Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Υποδειγματική λιτότητα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Υποδειγματική λιτότητα

Βιβλία σε βιβλιοθήκη
(PIXABAY.COM)

Ένας από τους βασικότερους λόγους που αγάπησα κι έμαθα να απολαμβάνω τη μικρή φόρμα είναι ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος. Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση του 1973 από τις εκδόσεις Τραμ στη Θεσσαλονίκη -και με κείμενα που έχουν γραφτεί παλαιότερα, από το 1962 έως το 1968-, με συγκίνηση πήρα στα χέρια μου τη λεπταίσθητη έκδοση της Κίχλης με την πρώτη του συλλογή διηγημάτων υπό τον τίτλο «Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη», φιλοτεχνημένη με υπέροχα σκίτσα της Εύης Τσακνιά. Ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος -βραβευμένος με το Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών το 2010 και με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του το 2015- υπηρετεί ακούραστα και καλλιεργεί με πάθος τη μεγάλη του αγάπη: το διήγημα.

Διαβάζοντάς τον τόσα χρόνια μετά, εκπλήσσεται κανείς με τη δύναμη και τη φρεσκάδα του λόγου του -μια μείξη ωραίων ελληνικών με εκφράσεις στην καθαρεύουσα-, ο οποίος σαφώς επιβιώνει του χρόνου και διατηρεί ακέραια την ίδια παιγνιώδη, αφοπλιστικά λιτή διάθεσή του. Την ίδια δυνατότητα να φτάνει σε έναν ουσιαστικό πυρήνα, δίχως πολλά λόγια και βαρύγδουπες εκφράσεις, αποκηρύσσοντας εκ προοιμίου, φύσει αλλά και θέσει, κάθε διάθεση διδακτισμού ή σοβαροφάνειας. Η ζωή είναι πολύ σοβαρή για να την παίρνουμε στα σοβαρά, είναι σαν να μας λέει ο Παπαδημητρακόπουλος κλείνοντας με νόημα το μάτι. «Είμαι βιωματικός συγγραφέας. Δεν αυτοβιογραφούμαι πάντα, αλλά δεν μπορώ να γράψω κάτι που δεν με αφορά» λέει ο ίδιος.

Ο αφηγητής, και στα έντεκα διηγήματα της συλλογής, με παραδειγματική αμεσότητα, σαν δικός μας αγαπημένος άνθρωπος, εξιστορεί γεγονότα του ιδιωτικού ή, σπανιότερα, του δημόσιου βίου ανάγοντας πολλές φορές μια λεπτομέρεια σε στοιχείο καίριας σημασίας, ξέροντας να δίνει φωνή στα αφανή και στα ασήμαντα -ή, αλλιώς, αποδίδοντας τη φωνή που τους αρμόζει στα ασήμαντα-, έμπλεος μιας μελαγχολικής διάθεσης, την οποία απαλύνει η παιγνιώδης ιδιοσυγκρασία του και το λυτρωτικό ανατρεπτικό χιούμορ.

Γράφει ο Παπαδημητρακόπουλος στα «Θερμά θαλάσσια λουτρά», τη δεύτερη συλλογή του που κυκλοφόρησε το 1980: «...άρχισε να θωπεύει και να μυρίζει τα ωραία τριαντάφυλλα, που ο πατέρας του καλλιεργούσε με πραγματικόν έρωτα, συνειδητοποιώντας ξαφνικά ότι αυτά ήταν τα τελευταία ρόδα της χρονιάς και νιώθοντας αμέσως ένα πεισιθάνατο αίσθημα, που, όταν ύστερα από χρόνια επιχείρησε να περιγράψει, έγινε αφορμή να γραφεί το πρώτο του διήγημα, όπου αντί για λουλούδια, προτίμησε να μιλήσει για αμπέλια και συκιές». Αυτό το πρώτο διήγημα, «Οι φρακασάνες», είναι μια ιστορία εφηβικής ερωτικής αφύπνισης μέσα σε ένα οργιώδες αήττητο φυσικό περιβάλλον. Ο Παπαδημητρακόπουλος μετατρέπει αυτή τη φαινομενικά απλή ιστορία σε στοχασμό πάνω στην ανεκπλήρωτη επιθυμία και τη ματαίωση. Πάντα με χιούμορ. Πάντα με αυτοσαρκασμό. Χωρίς ποτέ να γίνεται πικρόχολος. Πάντα με ένα είδος νοσταλγίας που μπορεί και να κρύβει μέσα της τον θάνατο. Πάντα διφορούμενα. Γεγονός που επιτείνεται από τα ανοιχτά αμφίθυμα υποδειγματικά φινάλε των διηγημάτων.

Στο ομότιτλο με τη συλλογή διήγημα «Ο Πρόδρομος», στο σπίτι του οποίου έχουν μαζευτεί, διαβάζει σε μια παρέα φίλων ένα διήγημα που έγραψε για να εισπράξει την αποδοκιμασία του ενός, που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας την οποία γράφει ο Παπαδημητρακόπουλος. Η ανατροπή του τέλους ανατρέπει και τα συναισθήματα του αναγνώστη, ο οποίος καταλαβαίνει ότι δεν πρέπει να εμπιστεύεται πάντα την αρχική εντύπωση. Ιδού πως κλείνει το διήγημα: «Ένιωσα τότε άσχημα, έτσι που είχα μιλήσει, ελαφρά τη καρδία και αφ’ υψηλού, ενώ ο Πρόδρομος, ήταν φανερό, είχε προσπαθήσει να μας εξομολογηθεί μια προσωπική ιστορία».

Αφηγήσεις υποδειγματικής λιτότητας ενός ασυναγώνιστου μετρ της μικρής φόρμας.

Info

Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος

«Οδοντόκρεμα με χλωροφύλλη»

Εκδόσεις Κίχλη

Σελίδες: 96

Τιμή: 10 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL