Η γυναικεία ταυτότητα πλάστηκε μέσα στον εγκλεισμό της. Στην πατριαρχία που εξόρισε το άλλο φύλο από τον δημόσιο βίο στον ίδιον οίκο και στη μητρότητα. Εξοστράκισε στο εξώτερον της εταίρας και στο πυρ των μαγισσών εκείνες που τόλμησαν να αντισταθούν στον ρόλο της πιστής συζύγου και του μέσου αναπαραγωγής του γένους. Κυνήγησε ως «Μήδειες» όσες, στην ταύτισή τους με τον ρόλο αυτό, θύματά του και οι ίδιες, θυσίασαν ακόμα και τα ίδια τα σπλάχνα τους.
Το λιντσάρισμα της κατηγορούμενης ως παιδοκτόνου από την Πάτρα από τον όχλο που στήθηκε μπροστά στο σπίτι της, η υποστήριξή του από τα ΜΜΕ, προτού αυτή κριθεί και καταδικαστεί ένοχη από τα αρμόδια όργανα της Δικαιοσύνης, καλύπτει όχι μόνον τη σιωπή ενός ολόκληρου μικρόκοσμου απέναντι στη δυσλειτουργική, κακοποιητική σχέση των γονιών με τα παιδιά τους. Αποκαλύπτει, μέσα από τα μηδενικά όρια ανοχής της κοινωνίας απέναντι στην εν λόγω μητέρα, τη διαφορετική αντιμετώπιση του παιδοκτόνου ανάλογα με το φύλο αλλά και «τη σκοτεινή πλευρά» της εξαγιασμένης «μητρότητας» που κανένας δεν θέλει να δει κατάματα.
Η αμφίσημη εικόνα της μάνας - αράχνης
Η εικαστική καλλιτέχνης Λουίζ Μπουρζουά την φέρνει στο φως με το έργο της «Maman - Spider», «Μαμά - Αράχνη», στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στον χώρο της Εσπλανάδας.
Η« Μαμά - Αράχνη» αποτελεί συνέχεια της διαρκούς ενασχόλησής της με τη γυναικεία ταυτότητα, μεταξύ άλλων στα «Κελιά». Τα κύτταρα της ζωής αλλά και της μόνωσής της σε φυλακές και μοναστήρια που άρχισε να φτιάχνει από τη δεκαετία του ΄90 με προσωπικά της αντικείμενα και γλυπτά της. Ως αντιπροσωπευτικά δείγματα του «σωματικού, συναισθηματικού, ψυχολογικού, διανοητικού πόνου», καθώς έλεγε η ίδια. Που εξέθεταν τις κρυφές «δομές της ύπαρξης».
Η Μπουρζουά δείχνει με αυτό το μνημειακό γλυπτό, που δημιουργήθηκε για πρώτη φορά με ανάθεση για την Turbine Hall της Πινακοθήκης Tate Modern του Λονδίνου το 1999, την αμφίσημη εικόνα και τον διφορούμενο συμβολισμό της μάνας ως hommage στη λατρεμένη, καταπιεσμένη από τον πατέρα - αφέντη, μητέρα της. Που επιδιόρθωνε, όπως μια αράχνη τον κατεστραμμένο από τα θύματά της ιστό, τις κατεστραμμένες ταπισερί.
Πλάθει γύρω από το φτιαγμένο με μεταλλικό πλέγμα κλωβό - κελί - μήτρα των 10 μαρμάρινων αυγών τα τεράστια, ύψους 10 και πλέον μέτρων, ρεαλιστικά και συνάμα αφαιρετικά αποτυπωμένα πόδια της αράχνης. Συγκροτούν έναν προστατευτικό και συνάμα ασφυχτικό και τρομαχτικό κλοιό γύρω από τα κυοφορούμενα «παιδιά» της που θα μπορούσε κάθε στιγμή να κατασπαράξει, όπως και κάθε έντομο, υποψήφιο θύμα της.
Το έργο στον δημόσιο χώρο
Η « Μαμά - Αράχνη» ενσωματώνει την παγίδευση της γυναίκας - μητέρας με την παγίδευση των παιδιών της από την ίδια. Μεταφέρει στον θεατή με την αίσθηση της ανάγκης απελευθέρωσής του από τα δεσμά της μάνας την αίσθηση της ανάγκης απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα κάθε λογής δεσμά. Η τοποθέτηση του γλυπτού, με ελεύθερη, ανοιχτή πρόσβαση στο κοινό, στον ανοιχτό Χώρο της Εσπλανάδας, απέναντι από τον «ποταμό» που οδηγεί στη θάλασσα, συνδέει τον εσωτερικό χώρο του καλλιτέχνη με τον εξωτερικό χώρο. Ανοίγει τον δρόμο που άνοιξε η Μπουρζουά με τις εγκαταστάσεις της για μια διαφορετική αντιμετώπιση της ουσιαστικής παρέμβασης των καλλιτεχνών στο αστικό τοπίο αλλά και της πρόσληψής της από τους επισκέπτες της. Που τόσο έχουμε ανάγκη στην κακοποιημένη νεοελληνική πόλη των μικρομέγαλων δημάρχων της.
Info
Louise Bourgeois, «Maman»
Συνεργασία «Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ» και Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Εσπλανάδα, ΚΠΙΣΝ
Διάρκεια έκθεσης: 31 Μαρτίου - 6 Νοεμβρίου 2022. Ώρες λειτουργίας: καθημερινά μέχρι τις 12.00 το βράδυ.
