Η μεγάλη του αγάπη για τη μουσική ξεκινάει απ’ την παιδική του ηλικία. Τον οδήγησε από το ν’ ακούει μουσική με πάθος στο ν’ αρχίσει να παίζει κιθάρα και στη συνέχεια να συμμετέχει σε διάφορα μουσικά σχήματα, να δημιουργεί. Η μουσική του, ένα κράμα ambient και ψυχεδέλειας, ισορροπεί ανάμεσα στη μελωδία και στον θόρυβο. Ο Γιάννης χαρακτηρίζεται για την ιδιαίτερη προσέγγισή του στην κιθάρα ως γεννήτρια πρωτότυπων και ατμοσφαιρικών ήχων.
Το ότι έχει βρει τρόπο έκφρασης μέσα από την «πειραματική» μουσική είναι κάτι το οποίο ήρθε με τον καιρό, πολύ φυσικά. Ποτέ, όμως, δεν έφυγε από τις κλασικές μουσικές φόρμες της «αρχής». Υπάρχουν φορές που αισθάνεται την ανάγκη να επιστρέφει σε αυτές, κάτι που το κάνει με μεγάλη ευχαρίστηση.
Μετά τις πρώτες του ωδειακές σπουδές στα Ιωάννινα, μια ηλεκτρική κιθάρα μπήκε στη ζωή του, ακούγοντας τους Pink Floyd και τους Beatles. Όμως οι Camel του Andrew Latimer, από το Surrey των 70s, είχαν τον πιο όμορφο ήχο ηλεκτρικής κιθάρας που είχε ακούσει. Αυτοί τον ώθησαν ν’ ασχοληθεί με τη «λεπτομέρεια» του ήχου.
Κιθαρίστας ή τζάμερ;
Με το πέρασμα του χρόνου στη ζωή του Γιάννη Αναστασάκη μπήκαν ο Daniel Lanois και ο ηλεκτρισμός του Νορβηγού εξερευνητή των δυνατοτήτων μιας ηλεκτρικής κιθάρας, του Eivind Aarset. Αυτοί οι δύο του άνοιξαν τον δρόμο προς μια περισσότερο ambient πτυχή του έγχορδου μουσικού οργάνου του, περισσότερο ηχοχρωματική.
Στα χρόνια των πολυτεχνικών του σπουδών, με το progressive ροκ σχήμα των Intravenus, έπαιζαν τακτικά στις αθηναϊκές σκηνές της εποχής. Στάθηκαν συχνά ως opening act δίπλα στους Blues Wire του «πατριάρχη» της εγχώριας blues σκηνής Ηλία Ζάικου, αλλά και στους Socrates του Γιάννη Σπάθα ή στους πρωτοπόρους του «δημοτικού φανκ», στο συγκρότημα των Mode Plagal.
Μεγάλο του κίνητρο, ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός μπροστά σ’ ένα ολοζώντανο κοινό. Τα τελευταία χρόνια πειραματίζεται με την τεχνική του live sampling, του να επεξεργάζεται ζωντανά, δηλαδή, τον ήχο και το παίξιμο άλλων μουσικών επί σκηνής, δημιουργώντας έτσι ακόμα μια νέα συνθήκη στον αυτοσχεδιασμό.
Elektronik Meditation και Horseloverfat
Επόμενο βήμα στους πειραματισμούς του Γιάννη Αναστασάκη, το ντουέτο Elektronik Meditation, με την εικαστικό Ντενίζ Αγγελάκη να προβάλλει σε μεγάλες οθόνες το υγρό στοιχείο που απεικόνιζε ζωντανά με τα χρώματά της, δημιουργώντας μαζί με τις κιθάρες και τα εφέ του ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό οπτικοακουστικό περιβάλλον με κεντρικό στοιχείο το χρώμα, την υφή του.
Ένα μαυσωλείο με μεγάλο φυσικό βάθος ήχου και εκπληκτική ακουστική στη Νορβηγία (στο Vigeland Mausoleum) φιλοξένησε μία από τις παρουσιάσεις των Elektronik Meditation σε χώρες του εξωτερικού, μια μοναδική εμπειρία να βιώσει κανείς τη σύμπραξη των δύο τεχνών. Ακολούθησε το κύκνειο άσμα τους στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας συμμετείχαν ως special guests ο φίλος ντράμερ Νίκος Σιδηροκαστρίτης και ο σπουδαίος σαξοφωνίστας Θοδωρής Ρέλλος. Αυτή η στιγμή αποτέλεσε την αρχή της δημιουργίας της πειραματικής μουσικής δυάδας των Horseloverfat.
Το υλικό, οι συνθέσεις του άλμπουμ της συνεργασίας του Γιάννη Αναστασάκη με τον πολύπειρο Θοδωρή Ρέλλο, δημιουργήθηκε στις ζωντανές εμφανίσεις τους και στους πειραματισμούς τους με τους φυσικούς ήχους των οργάνων και τα διηγήματα του Αμερικανού συγγραφέα βιβλίων επιστημονικής φαντασίας Philip K. Dick. Το πρώτο άλμπουμ των Horseloverfat κυκλοφόρησε το 2018.
Πολύτιμες συνεργασίες
Με τον τρομπετίστα Arve Henriksen, εκπρόσωπο της «χρυσής γενιάς» της τζαζ σκηνής της Νορβηγίας, έπαιξαν μαζί σε δύο αλησμόνητες συναυλίες. Το 2014 στο six d.o.g.s. και το 2018 στη sold out εμφάνισή τους στην Αγγλικανική Εκκλησία της Αθήνας. Το κοινό της πειραματικής μουσικής υποδέχθηκε πολύ θερμά τη συνεργασία αυτή κι οι κριτικές από τα μέσα υπήρξαν διθυραμβικές.
Τη δε συμμετοχή του, για μεγάλο διάστημα, στο συγκρότημα του ουτίστα και αγαπημένου δημιουργού Haig Yazdjian -σε συναυλίες στην Αυλαία, και όχι μόνο- ο Γιάννης Αναστασάκης τη θεωρεί ως ένα διαρκές πολύτιμο «σχολείο».
Φλώρος, Σαβίνα και Λένα
Ταξιδεύοντας στο Βερολίνο, ο Γιάννης είχε σκοπό να συναντήσει δύο ιδιαίτερα σημαντικούς μουσικούς της ελληνικής Διασποράς. Μαζί με τον πολυπνευστό Φλώρο Φλωρίδη (σαξόφωνo και κλαρινέτο) και τον ντράμερ Γιώργο Δημητριάδη -ενεργά μέλη της εκεί δραστήριας σκηνής της μουσικής του αυτοσχεδιασμού- σχημάτισαν τους TV Boon. Ο ελεύθερος τζαζ αυτοσχεδιασμός των τριών παίχτηκε σε σκηνές της Αθήνας -και σε όλη την Ελλάδα- και ηχογραφήθηκε το 2016 στο ΚΕΤ της οδού Κύπρου, στην Κυψέλη, όπου ο Αναστασάκης καλεί για μία ημέρα κάθε μήνα διαφορετικούς επιλεγμένους φίλους μουσικούς και visual artists, στο πλαίσιο των συναντήσεων με γενικό τίτλο «Sound of color».
Πολύ σημαντική υπήρξε η συνάντηση με μία πάντα ανοιχτή σε κάθε είδους μουσικό και φωνητικό πειραματισμό μορφή, τη μοναδική ερμηνεύτρια Σαβίνα Γιαννάτου, που καταφέρνει να ελίσσεται με πλαστικότητα ανάμεσα στο «λυρικό» και στον «θόρυβο» του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού. Στο σχήμα προστέθηκε -με το νέι και τα πλήκτρα του- ο Χάρης Λαμπράκης.
Μου είναι, όμως, αδύνατον να παραλείψω τις συνεργασίες του Αναστασάκη με τον Αυστριακό κιθαρίστα και λάτρη του ηλεκτρισμού Christian Fennesz. Μαζί έπαιξαν τραντάζοντας με τα «walls of sound» τους την Αγγλικανική Εκκλησία. Τελευταίοι, αλλ’ ουχί έσχατοι, η Λένα Πλάτωνος και ο Μιχάλης Σιγανίδης, με τον οποίο παίζει μαζί εδώ και πέντε χρόνια σε πολύμορφα σχήματά του. Ο Γιάννης τον θεωρεί «ανοιχτό κεφάλαιο» στο μουσικό του παρόν και μέλλον.
Το 2017 στο Ίδρυμα Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος» η Λένα παρουσίασε το νέο της project βασισμένο στην ποίηση της Emily Dickinson. Ενσωματωμένος στο μουσικό της σχήμα, ο Αναστασάκης παρήγαγε ψυχεδελικά ηχητικά τοπία.
Με τη Ναταλία
Το σήμερά του ο Γ. Αναστασάκης το μοιράζεται με την εικαστικό και γλύπτρια Ναταλία Μαντά, τη σύντροφο της ζωής του, που τα τελευταία χρόνια δουλεύει πολύ με το μέταλλο και τα κεραμικά. Η Ναταλία αντιλαμβάνεται τα visuals της συνεργασίας τους με απόλυτα εικαστικό τρόπο. Κάνει live σκίτσο σε ρεαλιστικές μορφές, αποτυπώνοντας στο χαρτί κάποια γλυπτά, ενώ κάποια από τα δικά της «Mythical creatures» προβάλλονται στην οθόνη. Ο μουσικός-αυτοσχεδιαστής και δημιουργός προσπαθεί να μελοποιήσει αυτές τις εικόνες.
