στο καμαρίνι πίνοντας ένα ποτήρι ουίσκι, ζωγραφίζοντας με το αριστερό χέρι.

 Σημάδεψαν τη ζωή σου αυτοί οι άνθρωποι;

Με προίκισαν. Και όχι μόνο αυτοί, υπήρξαν και άλλοι στην πορεία. Νομίζω ότι είναι μια γενιά ανθρώπων που έχει φύγει ανεπιστρεπτί. Ήταν πολύ μεγάλα μεγέθη, άνθρωποι με ήθος, με αισθητική, με ποιότητα και με έναν λόγο παρεμβατικό. Εμένα μου λείπει πολύ ο λόγος του Χατζιδάκι, ο αιχμηρός, ο καίριος. Η παρέμβασή του στα κακώς κείμενα, η γενναιότητα που είχε - γιατί χρειάζεται γενναιότητα για να παρεμβαίνεις μ’ αυτόν τον τρόπο χωρίς να υπολογίζεις το κόστος. Δεν νομίζω ότι είναι πολλοί αυτοί που το κάνουν, γιατί οι περισσότεροι συμπορεύονται με την εκάστοτε εξουσία για να έχουν τα οφέλη τους.

Εσύ θα μπορούσες να συμπορευτείς με την εξουσία;

Τι έχετε καταλάβει τόσα χρόνια; Είναι τυχαίο που με γοητεύουν οι αιρετικοί, οι αντισυμβατικοί άνθρωποι; Και, όπως συνηθίζω να λέω, αγαπώ τους ηττημένους γιατί για μένα αυτοί είναι οι νικητές. Κι αν δεν καταλαβαίνει κάποιος τι θέλω να πω μ’ αυτό, εννοώ νικητές αυτούς που δεν έχουν παρεκκλίνει από τον αξιακό τους κώδικα. Η ηθική μας και η αισθητική μας, αυτές είναι οι μεγάλες μας νίκες στη ζωή. Για μένα δεν σημαίνει τίποτα απλώς να είναι κάποιος επιτυχημένος. Για να μην είμαι αφοριστική, μπορεί κάποιος να έχει κατακτήσει την επιτυχία του διατηρώντας τα αξιακά συστατικά, όμως νομίζω ότι αυτές είναι ελάχιστες εξαιρέσεις.

 Με τη μουσική βιομηχανία μπόρεσες να συμβιβαστείς;

Νομίζω πως το έδειξε η πορεία μου. Η στάση ζωής και οι επιλογές καθορίζουν κάθε άνθρωπο.

 Νιώθεις τυχερή;

Ναι, γιατί έζησα μέσα στην ευλογία όσον αφορά την οικογένειά μου, τον άντρα μου και το παιδί μου. Έζησα μέσα σε έναν απέραντο σεβασμό στην οικογένειά μου, άρα είμαι ένας τυχερός άνθρωπος, γιατί, κακά τα ψέματα, η οικογένεια είναι το καταφύγιό μας. Είμαι επίσης τυχερή που βρέθηκα στο τραγούδι μια εποχή που υπήρχε μια άνθιση της τέχνης, ο κόσμος διψούσε για ποιότητα, υπήρχε ποίηση, εικαστικά, στους χώρους που τραγουδούσαμε υπήρχαν δημιουργοί, τους ενδιέφερε να προσφέρουν τέχνη. Υπήρχε ένας σεβασμός απέναντι στο κοινό, αλλά υπήρχε και αποδοχή από το κοινό απέναντι στους καλλιτέχνες και τους δημιουργούς. Υπήρχε μια ζύμωση από την οποία προέκυπταν όμορφα πράγματα. Το ζητούμενο ήταν αυτό.

Το ζητούμενο σήμερα ποιο θεωρείς πως είναι;

Πιστεύω ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ έχουμε ανάγκη την τέχνη για να ταρακουνήσει το συνειδησιακό μας βόλεμα και να μπορέσει να βγάλει στην επιφάνεια ό,τι ωραιότερο διαθέτει ο άνθρωπος. Αυτή τη στιγμή είμαστε περικυκλωμένοι από μια τεράστια ασχήμια και υπάρχουν υπεύθυνοι γι’ αυτή την ευτέλεια που βιώνουμε.

Τα ονοματεπώνυμά τους τα λες;

