Ο Ray Charles Robinson γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1930 στο Albany της Georgia. Ο φτωχός μεροκαματιάρης πατέρας του ήταν μηχανικός και η μητέρα του αγρότισσα. Η οικογένεια έφτασε στο Greenville της Florida αναζητώντας μια καλύτερη τύχη όταν ήταν ακόμα βρέφος, ενώ τα βουτηγμένα στη φτώχεια και την ανέχεια παιδικά του χρόνια θα τα σημάδευε η απώλεια. Ο Ray μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του, τον οποίο είδε ελάχιστες φορές.
Η απώλεια
Ο κατά ένα χρόνο μικρότερός του αδελφός ήταν ένα παιδί έξυπνο, με ταλέντο στα μαθηματικά. Του άρεσε πολύ να φτιάχνει παιχνίδια και να ασχολείται με μηχανές. Ο Ray και ο George έκαναν συχνά βόλτες στο δάσος, μέχρι που η μάνα τους φώναζε από μακριά ότι το φαγητό ήταν έτοιμο.
Η μητέρα τους έπλενε τα ρούχα των πλουσίων γειτόνων τους, σε μια μεγάλη σκάφη, μόνιμα γεμάτη στην αυλή. Τα παιδιά έπαιζαν με τα νερά, τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού. Μια μέρα, ο μικρός βούτηξε χωρίς τον Ray, που από τις κραυγές του κατάλαβε ότι πνιγόταν. Φώναξε τη μαμά, μα δεν τον άκουσε. Όταν τον έβγαλαν από τη σκάφη, ήταν πια αργά. Οι τύψεις και οι ενοχές δεν άφησαν ποτέ τον Ray, όσα χρόνια και αν πέρασαν.
Λίγο μετά τον θάνατο του μικρού αδερφού του, άρχισε να χάνει σταδιακά την όρασή του, εξαιτίας ενός γλαυκώματος που έκανε τα μάτια του να δακρύζουν. Ώς τα επτά, ο Ray θα ήταν ολότελα τυφλός. Είχε όμως προλάβει να μάθει να προσανατολίζεται χωρίς τα μάτια του. Αντί να χρησιμοποιεί ένα μπαστούνι, είχε οδηγό του τον ήχο των παπουτσιών του.
Στο πολιτειακό σχολείο για τυφλά παιδιά ο Ray επικεντρώθηκε στις μουσικές σπουδές του, καθώς είχε δείξει από νωρίς το ταλέντο του συμμετέχοντας στην εκκλησιαστική χορωδία της γειτονιάς του και παίζοντας πιάνο στα καφέ της περιοχής. Εκεί μαθαίνει να γράφει και να διαβάζει παρτιτούρες στο σύστημα Μπράιγ, αλλά και πιάνο, σαξόφωνο, κλαρινέτο και τρομπέτα.
Η περιπέτεια με τα ναρκωτικά
Το 1946, όταν ήταν 15 ετών, η μητέρα του πέθανε από καρκίνο. Τότε ο Ray παράτησε το σχολείο και άρχισε να ταξιδεύει στην Αμερική, ζώντας από τη μουσική, περιοδεύοντας στον Νότο, με την ορχήστρα «Chitlin' Circuit». Όμως, μαζί με την αγάπη του για τη μουσική, ήρθε κι ο εθισμός του στα ναρκωτικά. Ξεκίνησε να κάνει χρήση ηρωίνης στα 16 και το 1961 τον έπιασε για πρώτη φορά η αστυνομία. Ήταν πια 34 ετών όταν πέρασε ένα χρόνο σε μια κλινική αποτοξίνωσης για να αποφύγει τη φυλακή κι αποφάσισε να ξεκόψει οριστικά με τις εξαρτήσεις, χωρίς όμως να έχει πάντα επιτυχία.
«Πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει τον απόλυτο έλεγχο του εαυτού του. Κάθε φορά που παίρνεις οτιδήποτε που θα ελέγχει το σώμα σου, όπως το αλκοόλ και η ηρωίνη, πας γυρεύοντας. Γιατί δεν είσαι εσύ πια το αφεντικό του εαυτού σου», έλεγε, χρόνια μετά την πιο δυσάρεστη περίοδο της ζωής του.