Τα μουσικά πετάλια του Γιάννη
«Το δύσκολο για μένα είναι να καταφέρνω να διατηρώ την ισορροπία μεταξύ κατασκευαστή και μουσικού, αλλά και να βρίσκω χρόνο για τα μουσικά μου πρότζεκτ. Τα εφέ είναι εργαλεία. Σε διαφορετικά χέρια χρησιμοποιούνται για να παραγάγουν διαφορετικό αποτέλεσμα».
Ήταν 21 ετών φοιτητής στο Πολυτεχνείο. Μέσα σε ένα λεωφορείο πέτυχε τυχαία τον φίλο του από τη σχολή Πάνο Τσίγκο και πιάσανε κουβέντα για τα πετάλια. Τον προέτρεψε να δοκιμάσει να κατασκευάσει κάποιο. Σύντομα η κατασκευή πεταλιών έγινε ένα πολύ ενδιαφέρον χόμπι για τον Γιάννη. Το να φτιάξεις, όμως, ένα πετάλι που να παίζει μέχρι να το κάνεις να ακούγεται όπως το έχεις φανταστεί είναι μια άλλη ιστορία.
Ο Γ. Αναστασάκης δημιούργησε το 2005 τα JAM pedals. Όταν είχαν φτάσει σε ένα επίπεδο που -κατά τη γνώμη του- δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από αναγνωρισμένες εταιρείες του εξωτερικού, τότε άρχισε να παίρνει στα σοβαρά το εγχείρημά του. Να συμμετέχει σε εκθέσεις μουσικών οργάνων, σε Ευρώπη και Αμερική, να συναντά σπουδαίους και καταξιωμένους μουσικούς που είχαν πάντα τα καλύτερα να πουν για τα πετάλια του.
Τον πρώτο καιρό έφτιαχνε λίγα. Όσα μπορεί να φτιάξει ένας νέος άνθρωπος που δουλεύει μόνος του με ένα κολλητήρι. Στη συνέχεια, όσο αυξανόταν η πελατεία στην Ελλάδα, άρχισε να βγαίνει και προς το εξωτερικό. Τα JAM Pedals ήταν τόσο ποιοτικά, που πουλούσαν από μόνα τους. Φτάνει κάποιος να τα δοκίμαζε κι αμέσως πειθόταν. Δεκαεπτά χρόνια μετά, τα JAM pedals του Γ. Αναστασάκη τοποθετούνται παγκοσμίως ως μια από τις καλύτερες, τις περισσότερο εδραιωμένες εταιρείες κατασκευής πεταλιών, μετρώντας πολλά βραβεία και διακρίσεις. Μουσικοί ιστορικών συγκροτημάτων, όπως οι Sonic Youth, Blur, Toto, Bon Jovi, Red Hot Chili Peppers, αλλά και κάποια μεγαθήρια της ηλεκτρικής κιθάρας (John Scofield, Bill Frisell, David Torn, Andy Timmons) τα χρησιμοποιούν ως βασικά εργαλεία του ήχου τους!
«Τίποτα όμως απ’ όλα αυτά δεν θα συνέβαινε, αν το ίδιο το πετάλι δεν άξιζε πραγματικά. Αυτό που με βοήθησε πολύ ήταν το ότι ο ίδιος ήμουν μουσικός. Έτσι, ήξερα τι ήχο ήθελα να πετύχω. Πολλά από τα υλικά (chips, τρανζίστορ) τα οποία χρησιμοποιούμε είναι κατασκευασμένα στις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Ο ήχος αναφοράς είναι ο ίδιος από το τότε, οπότε και τα κυριότερα υλικά μας είναι του τότε. Ψάχνω ώρες ολόκληρες σε αποθήκες στο Internet ή στο eBay για να προμηθευτώ τα υλικά μας» μου εκμυστηρεύεται.
Πέραν του μοναδικού τους ήχου, τα JAM pedals ξεχωρίζουν για το χαρακτηριστικό τους design και artwork. Σε συνεργασία με εικαστικούς καλλιτέχνες έχουν δημιουργήσει ένα in-house custom shop, το οποίο φιλοτεχνεί αυτοβούλως ή και κατά παραγγελία μικρά «έργα τέχνης». Όσον αφορά την εικαστική επένδυση της standard σειράς τους, σε συνεργασία με τη γραφιστική εταιρεία Beetroot design, το 2018 προχώρησαν μαζί στην ανανέωση της εικαστικής τους ταυτότητας που έχει αποσπάσει τρία βραβεία (European Design Awards, Ερμής, ΕΒΓΕ) σε διαγωνισμούς γραφιστικής.
Τα πρώτα χρόνια το σαλόνι του Γιάννη ήταν η «μονάδα παραγωγής» του. Τα JAM pedals, που σήμερα απασχολούν κάπου 40 άτομα, παραμένουν 100% χειροποίητα και κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου στο εργαστήριό του στα Πετράλωνα. Πληροφορίες: www.jannisanastasakis.com.
Επιμέλεια: Μαρώ Καβαλιέρου
