Μετά το αριστουργηματικό Άνθρωποι και Ποντίκια, ο Βασίλης Μπισμπίκης και η ομάδα του Cartel καταπιάνονται με το εμβληματικό και ριζοσπαστικό για την εποχή του έργο του Αλέκου Γαλανού, τα Κόκκινα Φανάρια.
Ο νέος χώρος Cartel είναι ιδανικός για να φιλοξενήσει όχι μόνο αυτή τη νέα παραγωγή της ομάδας, αλλά την ομάδα συνολικά και το όραμά της, αφού τόσο αισθητικά όσο και χωροταξικά, συμπληρώνει το θεατρικό ύφος και τον χαρακτήρα της με δυναμικό και ουσιαστικό τρόπο.
Πρόκειται για έναν βιομηχανικό χώρο, που έχει αποκτήσει διαφορετικές σκηνές, επιμελώς ατημέλητες ή και αντίστροφα, αποπνέοντας όμως και μια καλλιτεχνική ελευθερία που η ομάδα έχει φροντίσει να επικοινωνήσει με το φανατικό κοινό της πως της είναι απαραίτητη στις καλλιτεχνικές επιλογές της.
Ο Βασίλης Μπισμπίκης αρπάζει το έργο του Αλέκου Γαλανού και όπως πάντα ομολογεί από το πρώτο λεπτό της παράστασης ότι δεν θα είναι μια μεταφορά του έργου που καλά γνωρίζουμε, αλλά η μεταφορά του στη σκηνή όπως εκείνος το έχει φανταστεί, αφήνοντας τα γνώριμα και εμβληματικά ονόματα των ηρώων και κάποια σημεία του έργου να είναι ανάμεσά μας, αλλάζοντας όμως όλο το ουσιαστικό μέρος ξεκάθαρα χωρίς να φοβηθεί αυτές τις παρεμβάσεις.
Αντί για cis γυναίκες, εδώ στα Κόκκινα Φανάρια του Cartel, το καμπαρέ της Μαντάμ Παρί είναι γεμάτο trans κορίτσια, sex workers και τις δικές τους ιστορίες που πατούν πάνω σε αυτές των ηρωίδων του συγγραφέα, με τις γέννες όμως των δικών τους ιστοριών να κατακλύζουν το καμπαρέ, τη σκηνή και τα μάτια μας.
Ο ίδιος ο χώρος με τα βιομηχανικά χαρακτηριστικά του βοηθάει στο να χτιστεί ένας σκηνικός κόσμος που μας μεταφέρει με ευκολία σε ένα καμπαρέ με φως και σκοτάδι, εντελώς κατάλληλο για να εξελιχθεί η ιστορία και να φιλοξενήσει τους ήρωες και τις ηρωίδες.
Μικρά και μεγάλα σκηνικά σημεία, αριστερά, δεξιά και στο κέντρο, φιλοξενούν διαρκώς θεατρικά καρέ με παράλληλες δράσεις και είναι αλήθεια πως αρκούν για να μπορεί ο θεατής να τοποθετήσει και μέσα του τους ήρωες στο φυσικό τους περιβάλλον.
Και ενώ σκηνικά και σκηνογραφικά αισθάνεται κανείς μια σχετική ασφάλεια, δεν συμβαίνει το ίδιο και στο υποκριτικό σκέλος της παράστασης. Εκτός από τη Μπέττυ Βακαλίδου στο ρόλο της Μαντάμ Παρί, στην παράσταση cis γυναίκες και άντρες καλούνται να υποδυθούν trans sex workers, προκαλώντας μια σειρά από αμηχανίες που δεν αφορούν μόνο το τελικό υποκριτικό αποτέλεσμα αλλά την ουσία του πώς προσεγγίζεις τέτοιες περσόνες σε μια θεατρική σκηνή.
Μια πιο βαριά φωνή, ένα πιο θυληπρεπές περπάτημα και μια εύστοχη και υπερβολική μεταμφίεση δεν είναι αρκετά στο προκείμενο για μια ουσιαστική επαφή με τις ηρωίδες που όντως υπάρχουν εκεί έξω αλλά δεν είναι έτσι.
Και ούτε αυτό επιτρέπει στο θίασο να επιτρέψει στους θεατές να συνδεθούν συναισθηματικά με τις ηρωίδες και τις ιστορίες τους, αφού αυτή η επιλογή παρεμβαίνει διαρκώς ανάμεσα στα μάτια και σε αυτό που συμβαίνει στη σκηνή. Το πρόβλημα δεν το γεννάει το χτίσιμο των χαρακτήρων, αλλά ό τρόπος αντίληψης των συγκεκριμένων έμφυλων ταυτοτήτων, που φαίνεται να θεωρήθηκε εφικτό να κατακτηθεί από cis ηθοποιούς και ίσως και να είναι σε κάποιες περιπτώσεις, όχι όμως εδώ. Ακόμα και το drag show το οποίο έξυπνα επιλέχτηκε σκηνοθετικά για να παρουσιάζει τις ηρωίδες, είναι αμήχανο και έχει απολέσει την ένταση και τον αυθεντικό pop χαρακτήρα του που εύστοχα συνυπάρχει με πιο underground πινελιές στις εκτός θεάτρου αυθεντικές του στιγμές. Το drag show δεν είναι απλά ένα καραόκε, αλλά ένας ολόκληρος και ολοκληρωμένος τρόπος έκφρασης που έχει ιστορία, απαιτεί εργαλεία και εξοικείωση όχι στη σκηνική του εκτέλεση τόσο, όσο στο ιστορικό βάρος που κουβαλάει.
Δεν είναι εύκολο τελικά να κρίνεις το τελικό υποκριτικό αποτέλεσμα των ηθοποιών της παράστασης, γιατί στα μάτια μου ήταν εμφανής και πάντα παρούσα η απόστασή τους από την έμφυλη βάση του ρόλου τους. Ακόμα και ο εξαιρετικός Μάνος Καζαμίας, αεικίνητος και δυνατός σκηνικά όπως πάντα, φτιάχνει μια ολοκληρωμένη περσόνα μεν, που όμως πολλές φορές τα γκροτέσκο χαρακτηριστικά που τις προσδίδονται μοιάζουν αλλά δεν ακουμπούν την ταυτότητα της ηρωίδας. Ίσως και μια δραματουργική αδυναμία που δεν άφηνε τις ιστορίες να ενωθούν σε μία ολόκληρη, να μην επέτρεψε στους ηθοποιούς να αφήσουν ελεύθερα τα σώματά τους να τους πάνε στον πυρήνα των σωμάτων των ηρωίδων.
Η Μπέττυ Βακαλίδου από την άλλη, χτίζοντας μια σκληρή Μαντάμ Παρί, καταφέρνει στο δεύτερο μέρος με ένα συγκινητικό μονόλογο, σκληρό και με documentary αίσθηση, να αφήσει έστω και δειλά μια γεύση αυτού του κόσμου στα χείλη μας, γλυκόπικρη, με φως και σκοτάδι, εντελώς απαλλαγμένη από τη μίζερη και συντηρητική μικροαστική ανάγνωση που συνήθως συντροφεύει τις αντιλήψεις του κόσμου για αυτό το κόσμο. Αυτή είναι ίσως και η πιο ουσιαστική στιγμή του κειμένου με μια ηρεμία που στην έχει προηγουμένως στερήσει η διαρκώς επιθετική γλώσσα που εμφανίζεται από το πρώτο λεπτό χωρίς κλίμακα και δεν σε κατευθύνει με πάθος στην αγκαλιά των καλιαρντών που τα επιζητάς μεν, αλλά χωρίς να θες να σε πνίγουν. Όπως ακριβώς και στη ζωή.
Ο Μπισμπίκης και η ομάδα του έχουν σηκώσει τον πήχη ψηλά και εδώ ξεκάθαρα δεν μιλάμε για μια στιγμή θεατρικής έκπτωσης γιατί οι προθέσεις και το θεατρικό ήθος της ομάδας δεν αμφισβητούνται. Κάτω από τις αμηχανίες και τις ατυχείς υποκριτικές προσεγγίσεις, την απουσία τρανς ατόμων από τη σκηνή, είναι εμφανής η αγάπη του σκηνοθέτη στις ηρωίδες που έχτισε.
Σε τέτοιες θεατρικές απόπειρες οι λεπτομέρειες είναι εντελώς απαραίτητες και οι έμφυλες ταυτότητες που στη ζωή καταπιέζονται, αποκλείονται και διαρκώς εξαφανίζονται έχουν ανάγκη από οξυγόνο. Έστω και θεατρικό.