Η απογείωση
Ήταν μόνο δεκάξι όταν ο Ray μετακόμισε στο τότε βιομηχανικά ανερxόμενο Seattle. Συμμετείχε, ως πιανίστας, παίζοντας country music στο συγκρότημα The Florida Playboys και αργότερα στο τζαζ σχήμα McSon Trio, προτού ο Ray Charles Robinson χαράξει τον ολόδικό του δρόμο, στα τέλη των ‘40's.
Εκεί, σε μια ευτυχή συγκυρία της μοίρας του, γνωρίζει τον μόλις 14χρονο τότε Quincy Jones. Θα γίνουν πολύ στενοί φίλοι και συνεργάτες για το υπόλοιπο της ζωής του. Εκείνη την εποχή, το στυλ του Charles θυμίζει τον ήχο των δύο κύριων αναφορών του: του μπλούζμαν Charles Brown και του λατρεμένου του παγκόσμιου κοινού, του Nat King Cole.
Συνδυάζoντας όμως τα gospels, το rhythm & blues και την jazz, o Ray Charles προτίμησε, από το να ακολουθήσει την πεπατημένη, να ανοίξει νέους δρόμους και δίκαια αναγνωρίστηκε ως βασική επιρροή όχι μόνο για τους τραγουδιστές της μαύρης μουσικής αλλά και για λευκούς μουσικούς όπως ο Van Morison και ο Joe Cocker. Σύντομα δημιούργησε αίσθηση με το «Confession Blues», το πρώτο του σινγκλ, που κυκλοφόρησε το 1949. Το 1951 ήρθε η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, με το «Baby Let Me Hold Your Hand».
Όσα ακολούθησαν, όπως τα «Mess Around» (1953), «Things I Used to Do» (1953), «I've Got a Woman» (1954), «A Fool for You» (1955), «Drown in My Own Tears» (1956) και ειδικά το «What'd I Say» το 1959, έκαναν γνωστά τα gospels και τo R&B σε ένα ευρύ, λευκό ή έγχρωμο, ακροατήριο. Οι επιτυχίες του αυτές βοήθησαν τη νεοσύστατη Atlantic Records να σταθεί στα πόδια της.
The Genius
Το κλασικό «I Got a Woman» -που αντιπροσωπεύει την εξέλιξη του μουσικού του στιλ- φτάνει ώς το No1 των R&B charts. Τα gospel ακούσματα και οι hot ρυθμοί, μαζί, συντέλεσαν στη δημιουργία τής πολύ δημοφιλούς στα έγχρωμα ακροατήρια «soul music». Tον αποκαλούν πλέον Genius -«η ιδιοφυΐα»- και «father of soul», γιατί ο Ray ανεμείγνυε ήχους από διαφορετικές μελωδίες, σκαρώνοντας μουσικές με την κατάδική του σφραγίδα.
Το 1960 θα φέρει το πρώτο του Γκράμι για το «Georgia on My Mind». Το ακολουθεί ένα ακόμα, για το θρυλικό πια «Hit the Road, Jack», που υπερέβη κάθε σύνορο και φραγμό στα μουσικά είδη. Το 1972, με το «Modern Sounds in Country and Western Music» άλμπουμ του, ο Ray Charles παρουσίαζε τις δικές του soul εκδοχές πάνω στα πιο εμπορικά κομμάτια της country music, της μουσικής των λευκών του Νότου (πρωτοφανές για έναν μαύρο μουσικό!), ηχογραφώντας τις μεγάλες επιτυχίες τού Hank Williams και του Eddy Arnold.
Aπό τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και μέχρι το 1973, ο Ray Charles ηχογραφούσε για την ABC-Paramount, διευρύνοντας τον μουσικό ορίζοντά του με αναφορές στην jazz, την ποπ και την country music. Μεγάλες του επιτυχίες εκείνης της περιόδου, τα «Hit the Road, Jack» (1961), «I Can't Stop Loving You» (1962), «Busted» (1963) και το σήμα-κατατεθέν του: Το «Georgia On My Mind» του 1960, είναι ο επίσημος ύμνος της πολιτείας της Georgia.
