Η περίπτωσή του είναι ιδιαίτερη. Παίζει πολίτικη λύρα, ένα όργανο που ήταν σχεδόν ξεχασμένο στη χώρα μας πριν αυτός του δώσει… το φιλί της ζωής. Παιδί επτά ετών, γράφεται στο ωδείο της γειτονιάς για να μάθει κιθάρα. Ο αξέχαστος Μάριος Μαυροειδής, μια προσωπικότητα στον χώρο της μουσικής, φανερώνει νέους μουσικούς ορίζοντες στον μικρό μαθητή και στους φιλόμουσους γονείς του, που τον ακούν εκστασιασμένοι.
Την επόμενη χρονιά ο Σωκράτης βρέθηκε στην παιδική χορωδία του Γιάννη Τσιαμούλη, μαθητή του Σίμωνα Καρά. Κοντά του διδάχτηκε τη βυζαντινή μουσική και το δημοτικό τραγούδι. Δεν ήταν όμως από εκείνα τα παιδιά που ζουν «στον κόσμο τους». Είχε κι αυτός επαφή με την ξένη μουσική της εποχής. Και ροκ άκουγε, και ποπ, και μπρέικ ντανς χόρευε.
Για κάποιους από τους συνομήλικούς του ήταν ένα περίεργο φαινόμενο. Δεν ήταν όμως ένα «σπασικλάκι». Ζούσε όπως ένας νέος της εποχής του, άκουγε ό,τι άκουγαν και οι άλλοι, είχε όμως κι αυτή την παράλληλη ζωή. Υπήρξαν φορές που ντρεπόταν να πει ότι παίζει λύρα, αλλά η παρέα του τον έβλεπε με μια ρομαντική διάθεση και εκτιμούσε το πάθος του με τη μουσική.
Με τον Ross Daly
Στα δεκατέσσερά του χρόνια ο Σωκράτης επέλεξε την πολίτικη λύρα. Δεν ήξερε ότι είναι ένα σπάνιο όργανο, χωρίς κάποιον υπαρκτό εκπρόσωπο στον ελλαδικό χώρο, παρ' όλο που παιζόταν σχεδόν αποκλειστικά από Έλληνες μουσικούς στην Πόλη. Τον είχε γοητεύσει ο ήχος του, το ίδιο και οι άνθρωποι που το έπαιζαν: ο Ihsan Οzgen, ο πλέον σημαντικός Τούρκος λυράρης του τέλους του 20ού αιώνα, και ο Ιρλανδός λυράρης της Κρήτης Ross Daly.
Σε λίγους μήνες βρέθηκε στο συγκρότημά του. Ξεκίνησε να παίζει μαζί του στις αρχές της δεκαετίας του 1990, στα μπαράκια και στις μουσικές σκηνές της Αθήνας, στο Ραβάναστρον, στο Τσάι στη Σαχάρα. Νύχτα, ξενύχτι, και το άλλο πρωί σχολείο. Το ταλέντο του ήταν τόσο μεγάλο, που σε ηλικία 15 ετών έγινε βασικό μέλος του συνόλου του Ross Daly, του Labyrinthos.
Η αλησμόνητη Δόμνα Σαμίου τον αναζήτησε μόλις έμαθε ότι κάπου υπάρχει ένα παλικάρι που παίζει πολίτικη λύρα. Είχε να την ακούσει από τον τελευταίο λυράρη της Αθήνας, τον Λάμπρο Λεονταρίδη, που είχε φύγει απ' αυτόν τον κόσμο το 1965.
Μουσικοί, συνθέτες και τραγουδιστές από διάφορα είδη μουσικής θέλησαν να γνωρίσουν τον πιτσιρικά που παίζει αυτή την περίεργη λύρα με το διαφορετικό ηχόχρωμα και σχήμα. Έτσι, βρέθηκε από πολύ νωρίς να συνεργάζεται με σημαντικούς μουσικούς και να αποκομίζει εμπειρία και γνώση. Το ένα έφερε το άλλο όταν μέσω των συνθετών που έγραφαν μουσική για το σινεμά, όπως η Ευανθία Ρεμπούτσικα, έφτασε μέχρι τη Loreena McKennitt.
Με τον Charles Lloyd στην ECM
Κι όταν έπαιξε δίπλα στον Jason Moran, τον Eric Harland, τον Reuben Rogers -μέλη του περίφημου Jazz κουαρτέτου του Charles Lloyd-, όλα έμοιαζαν φυσικά. Η συμμετοχή του στο σύνολο της συνεργασίας της Μαρίας Φαραντούρη με τον σπουδαίο Αμερικανό σαξοφωνίστα και την περίφημη συναυλία τους, το «Athens Concert» στο Ηρώδειο, τον έφερε τελικά στην ECM -την επιλεκτική δισκογραφική εταιρεία του Manfred Eicher- μετά την Ελένη Καραΐνδρου, τη Σαβίνα Γιαννάτου με τους Primavera en Salonico, τον Βασίλη Τσαμπρόπουλο και τη Μαρία Φαραντούρη.