Τα τελευταία χρόνια ζούμε ό,τι πιο δυστοπικό θυμάμαι μετά τη Μεταπολίτευση. Δεν θυμάμαι να υπάρχει τέτοια μονοφωνία, τέτοια μιντιακή δικτατορία και τόσα πουλημένα τομάρια. Η ίδια δεν βλέπω τηλεόραση εδώ και χρόνια κι έχω την ηρεμία μου. Ενημερώνομαι όμως. Νομίζουν πως έχοντας τη μιντιακή κυριαρχία στα χέρια τους, αυτό τους εξασφαλίζει τη μονιμότητα. Επίσης, δεν θυμάμαι ποτέ μεταπολιτευτικά τέτοια αγριότητα, τέτοια μέτρα καταστολής. Ζω στη Θεσσαλονίκη και με ενοχλεί αφάνταστα αυτό που συμβαίνει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Κατ’ αρχάς, υπάρχει μια εικόνα, και όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, ότι ζούμε σε μια αστυνομοκρατούμενη χώρα. Δείτε τι γίνεται τα Εξάρχεια, που τα δαιμονοποιούν γιατί εκεί συχνάζουν άνθρωποι που είναι ενεργοί πολίτες, συνειδητοποιημένοι και δεν μπορούν να τους ελέγξουν όπως θέλουν αυτοί. Επειδή πιστεύω βαθιά ότι κάθε μέρα που περνάει το κακό γιγαντώνεται μ’ αυτόν τον απίθανο που μας κυβερνάει, όσο πιο γρήγορα φύγουν τόσο καλύτερα θα είναι για τον τόπο. Γιατί αυτή τη φορά δεν θα μιλάμε για καμένη γη, αλλά για ερείπια. Δεν κρατάνε ούτε τα προσχήματα, έχουν αλώσει τα πάντα.

Η Αριστερά είναι διέξοδος;

Εννοείται ότι είναι η Αριστερά διέξοδος. Γιατί, τι σημαίνει Αριστερά; Σημαίνει μια διαρκής αγωνία και αναθεώρηση των πραγμάτων για να γίνεται η ζωή του ανθρώπου όλο και καλύτερη. Η καθημερινότητά μας έχει άμεση εξάρτηση από τις πολιτικές και τις στρατηγικές που ακολουθεί η εκάστοτε εξουσία. Γι’ αυτό και η εξουσία πρέπει να έχει στραμμένο το βλέμμα στον άνθρωπο. Όμως δεν πρέπει να βγάζουμε από το κάδρο τον λαό. Όταν βλέπεις έναν λαό να επιβραβεύει τους καταστροφείς του τόπου, αυτό σε κάνει να ανησυχείς.

Σε ποιον θεό πιστεύεις;

Στην ελευθερία πιστεύω και την ελευθερία εγώ τη νιώθω απόλυτα στη μοναχικότητα μου, γιατί όταν είσαι μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο, αναγκάζεσαι να κάνεις έστω κάποιους μικροσυμβιβασμούς. Κι όταν είσαι άνθρωπος που θέλεις να λες ευθέως τα πράγματα που σε ενοχλούν, αυτή είναι μια μορφή καταπίεσης. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος, όταν γεννιέται, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία για να είναι ελεύθερος. Η ελευθερία αυτή σταματάει από την ώρα που αρχίζει ο άνθρωπος να συμβιβάζεται με τους κανόνες.

Το «Έργο» πώς προέκυψε;

Προέκυψε από τον Τάσο Γκρους, αυτόν τον αξιόλογο και σημαντικό συνθέτη και άνθρωπο που έχει ένα πλούσιο δημιουργικό έργο στις αποσκευές του. Δεν γνωρίζει ο κόσμος το εύρος του, αλλά θα το ανακαλύψει στην πορεία. Είχαμε συνεργαστεί πάλι πριν 28 χρόνια στα «Καινούργια ρούχα». Με τον Τάσο είμαστε πια μια οικογένεια και τα τραγούδια που μου πρόσφερε με τον Βαγγέλη Βελώνια, ήδη καταξιωμένο στιχουργό, με πολύ όμορφα δείγματα στον χώρο του τραγουδιού, με την πρωτοεμφανιζόμενη, αλλά πολύ ταλαντούχα στιχουργό, τη Μαρία Τσιμικλή, και στην ενορχήστρωση έναν νέο ταλαντούχο μουσικό, τον Νίκο Βελώνια, με επανασυνδέουν με τον χώρο, κυρίως όμως με τον κόσμο. Τους ευχαριστώ από καρδιάς γιατί έσκυψαν σ’ αυτή τη δουλειά με πολύ μεράκι και πολύ σεβασμό απέναντί μου.

Τι νιώθεις όταν ακούς τη φωνή σου;

Η φωνή μου με κάνει να φαντάζομαι τον κόσμο όπως εγώ τον ονειρεύομαι.

 Πώς τον ονειρεύεσαι;

Γεμάτο ομορφιά. Συμβαίνει ένα μικρό γεγονός και ομορφαίνει όλη μου τη μέρα, γιατί σ’ αυτά τα μικρά κρύβεται το μεγαλείο της ζωής. Για μένα αυτά τα μικρά είναι τα μεγάλα.

Πώς θα ήθελες να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση;

Θα ήθελα να κλείσουμε με τον στίχο του Διονύση Καρατζά «Θα ’χω τον νου μου στ’ όνειρο, μην πάρει φως και γίνει χρόνος». Διαλέγω αυτόν τον στίχο γιατί πιστεύω ότι αυτή η κατάσταση που βιώνουμε είναι το μεταίχμιο μιας μετάβασης σε κάτι φωτεινό που έρχεται.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL