Πολιτισμικό σταυροδρόμι η Ελλάδα, ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, δέχτηκε πολλές επιρροές. Κάποιες νοηματοδοτήθηκαν αρνητικά και παραλείφθηκαν από την αυταρχική εξουσία. Έγινε μια συστηματική προσπάθεια αποκοπής του «παραδοσιακού» από οτιδήποτε οθωμανικό.
Ο δικτάτορας Μεταξάς απαγόρευσε το ρεμπέτικο, τη λαϊκή μουσική της Σμύρνης και της Πόλης που έφτασε στην Ελλάδα από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, ενώ οι χουντικοί του 1967 ενέταξαν τη δημοτική μουσική στην «εθνική» τους ιδεολογία. Αυτή η μουσική όμως επέζησε και, τελικά, έγινε η βάση της λαϊκής μας μουσικής.
Στη Μεταπολίτευση η τάση αυτή ανατρέπεται μέσα στο κοινωνικό και το πολιτικό κλίμα που επικρατεί. Η ρεμπέτικη μουσική έρχεται πάλι στην επικαιρότητα, ενώ η γενιά της Μεταπολίτευσης απαλλάσσει την παραδοσιακή μουσική από τα χουντικά της βάρη και ο «ροκ» Διονύσης Σαββόπουλος ενσωματώνει παραδοσιακά στοιχεία στη μουσική του. Σε αυτή τη μουσικά ρευστή εποχή γεννιέται ο Βαγγέλης Καρίπης.
Από την αρχή
Στο σπίτι του στο Περιστέρι ο Βαγγέλης τραγουδούσε με τη μητέρα του που είχε μεγαλώσει στην Κεφαλονιά. Ο πατέρας του, με καταγωγή απ' το Αϊβαλί της Μικρασίας, άκουγε λαϊκή μουσική, Τσιτσάνη, Μητσάκη, Γαβαλά και κρητικά, που τον επηρέασαν. Από τα δεκαέξι του άρχισε να μελετάει κρουστά, αρχικά αυτοδίδακτος και έπειτα δίπλα σε δάσκαλους όπως ο Tricy Shankaral, ο Jamey Haddad και ο Arto Tuncboyaciyan.
Τελείως τυχαία, τον ακούει από τον φωταγωγό να τραγουδάει ο Γιάννης, ο αδελφός του Χρήστου Τσιαμούλη, του συνιδρυτή του παραδοσιακού συνόλου «Δυνάμεις του Αιγαίου». Ο Γιάννης πρότεινε στους γονείς του να τον γράψουν στο σχολείο που είχε η οικογένειά του. «Η πρωτοβουλία αυτού του ανθρώπου μού καθόρισε τη ζωή» λέει σήμερα ο Βαγγέλης, που πήρε το δίπλωμά του από το «Ελληνικό Ωδείο» το 1992.
Στο σχολείο του Τσιαμούλη κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική, μαθαίνοντας τα παραδοσιακά τραγούδια μέσα από τη χορωδία του σχολείου, χωρίς νότες, με ένα ακορντεόν, σαν παιχνίδι. Με αυτή τη χορωδία συμμετέχει σε συναυλίες, παρουσιάσεις και εκπομπές.
Ο Βαγγέλης, με τη χορωδία του σχολείου, εμφανίζεται στην εκπομπή του Νίκου Μπαζιάνα -εκπομπή αφιερωμένη στο δημοτικό τραγούδι, που προβαλλόταν κάθε Κυριακή στην ΕΡΤ- και τραγουδάει σαν σολίστ ένα παραδοσιακό ζεϊμπέκικο της Ρόδου. Εκεί γνωρίζεται με κορυφαίους παραδοσιακούς μουσικούς της εποχής. Στη χορωδία παίζει ταμπουρά και ούτι μέχρις ότου ο μόλις 9 ετών Σωκράτης Σινόπουλος φέρνει στις πρόβες ένα τουμπελέκι, το οποίο προσέλκυσε το ενδιαφέρον του.
Τα κρουστά -βασικό στοιχείο της λαϊκής μουσικής- είχαν πάντα συνοδευτικό χαρακτήρα. Αντιμετωπίζονταν ως «κατώτερα» όργανα, από τα λεγόμενα «σολιστικά». Το τουμπελέκι αναδείχθηκε στη δεκαετία του '70 με σολίστες σαν τον σπουδαίο Μαθιό Μπαλαμπάνη, συνεργάτη της Δόμνας Σαμίου, που, πρόσφυγας από τη Μικρασία, γυάλιζε παπούτσια για να επιβιώσει.
Εκτός από τον Μπαλαμπάνη, λίγοι έπαιζαν κρουστά στα αστικά κέντρα. Ο Μιχάλης Κλαπάκης στις «Δυνάμεις του Αιγαίου», ο Ανδρέας Παππάς και ο Γιώργος Γευγελής - που ερχόταν στην Αθήνα μόνο για συναυλίες, από τη Γουμένισσα. «Έπαιζε νταούλι με έναν τρόπο που δεν θα τολμούσε κανείς σε ένα αστικό κέντρο όπως η Αθήνα, όπου όλα είναι ή μοιάζουν οργανωμένα» θυμάται.
Η αποδοχή
Στο σπίτι του Βαγγέλη ήταν έντονη η ανησυχία για την απόφασή του να γίνει μουσικός. Και μάλιστα κρουστός μουσικός, παίζοντας τουμπελέκι.
«Έβγαλα και μια σχολή λογιστικής και δούλεψα και στο μηχανουργείο του πατέρα μου. Ήθελα όμως να γίνω μουσικός, να παίζω κρουστά. Ο πατέρας μου ησύχασε μόνο όταν στο σπίτι πήρε τηλέφωνο ο Νταλάρας για μια ηχογράφηση».
Παίζοντας κρουστά ο Βαγγέλης πειραματίστηκε. Προσπάθησε να φέρει, μέσα από τον αυτοσχεδιασμό, την πολυπλοκότητα των κρουστών κοντά σε μια πιο «λόγια» αισθητική. «Μ' ενδιαφέρει να μπαίνω σε μια μελωδία και να μπορώ να ελιχθώ, για να βγει ένα καλό αισθητικά αποτέλεσμα».
Αυτοδίδακτος, δεξιοτέχνης
Ο αυτοδίδακτος μουσικός, μη συμμετέχοντας σε κάποιο οργανωμένο σύστημα διδασκαλίας, χαρακτηρίζεται από ελευθερία στον τρόπο που θα επιλέξει να αποκτήσει τις γνώσεις του, στον τρόπο που θα εξασκηθεί και θα μελετήσει όσο και στον τρόπο του παιξίματός του, της έκφρασής του.
Ο Βαγγέλης Καρίπης δηλώνει «αυτοδίδακτος», ο ίδιος όμως κατέχει ένα γνωστικό επίπεδο που τον κάνει να ξεχωρίζει. Με την παραδοσιακή μας μουσική στο ξεκίνημά του, μελέτησε πολλές διαφορετικές παραδοσιακές μουσικές και όργανα απ' όλον τον κόσμο: νταρμπούκα, καχόν, νταούλι, μπεντίρ, ρεκ κ.ά.
«Ενώ είμαι δεξιόχειρας, παίζω 'ανάποδα'. Δεν είχα έναν δάσκαλο για να μου το δείξει. Ο Ανδρέας Παππάς με είδε και μου το είπε». Όμως, δεν υπάρχουν “πρέπει” και “σωστά” στην τεχνική. Το γεγονός ότι δεν άλλαξε τον τρόπο του, αυτό του δίνει ένα ιδιαίτερο ύφος στο παίξιμό του κι ένα προσωπικό στιλ.
Συνεργασίες και δίσκοι
Τον ενθουσιασμό του Βαγγέλη για τη μουσική τον τόνωσαν ο Αντώνης Απέργης και ο Νίκος Σιδηροκαστρίτης. Μιλούσαν την ίδια μουσική γλώσσα. Όντας από μικρός από τη μεριά της «Ανατολής», μπροστά του ανοίχτηκε ένας άλλος κόσμος, πιο έντεχνος. Ο Σιδηροκαστρίτης του προτείνει να παίξει στο «Χάραμα» με τη Γαλάνη, την Τσαλιγοπούλου, τον Ανδρεάτο, τον Ιωαννίδη. Τα βρήκε δύσκολα στην αρχή, γιατί ήταν όλα ενορχηστρωμένα και δεν ήξερε να διαβάζει τις παρτιτούρες. Εκείνη την εποχή ο Βαγγέλης ήταν παντού: καθηγητής στα 23 του στα μουσικά σχολεία Παλλήνης και Χαϊδαρίου, δάσκαλος σε Ωδεία και το βράδυ στα «μαγαζιά της νύχτας».
Συνεργάστηκε με πολλούς Έλληνες και ξένους σολίστες, συνθέτες και τραγουδιστές: Σαββόπουλο, Μικρούτσικο, Κυπουργό, Περίδη, Μάλαμα, Τσιαμούλη, Ιωαννίδη, Yazdjan, Αρβανιτάκη, Νταλάρα, Zohar Fresco, Theodosii Spasov, Enver Ismailov, Ross Daly, Misirli Ahmet, Σωκράτη Σινόπουλο και Ara Dinkjian, ενώ συμμετείχε σε διεθνή φεστιβάλ, στο «Womad», στο Meinz.
Τον Απρίλιο του 2004, με το γκρουπ «Stroma» πήγε στη Νέα Ζηλανδία, δίπλα στοn σπουδαίο Έλληνα συνθέτη Γιάννη Psathas και για συναυλίες με το “Nederlands Blazers Ensemble”, στην Ολλανδία και τη Γερμανία. Το 1998, με τους ομότεχνούς του Πέτρο Κούρτη και Ανδρέα Παππά δημιουργούν τα «Κρόταλα». Περιόδευσαν στο 5ο φεστιβάλ κρουστών του Berkley, στο “Rythmstick Festival” του Λονδίνου, στη Βαρκελώνη, στην Ιαπωνία.