Λίγα χρόνια αργότερα, υπήρξε ένας από τους πρώτους μαύρους μουσικούς που περιλήφθηκαν ποτέ στο Rock & Roll Hall of Fame. Κι αυτό γιατί ο Ray Charles αναγνωρίζεται σαν πρωτοπόρος δημιουργός, δίπλα στα ονόματα των Elvis Presley, James Brown, Sam Cooke και Buddy Holly.
O Ray Charles Robinson ταξίδεψε -και μας ταξίδεψε- σε όλον τον κόσμο, με τη μεγάλη του μπάντα και τις τρεις μαύρες γυναικείες φωνές των Raelettes. Αξέχαστη θα μας μείνει η ανεπιτήδευτη παρουσία του στους ξεκαρδιστικούς κινηματογραφικούς «Blues Brothers» του 1980, στο πλευρό των John Belushi και Νταν Άκροϊντ, και η συμμετοχή του στο συλλογικό -για έναν φιλανθρωπικό σκοπό- «We Are the World» της διοργάνωσης USA for Africa, για την πείνα και την καταρράκωση της αξίας της ζωής στη Μαύρη Ήπειρο.
Ο Ray ανέβηκε δύο φορές τα σκαλιά της εκκλησίας (ο πρώτος του γάμος με την Eileen Williams, το 1951, έληξε άδοξα την επόμενη χρονιά) και απέκτησε συνολικά 13 παιδιά, τρία με τη δεύτερη σύζυγό του, Della Beatrice Howard Robinson, και άλλα δέκα από τις διάφορες ερωμένες του. Το 2003, για πρώτη φορά έπειτα από 53 χρόνια, αναγκάστηκε να ακυρώσει περιοδεία του. Υποβλήθηκε σε επέμβαση αντικατάστασης του ισχίου και ενώ η εγχείριση πέτυχε, ήταν τότε που έμαθε ότι πάσχει από σοβαρή νόσο του συκωτιού.
«Genius Loves Company»
Ο Genius Ray πέθανε στο σπίτι του στο Beverly Hills στις 10 Ιουνίου 2004, έχοντας προλάβει να ηχογραφήσει περισσότερα από 60 άλμπουμ και να δώσει περισσότερες από 10.000 συναυλίες. Λίγους μήνες μετά τον θάνατό του, είδαμε στους κινηματογράφους το «Ray», τη βιογραφική ταινία, σε σκηνοθεσία και παραγωγή του Taylor Hackford, με πρωταγωνιστή την προσωπική επιλογή του Ray, τον Jamie Foxx, που βραβεύτηκε με το Oscar Πρώτου Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του, το 2005.
Το τελευταίο άλμπουμ του, το «Genius Loves Company», κυκλοφόρησε και πούλησε πολλά εκατομμύρια αντίτυπα, χαρίζοντάς του ένα ακόμα Γκράμι, δύο μήνες μετά τον θάνατό του από καρκίνο, στις 10 Ιουνίου 2004, σε ηλικία 73 ετών. Στον δίσκο, ο Ray έκανε ντουέτα με ονόματα όπως οι Van Morrison, Michael McDonald, James Taylor, Willie Nelson, Norah Jones, Elton John, Β.Β. King, Gladys Knight κ.ά.
Καλοκαίρι στην Αθήνα
Την Τετάρτη 6 Ιουλίου του 1994, η Αθήνα, το κατάμεστο από ενθουσιώδεις φίλους της μουσικής του Θέατρο του Λυκαβηττού, υποδεχόταν τα ασταθή βήματα του 64χρονου τότε Ray Charles. Τον συνόδευε ένας από τους γιους του -νόθος ή νόμιμος, άγνωστο-, μελαμψός με κατακόκκινα μαλλιά. Προϊόν μιας ακόμα «μπερμπαντιάς» του. Κάθισε στο πιάνο, στράφηκε προς το κοινό και μας χάρισε μία ακόμα υπέροχη νύχτα μουσικής απολαυστικής. Γιατί, όπως και να 'χει, Genius Loves Company. Καλή αντάμωση, soul brother Ray!