Στα άλμπουμ του ο Σωκράτης Σινόπουλος συγκεντρώνει τις μουσικές ιδέες των τελευταίων χρόνων, απόσταγμα των εικόνων και των εμπειριών που αποκομίζει ταξιδεύοντας σε πολλές γωνιές του πλανήτη και παίζοντας με αγαπημένους μουσικούς. Θυμάται πολύ έντονα εικόνες από γλέντια δίπλα σε δημοτικούς μουσικούς με τους οποίους έπαιζε παλιότερα, «μια ωραία πανσέληνο καλοκαιρινή ή τα βλέμματα των μουσικών δίπλα μου να αυτοσχεδιάζουν, την ώρα δηλαδή της απόλυτης
δημιουργίας».
Ο αυτοσχεδιασμός
Είναι το πιο σημαντικό στοιχείο, ένα μεγάλο κομμάτι της μουσικής του κουαρτέτου του Σωκράτη Σινόπουλου. Μιας μουσικής που παράγεται στις ηχογραφήσεις και τις συναυλίες. Οι συνθέσεις είναι, η καθεμία, μια απεικόνιση, μια ενώπιον κοινού αποτύπωση μιας αυτοσχεδιαστικής μουσικής εξέλιξης, αυτού του πιο ζωντανού οργανισμού στον κόσμο της μουσικής.
Ο αυτοσχεδιασμός σε ένα έργο δίνει την απαιτούμενη κινητικότητα και ζωντάνια, ώστε αυτό να είναι διαρκώς παρόν και να γίνεται κάθε φορά σύγχρονο. Ακριβώς αυτό αισθάνεται ότι συμβαίνει ο Σωκράτης όταν παίζει με το κουαρτέτο του. Η κάθε τους συναυλία είναι απρόβλεπτη κι αυτό τους γεμίζει προσμονή κι ενθουσιασμό. Κάθε φορά που παίζουν αισθάνονται σαν να είναι η πρώτη φορά.
Sokratis Sinopoulos Quartet
Με το πέρασμα του χρόνου, ο Σωκράτης Σινόπουλος νόμιζε πως είχε συμφιλιωθεί με την ιδέα πως αυτά τα κομμάτια θα έμεναν στο συρτάρι. Είχε αρχίσει να οργανώνει τη ζωή του έχοντας δύο διαφορετικές ασχολίες. Η μία στο πανεπιστήμιο, όπου διδάσκει πλέον αυτό το όργανο, και η άλλη να συμπράττει επί σκηνής με ανθρώπους που αγαπούσε και εκτιμούσε τη δουλειά και την προσωπικότητά τους.
Όλα έγιναν φυσικά κι αβίαστα. Ένα μικρό σχήμα μουσικών, με κεντρικό πρόσωπο τον τζαζ πιανίστα Γιάννη Κιριμκυρίδη, ταίριαξε «γάντι» με τη μουσική του κι έγινε το μέσο έκφρασής του. Με το μπάσο του Δημήτρη Τσεκούρα και τα πολύμορφα κρουστά του Δημήτρη Εμμανουήλ, «που έχει γράψει χιλιόμετρα παίζοντας σε ικαριώτικα πανηγύρια», το Sokratis Sinopoulos Quartet έγινε ένα κουαρτέτο τζαζ - με εξαίρεση «ένα περίεργο οργανάκι μπροστά» λέει χαμογελώντας ο Σωκράτης.
«Δεν ξέρω αν αυτό το κουαρτέτο θα το έστηνα ποτέ. Το έφτιαξα το 2011 επειδή είχα μια πρόσκληση για δύο συναυλίες από έναν Ουρουγουανό φίλο που με εκτιμούσε πολύ, τον Gustavo Pazos, o οποίος δούλευε στο ολλανδικό ραδιόφωνο και ήταν και διοργανωτής συναυλιών».
Ο Σωκράτης, που τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μια καλλιτεχνική φήμη που ξεπερνά κατά πολύ τα ελληνικά σύνορα, θέλει και τα επόμενα βήματά του να είναι στην ίδια κατεύθυνση. Με τους συνεργάτες αυτούς αισθάνεται πως έχει να κάνει και άλλα πράγματα μαζί, πάντα κοντά στην ατμόσφαιρα των ζωντανών εμφανίσεων τους.