Ο Βαγγέλης έχει εκδώσει τον δίσκο με τίτλο «Κρουστά», σε συνεργασία με τον Γιώργο Γευγελή και τον Ανδρέα Παπά, τα «Κρόταλα» το 2002, το «Φωνές Κρουστών» σε παραγωγή του περιοδικού ΜΕΤΡΟ το 2005, ενώ το 2004 συμμετείχε στις ηχογραφήσεις της μουσικής για τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.
Aπό το 2009, μαζί με το ούτι του Haig Yazdjan και το μπάσο του Γιώτη Κιουρτσόγλου, περιόδευσαν στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μέντοράς του ήταν ο Arto Tuncboyaciyan, αυτός ο υπέροχος Αρμένιος άνθρωπος των κρουστών. Παίζοντας μαζί του, «ρούφηξε» τον ήχο του, τον τρόπο που στήνει τα κρουστά του και... «φεύγει»!
«Μουσικές εικόνες»
Μετά από τα σχεδόν τριάντα χρόνια της ενασχόλησής του με τα κρουστά, ο Βαγγέλης Καρίπης κυκλοφόρησε το 2011 το «Percussion Pictures» που περιέχει έντεκα «μουσικές εικόνες» στις οποίες δεσπόζουν οι διάλογοί του με κορυφαίους μουσικούς: Arto Tuncboyaciyan, Haig Yazdjian, Karim Ziad, Άγγελο Πολυχρόνου, Κώστα Μερετάκη, Παντελή Στόικο, Γιάννη Κυριμκυρίδη, τον Σωκράτη Σινόπουλο, τον Χάρη Λαμπράκη και τον Νίκο Σιδηροκαστρίτη. Εδώ τα βαλκανικά ηχοχρώματα συναντούν τα αφρικάνικα grooves και ο αυτοσχεδιασμός τους ανατολικούς ρυθμούς, με funky διάθεση.
«Corpus»... μαζί με τον Κλωνή
Ο Νίκος Σιδηροκαστρίτης τού τον πρότεινε: «Να παίξετε με τον Δημήτρη Κλωνή, ταιριάζετε!». Έγιναν αμέσως φίλοι, γιατί είχαν τις ίδιες νευρώσεις. Μελέτησαν μαζί κι έστησαν, στο στούντιο της «Violins Productiοns» στην Πάρο, έναν δίσκο («Corpus») που κυκλοφόρησε φέτος και αποτελείται από πολλές «συζητήσεις» ανάμεσα στα τύμπανα και τα κρουστά, με μεγάλες δόσεις αυτοσχεδιασμού.
«Με τον Δημήτρη ήρθαμε πολύ κοντά σαν άνθρωποι, μιλήσαμε για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Έτσι ξεκίνησε μια νέα φιλία, χωρίς κόντρες και εντάσεις, για μια μουσική που έχει να κάνει με ρυθμούς που ψάχνουν να βρουν τη μελωδία. Για ένα πιο μελωδικό άκουσμα από αυτά που παράγουν, συνήθως, ένας ντράμερ μ' έναν κρουστό μαζί».
Από το 2016 ο Βαγγέλης Καρίπης διδάσκει παραδοσιακά κρουστά στο μεταπτυχιακό τμήμα Μουσικολογίας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2021 μέχρι και σήμερα συνεργάστηκε με ένα διεθνές project σε μια περιοδεία στην Πορτογαλία: η «Set Sois Arab Band» είναι μιa ορχήστρα με μουσικούς από την Πορτογαλία, την Ισπανία, το Μαρόκο και την Κορσική.
Πρόσφατες είναι οι παραστάσεις στις οποίες συμμετείχε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Θεσσαλονίκης και στη Φινλανδία με το χοροθέατρο του Αντώνη Φωνιαδάκη με τίτλο «Salema Revisited» και μουσικές από την κρητική παράδοση, σε συνδυασμό με σύγχρονο χορό. Ακόμα σε τρεις παραστάσεις στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με το «Songbook» και μαέστρο τον Κορνήλιο Σελαμσή.
Αυτά που τον θυμώνουν
Τον εξοργίζει η οικονομική κρίση με τα όσα δημιούργησε. O εγκλεισμός της πανδημίας, όπου νέοι άνθρωποι με ταλέντα δεν έχουν μέλλον, δεν ξέρουν πια τι να κάνουν στη ζωή τους. Τον εξοργίζει ακόμα το ότι οι νέοι μουσικοί αρνούνται να βγουν απ' το καβούκι τους και να συνεργαστούν. Ότι αυτοί που κινούν τα νήματα στον πολιτισμό κάνουν ό,τι θέλουν, με ελάχιστα ή ανύπαρκτα κριτήρια και όραμα. Ο μίζερος συμβιβασμός για τα προς το ζην, που κάποτε βιώνουμε όλοι, πρέπει να ανατραπεί!
