Ως «Ύμνο στη Χαρά» παρέφρασε την (πρώτη) stricto sensu «χριστουγεννιάτικη συναυλία» της η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με προσέλευση ικανή για τη διπλή μουσική προσφορά της, στις 17 και 18 του παρελθόντος Δεκεμβρίου. Παρακολουθήσαμε την πρώτη από τις δύο βραδιές, χωρίς απαραιτήτως να αδημονούμε για μια ακόμη παρουσίαση της τελευταίας -πολλαπλώς και κατ’ εξοχήν- εμβληματικής συμφωνίας του Μπετόβεν. Μιας συμφωνίας πρωτοφανών διαστάσεων της τυπικής τετραμερούς διάρθρωσής της, για την οποία ο «γίγας της Βόννης» επιστράτευσε επιπλέον 4 μονωδούς και μεγάλη χορωδία, μετουσιώνοντας έτσι την καταληκτική προσάρτηση στο έργο τής «Ωδής στη Χαρά» του Friedrich Schiller σε ηχητικό λάβαρο ελευθερίας και αδελφοσύνης λαών και ανθρώπων με οικουμενική εμβέλεια και διάδοση. Η δική μας ενδιάθετη διστακτικότητα συναρτάται ακριβώς προς τις δυσθεώρητες προϋποθέσεις άρτιας και όντως ιδεαλιστικής συλλογικής ερμηνευτικής οργάνωσης και έμπνευσης, που απαιτεί αυτό το καινοφανές στην εποχή του συμφωνικό έργο. Ε, λοιπόν, με μία όχι επουσιώδη αλλά όχι και αναιρετική του αποτελέσματος επιφύλαξη, η 9η που μας προσέφερε η ΚΟΑ υπό την διεύθυνση του Εσθονού αρχιμουσικού Μίχκελ Κύτσον επιτέλεσε τον εγερτήριο στόχο, στον οποίο απέβλεψε ο Μπετόβεν.
Πιο συγκεκριμένα και καθοριστικά, ο επισκέπτης μαέστρος διακρίθηκε εξαρχής για τη ρυθμική ακρίβεια της μπαγκέτας του, που συνδύασε με τυπικά μπετοβενική σφοδρότητα και εξαιρετική οργάνωση του εσωτερικού διαλόγου των οργανικών ομάδων. Έτσι, η πάλλουσα εκτύλιξη του εκτεταμένου α’ μέρους ανέπτυξε τη μεγαλοπρεπή και ταυτόχρονα αγωνιώδη ποιότητα που δικαιώνει την τραγικότητα της παρτιτούρας. Από τα οργισμένα κρουστά και τα λυσσαλέα χάλκινα ώς την εστιασμένη, διάφανη φραστική των εγχόρδων, η Ορχήστρα υπηρέτησε το δράμα της συμφωνικής γραφής με υψηλές αξιώσεις ανάγλυφης και αδιάπτωτα ανατριχιαστικής αποτελεσματικότητας.
Σε εξίσου αμείλικτης ακρίβειας τέμπι, που μάς ανακάλεσαν την αγωγική εμμονή ενός Χέρμαν Σέρχεν, εκτυλίχθηκε και το β’ μέρος της Συμφωνίας, ως ανάλογου ύψους αγωνιώδης και τραγική επέκταση του α’, ώστε, παρά την τήρηση της επανάληψης, η κίνηση δεν απώλεσε ούτε προς στιγμήν την αδήριτη, εμπροσθοβαρή της κλιμάκωση.
Ακόμη και στο πλαίσιο αυτό, δεν ήμαστε προετοιμασμένοι για μια τόσο καλοστηριγμένη διαδρομή, του επίσης μακρού αργού μέρους, με εύγλωττα έγχορδα για τη μεγάλη φέρουσα μελωδία, σε τέμπο συνεχώς ελισσόμενο αλλά όχι adagio molto, με ασφαλή μολαταύτα τη μετρική περίμετρο της ανάπτυξής του και πάντως cantabile κατά την αγωγική ένδειξη. Ανάγνωση υπέροχης αδημονίας, ένα κυριολεκτικό οργανικό χτυποκάρδι στην πορεία προς την κορύφωση της κίνησης. Μόνη επιφύλαξη, in brevi, η συμβολή εκλεκτών, αλλά όχι εν προκειμένω κατάλληλων, μονωδών και των χορωδιών στο τελευταίο μέρος.
Μια λυτρωτική διαδρομή της 9ης λοιπόν, προορισμένη για τον κουρασμένο από τον συνεχή προγραμματισμό της θεατή, κυριολεκτική αναβάπτιση αυτού του παγκόσμιου πολιτιστικού αγαθού στην ερμηνευτική τάξη και κλάση που του αρμόζει, αλλά και μια ερμηνεία τόσο «εποχής» όσο και της εποχής μας. Αυτής που διαιωνίζει τον μάλλον προφητικό χαρακτηρισμό του Λέοναρντ Μπερνστάιν, με τη 2η συμφωνία του, ως «Age of Anxiety».