«Οκτώ άνεμοι» της μουσικής
«Με τον Manfred Eicher δεν κουβεντιάσαμε καθόλου στις πρόβες, μόνο μπίρες πίναμε, αλλά το βράδυ πριν από την ηχογράφηση του ζήτησα το concept. Και, τελικά, το μόνο που είπαμε με τους μουσικούς είναι πως αν οι αυτοσχεδιασμοί μας πάρουν υπερβολικά συγκεκριμένο στιλ και τεχνοτροπία, να το αποφύγουμε» έλεγε ο Σωκράτης πριν από καιρό.
Αν η μουσική του «Eight Winds» του 2015 μπορούσε να αποτυπωθεί με χρώματα και εικόνες, αυτό που θα βλέπαμε αποτυπωμένο στον καμβά θα μπορούσε να είναι κάθε φορά κάτι διαφορετικό. Οι «Οκτώ άνεμοι» συμβολίζουν τα διάφορα μουσικά στιλ με τα οποία έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε τις μουσικές που ακούμε.
Σ’ αυτό το άλμπουμ του για την ECM, έναν συναρπαστικό συγκερασμό των παραδόσεων της λύρας με τις δυτικότροπες επιρροές της τζαζ και της σύγχρονης μουσικής, ο Σωκράτης Σινόπουλος και οι συνεργάτες του προσπάθησαν να μην ακολουθήσουν μόνο ένα μουσικό στιλ, κάποιον «άνεμο», αλλά να αναζητήσουν το κέντρο αφήνοντας τους οκτώ ανέμους να φυσούν γύρω τους.
«Ο πυρήνας των κομματιών είναι μερικές απλές μελωδίες, αρκετές από τις οποίες δεν τις έφτιαξα στο όργανο, τις σφύριξα μόνο ή τις τραγούδησα στον δρόμο. Έπειτα, δουλέψαμε ομαδικά και αυτοσχεδιαστικά. Με τον καιρό και τις ζωντανές εμφανίσεις, προστέθηκαν καινούργια στοιχεία που πλέον αποτελούν μέρος των κομματιών» αφηγείται ο Σωκράτης.
«Metamodal» σύζευξη δύο κόσμων
Στον πιο πρόσφατο δίσκο τους, το «Metamodal», που κυκλοφόρησε από την ECM το 2019, τα μέλη του Sokratis Sinopoulos Quartet κινούνται προς μια σύζευξη της λύρας και της παράδοσης που αυτή φέρει, με το τζαζ πιάνο τρίο και τη δική του μουσική «παράδοση». Από αυτούς τους δύο κόσμους θέλουν να δημιουργήσουν έναν άλλο, με τα στοιχεία των μουσικών ιδιωμάτων της προέλευσής τους.
Το «Μetamodal» CD περιλαμβάνει εννέα νέες συνθέσεις του Σωκράτη Σινόπουλου που συνδυάζουν τον ήχο της λύρας του με το πιάνο του Γιάννη Κυριμκυρίδη, το μπάσο του Δημήτρη Τσεκούρα και τα τύμπανα του Δημήτρη Εμμανουήλ. Hχογραφήθηκε στην Αθήνα, στο στούντιο Sierra, με παραγωγό τον Manfred Eicher.
«Είμαστε τέσσερις μουσικοί που συνεχίζουν να συναντώνται και να ανταλλάσσουν ήχους και σκέψεις, πιο ανοιχτοί και πιο τολμηροί τώρα, με εντονότερη τη δημιουργική αλληλεπίδραση μεταξύ μας. Κρατάμε τη σπίθα αναμμένη με τέτοιον τρόπο, ώστε η κάθε συναυλία μας να μοιάζει σαν να είναι η πρώτη φορά που συναντιόμαστε για να παίξουμε μουσική μαζί» λέει ο Σωκράτης Σινόπουλος μιλώντας για το σήμερα της μουσικής του.
Ελληνοτουρκική... ηχοτοπία
Τον Οκτώβριο του 2020 κυκλοφόρησε το «Soundplaces», ο δίσκος του Σωκράτη με τον Τούρκο δεξιοτέχνη της πολίτικης λύρας Derya Turkan. Τους ενώνουν τρεις δεκαετίες στενής φιλίας. Ήταν ένα όνειρο ζωής και για τους δύο φίλους, οι οποίοι αυτοσχεδιάζουν πάνω σε μουσικές από τις παραδόσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, σε κομμάτια εμπνευσμένα από τη Θράκη, τα παράλια της Μικράς Ασίας, τα νησιά του Αιγαίου και την Κωνσταντινούπολη. Ένα μήνυμα ειρήνης και συνεργασίας.
O Μίλαν Κούντερα έλεγε πως «για να δει την πραγματική αξία της τέχνης του, ο καλλιτέχνης πρέπει να μπορεί να αποκολληθεί από την επαρχιακή λάσπη τής γενέθλιας γης, να δοκιμαστεί στον παγκόσμιο στίβο». Τότε το τοπικό μπορεί, γίνεται, είναι παγκόσμιο!
